त्याने काय फरक पडणार आहे? 'ते' लोक मराठीतही पुढेच आहेत. नसतील तरी नंतर जातील असे तुम्ही दिलेल्या उदाहरणानेच दिसते. संगणकाचा मराठीच्या उत्कर्षाशी काय संबंध आहे?

'त्या' लोकांची पीडा लवकर संपणारी नाही.
कसे ते बघा. उद्या सर्व शिक्षण मराठीत होणार म्हणजे सगळ्या विषयांतील पारिभाषिक शब्द आपल्याला मराठीत लक्षात ठेवावे लागणार. ते तर बहुतेक संस्कृत भाषेतून घेतले आहेत. आपण शाळेत शिकलो होतो की ते शब्द. उदा : फोर्स म्हणजे बल. टेन्टॅकल्स म्हणजे शुंडिका, व्हेक्टर म्हणजे सदिश ( क्रिया, प्रतिक्रिया, प्रमेय, गृहितक, साध्य, सिद्धता, वृत्तचिती, इष्टिकाचिती, आंत्रपुच्छ, महारोहिणी, मस्तिष्कचेता आणि बरेच काही). आता तसे झाल्यावर आपण संस्कृतप्रचुर मराठी बोलू लागणार. म्हणजे आज आपण एखाद्याला विचारतो, की 'भाऊ! तुझ्या पोटात का जळजळ व्हायला लागलीय?' तर तेच वाक्य आपण 'बंधो! तुझ्या उदरदाहाचे प्रयोजन काय?' असे म्हणू. लोक जेव्हा मिंग्लिश बोलतात म्हणजे इंग्रजाळलेले मराठी (जसे : माझे ऑब्जेक्शन एक़्झॅक्टली तुमच्या ऍटिट्युडला आहे. हा व्हॅलिड पॉइंट नाही कारण तुमची फ्रेम ऑफ रेफरन्सच चुकली आहे.) तेव्हा ते आपोआप इंग्रजीकडे लवकर सरकत असतात. आता जेव्हा आपण संस्कृताळलेले मराठी बोलायला लागू तेव्हा आपला प्रवास असाच संस्कृतकडे सुरू होईल. तिथेही पुन्हा ते उच्चभ्रू बसलेच आहेत. संस्कृत ही संगणकासाठी सर्वात सोपी भाषा आहे कारण जगातील सर्व भाषांत संस्कृतचे व्याकरण अचूक आणि परिपूर्ण आहे, असे ज्येष्ठ संगणक संशोधक विजय भटकर मागे म्हणाले होते. जर पुढच्या काळात संस्कृत ही संगणकाची भाषा झालीच तर मग 'त्या' लोकांना रान मोकळेच की हो.

चार दिवसांपूर्वी एक बातमी वाचली. उत्तर प्रदेशात दलित संघटनांनी चक्क इंग्रजी भाषेचे मंदिर स्थापन केले आहे. ते म्हणतात, की संस्कृत ही आमची भाषा नाही. ज्या इंग्रजीने आम्हाला शिकवले, वर आणले आणि पोटाशी धरले, तीच आता आमची मायभाषा. म्हणजे इंग्रजीला मातृभाषा मानणारा हा दलितांचा मोठा वर्ग आणि आधीपासूनच वाघिणीचे दूध पिऊन माजलेल्या 'त्या' लोकांचा वर्ग हे तर आपल्याला संपूर्ण मराठीकरणाच्या प्रक्रियेतून वगळावे लागणार. पुन्हा आपल्याकडे मराठी शाळा झपाट्याने बंद पडत आहेत. सरकार नव्या मराठी शाळांना परवानगी देण्यापेक्षा इंग्रजी शाळा वाढवण्याच्या मागे लागले आहे. उच्च न्यायालयात मराठीचा वापर न्यायाधीशांनीच फेटाळून लावला आहे. हिंदी भाषा आणि परप्रांतियांचे अतिक्रमण हा काळजीचा विषय आहेच.

या पार्श्वभूमीवर मला तुमच्या प्रबळ इच्छाशक्तीचे कौतुक वाटते.

