अंतर्समूह म्हणजे "आंतरसमूह नाहीत ते". त्यांच्यातही म्यूटेशनने जनुके शिरतात.

काहि विषय वगळता अभियांत्रिकी शिक्षणातही घोकंपट्टीच आहे.

माहितीबद्दल धन्यवाद.

चारही वर्षे महाविद्यालयात आम्ही सरकारचे जावई म्हणुन हिणवलो गेलो (उच्च जातीय मिंत्रा कडुनही). झक मारली आणि लायकि नसताना प्रवेश घेतला असे वाटत असे. ही जाणिव होस्तोवर उशिरही झाला होता. न्युनगंड बराच वाढला.

हे वाचून वाईट वाटले.

ही अवस्था बरयाच आरक्षित विद्यार्थि मित्रांची होती. ( गळतिचे हेही कारण असु शकते)

मान्य.

तेव्हा जनुकीय प्रगती (एकाधा विशेष समाजाची) याबाबत असहमत. अहो हिटलरनेही हिच चुक केलि होति.

तुमचा गैरसमज झाला आहे.
"काही समाज कमकुवत असतात म्हणून त्यांना संधीच नकोत" असा माझा युक्तिवाद नाही. परंतु, "काही समाज परीक्षांमाध्ये मागे दिसतात त्याचे कारण १००% परिस्थितीजन्य असून ०% जनुकीय आहे" या विधानाला माझा विरोध आहे. शिवाय, सरासरी बघितली तर 'मागे दिसतात' अशा समूहांमध्येही काहीजण 'पुढे दिसणार्‍या' समूहांमधील काहीजणांच्या पुढे असतात. दोन गॉशियनसदृष आलेख शेजारी ठेवले आणि एकाची सरासरी दुसर्‍यापेक्षा अधिक असली तरी दुसर्‍याचे काही घटक हे पहिल्याच्या काही घटकांपेक्षा मोठे