अहो ठणठणपाळ, बहुजनांनी मराठी भाषेतून शिक्षण घेतले पाहिजे. मराठी भाषेतून सर्व व्यवहार झाले पाहिजेत यासाठी आग्रह धरला पाहिजे आणि 'यांनी' [ हे 'यांनी' म्हणजे कोण माहिती नाही ] इंग्रजी शाळा-महाविद्यालयातून शिक्षण घ्यायचे, परदेशी आणि स्वदेशात गलेलठ्ठ पैसे मिळवणार्‍या जागा बळकावयाच्या आणि पुन्हा तुम्हाला इंग्रजी शिक्षण घेण्यापासून कोणी रोखले, तुम्हीही शिका, पैसे मिळणार्‍या जागा मिळवा असा कांगावा करायचा आणि 'भाषेच्या अभिमानाचे' गाजर दाखवत घाण्याला जुंपणार्‍या बैलासारखे बाकीच्यांना ते[ हे 'बाकी' म्हणजे कोण माहिती नाही ] तिथेच फिरवत आहेत, हे कसे लक्षात येत नाही ठणठणपाळ तुमच्या ?

-दिलीप बिरुटे

मराठीत उच्चशिक्षण उपलब्ध व्हावे, हा प्रयत्न प्रशंसनीय आहे.

मात्र मक्तेदारी संपण्याशी लावलेला संबंध बादरायण वाटतो आहे. (श्री. रिकामटेकडा यांचा असाच काही मुद्दा आहे, त्याच्याशी मी सहमत आहे. कोणाला मक्तेदारी करायची असेल, तर ती मराठीमध्येही पुढे चालवतील. उगाच नाही प्रमाण विरुद्ध प्रमाणेतर मराठीचे वाद ऐकायला येत.)

मराठी शिक्षणासोबत बहुजनसमाजातील लोकांची आर्थिक प्रगती होत राहिली, तर कदाचित असे म्हटले जाईल - "मराठी शिक्षणामुळे आर्थिक प्रगती झाली"

हे आणि ते यापैकी एक पार्टी ब्राम्हण आहे असे दिसते. आता अपोझिशन पार्टी मध्ये कोण आहे ते सांगा ठणठणपाळ.

मराठीचे भवितव्य माहीत नाही. मला वेगळीच उत्सुकता आहे. सर्वांनी सर्व प्रकारे सांगूनही श्री. ठणठणपाळ त्यांच्या लेखांना छोटी, सुटसुटीत शीर्षके का देत नसावेत?

पर्याय :
१. त्यांना मोठी शीर्षके आवडतात. (इथे गोळेकाका आठवले. :))
२. लोकांना आवडत नाही हे त्यांना आवडत असावे. (हे बर्‍याच लोकांचे मोटिव्हेशन असते.)
३. कल्पना आणि शक्ती दोघेही विचार करून दमले, नंतर कॉफी प्यायला गेले.

--
अनुदिनी : http://rbk137.blogspot.com

ठणठणपाळ ठणठण करून (नेहमीच) निघुन का जातात?

लेखाच्या मजकुरावरून लेखकाचा उद्देश 'मराठीतून शिक्षण' या विषयावर चर्चा घडवून आणण्याचा नसून प्रामुख्यानी कोणावरचा तरी राग व्यक्त करण्याचा असावा असं वाटतं.

आज लोकसत्ताच्या चतुरंग पुरवणीत एक फोटो आहे आणि एका लेखातही गोंड भाषेसंबंधाने एक उदाहरण लिहिले आहे. ते पाहून (सध्याच्या पाठ्यपुस्तकातील) मराठीतून शिक्षण घेणे हा देखील तिथल्या लोकांवर (इंग्रजीतून शिक्षण घेण्याइतकाच) अत्याचार आहे असे वाटले.

नितिन थत्ते
(नाऊ आय डोंट हॅव टु राईट धिस वे)

आपण सर्व जण माझ्या विचारावर टीका केली असती , ते विचार चूक आहे, हे उदाहरण देवून खोडले असते तर मला आनंदच झाला असता. पण हे न करता भाषा, शीर्षक , शैली इत्यादी बिनकामाच्या बाबी वर चर्चा करत आहात याचाच अर्थ माझे म्हणणे बरोबर आहे. हे कटू सत्य आपल्याला पचत नाही, सहन होत नाही त्यास माझा नाईलाज आहे. रोग्याला ओषध कडू लागेल म्हणून डॉक्टर कांही ओषध देणे बंद करत नाही. रोगी बरा करणे हेच त्याचे ध्येय असते. तसेच महाराष्ट्रात मराठीत सर्व व्यवहार झालाच पाहिजे हेच माझे उदिष्ट आहे. मग ती मराठी बोली भाषा वैदर्भीय,मराठवाडी,खानदेशी, कोल्हापुरी अथवा पुणेरी ज्या त्या विभागाशी संबंधित असो मराठी ती मराठी एका विभागाची भाषा सर्वांवर लादावी असा माझा दुराग्रह नाही. क.लो.अ. ही विनंती

या व्य. नि. बद्दल धन्यवाद.

"डॉक्टर कांही ओषध देणे बंद करत नाही. रोगी बरा करणे हेच त्याचे ध्येय असते. तसेच महाराष्ट्रात मराठीत सर्व व्यवहार झालाच पाहिजे हेच माझे उदिष्ट आहे" मग तुम्ही काय उपचार केलेत?
तुम्ही केवळ ठणठण करून पळ काढता.

सर्व व्यवहार म्हणजे काय? विट्रियस ह्यूमर आणि नेत्रकाचांभ द्रव यांपैकी तुम्हाला काय सोपे वाटते? वाहक म्हणजे कंडक्टर(विजेचा) हा शब्द बस(मुळात बसला मराठीत काय म्हणणार?)च्या संचालकालाही(ऑर्केस्ट्राप्रमाणे) वापरावा का? अग्नियान गमनागमन भयसूचक लोहताम्रपट्टिका म्हणजे काय?

आज लोकसत्ताच्या चतुरंग पुरवणीत

अ-भय विद्यार्थी ! Bookmark and Share Print E-mail
मिलिंद चव्हाण - शनिवार, ३ जुलै २०१०
सर्व मुलांना शिक्षण सक्तीचे करण्याचा शासनाचा निर्णय योग्यच असला तरी शाळांतील विद्यार्थीगळतीचे प्रमाण का वाढते, याचाही अभ्यास होणे गरजेचे आहे. शाळेत मुलांना केल्या जाणाऱ्या शिक्षांमुळे त्यांच्या बालमनावर आघात होतो. परिणामी मुले शाळेकडे पाठ फिरवतात. दुसरी गोष्ट म्हणजे आदिवासी-गिरीजनांना प्रमाण मराठी भाषेत शिक्षण घेताना अडचणी येतात. कारण त्यांची जीवनव्यवहाराची भाषा वेगळी असते. आदिवासी गोंडी मुलांची ही समस्या सोडविण्यासाठी त्यांच्याच बोलीत मराठी साहित्य तसेच वैज्ञानिक आणि गणिती संकल्पना समजावून देण्याचा प्रकल्प राबवला गेल्यावर त्याचे सुपरिणाम दिसून आले आहेत. त्याबद्दल..... वरील उतारा पाहिल्यास मी मातृ भाषेतून शिक्षण देणे आवश्यक आहे हे जे म्हणतो ते माझे म्हणणे खरे आहे सत्य आहे हेच सिद्ध होते

>>वरील उतारा पाहिल्यास मी मातृ भाषेतून शिक्षण देणे आवश्यक आहे हे जे म्हणतो ते माझे म्हणणे खरे आहे सत्य आहे हेच सिद्ध होते <<

ठणठणपाळ,
तुमच्या संपूर्ण लेखावरून 'मातृभाषेतून शिक्षण देणे कसे आवश्यक आहे' हा मुद्दा कुठेही जाणवलेला नाही. तसे असते तर तुम्ही जपान व इस्राईल या देशांनी आधुनिक तंत्रज्ञान व मूलभूत विज्ञान स्वभाषेत आणण्यासाठी कसे जाणीवपूर्वक प्रयत्न केले याचा उल्लेख केला असतात किंवा यासंदर्भात भाषाशास्त्रज्ञ अथवा बालमानसशास्त्रज्ञांच्या मतांचा दाखला दिला असतात. त्याऐवजी तुम्ही द्रोण व एकलव्याचा अंगठा, ज्ञानेश्वर व संस्कृत पंडित, फुले दाम्पत्याचा छळ वगैरे गोष्टी लिहिल्या आहेत आणि त्यांचा रोख एका विशिष्ट वर्गाच्या दिशेने आहे. फक्त लेखाच्या शेवटच्या वाक्यात 'आज ना उद्या सर्व शिक्षण मराठीत होईल', अशी खात्री व्यक्त केली आहेत. मिलिंद चव्हाणांच्या लेखावरून त्यांचा मुद्दा स्पष्ट होत असला तरी तुमचा नाही. तुम्हाला नक्की काय म्हणायचे आहे, हे याआधीच सगळ्यांच्या लक्षात आले असावे.

भारतात किमान ६१६५ बोलीभाषा आहेत. मराठीच्याच ६४ बोली आहेत. एकाच बोलीच्या अनेक उपबोली असणारच. या सर्व बोलीभाषांतून शिक्षण देणे शक्य आहे का याचा विचार सुज्ञांनी करावा. तामीळमधून वैद्यकीय आणि अभियांत्रिकी शिकवणार असल्या हुलींवर विश्वास ठेवू नये. मराठीबाबतही अशा आरोळ्या यापूर्वी अनेकदा मारून झाल्या आहेत.

वरती, गोंडी भाषेतून मुलांना कसे शिकवतात याबद्दल उल्लेख आला आहे. गोंडी भाषेला लिपी नाही, त्यामुळे देवनागरी किंवा रोमन लिपीच वापरावी लागेल. तरी सर्व उच्चार लिहिता येतील की नाही ही शंकाच. तेव्हा नवी मुळाक्षरे बनवावी लागतील. गोंडीत पृथ्वी, जग, दृष्टी असल्या साध्यासोप्या मराठी शब्दांसाठी प्रतिशब्द नाहीत. ते त्यांना मराठीतून घ्यायचे नाहीत. नवीन गोंडी शब्द बनवून वापरण्यासाठी रूढ करायचा या तथाकथित शिक्षणतज्ज्ञांचा इरादा आहे. या सर्व प्रयत्‍नांतून समाजातील फुटीरपणा वाढीला लागेल हे सांगायलाच नको. पूर्वी संस्कृतने आपला देश एकसंध राखला होता, तसेच नंतर इंग्रजी भाषेने केले. या संस्कृतच्या व इंग्रजीच्या ऋणांचे कधीही विस्मरण होऊ देता कामा नये. -- वाचक्‍नवी

श्री. ठणठणपाळ यांचे विचार स्तुत्य आहेत. मराठीला कमी लेखू नका, उच्चशिक्षण मराठीतून मिळाले पाहिजे, मराठी ही ज्ञानभाषा व्हायला पाहिजे या मागण्या पूर्वीपासून होतात.त्याच मागण्या त्यांनी इथे मांडलेल्या आहेत. त्यातून मराठीचे भलेच (भलतेच नव्हे) होईल यात शंका नाही.

पण त्या प्रतिगामी असल्याचे काही दलित नेत्यांचेच म्हणणे आहे. 'इंग्रजी ही दलितांची देवता आहे' असे घोषवाक्य ऐकू येत आहे. श्री. राज ठाकरे यांच्यासारखे लोक मराठीचा झेंडा उभारून लोकांमध्ये फूट पाडत आहेत आणि दलितांना आधुनिक ज्ञानापासून वंचित ठेवण्याचा हा डाव आहे. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर इंग्रजी शिकले, इंग्रजीतून शिकले म्हणून त्यांना आपल्या दलित बांधवांसाठी काही भरीव कार्य करता आले. लॉर्ड मेकॉले हा दलितांचा मसीहा होता.म्हणून प्रत्येक दलिताने इंग्रजीची कास धरली पाहिजे.

दलित नेत्यांच्या या अधिकृत भूमिकेशी श्री. ठणठणपाळ विसंगत भूमिका घेत आहेत व म्हणून ते प्रतिगामी आहेत असा आरोप त्यांच्यावर होऊ शकतो.
त्यांनी याबाबत आपली नेमकी भूमिका स्पष्ट करावी.

ही बातमी रोचक ठरेल.

अहमदाबादमधील कॉमर्स कॉलेजेस इंग्रजी माध्यमाकडे वळत आहेत.

नितिन थत्ते
(नाऊ आय डोंट हॅव टु राईट धिस वे)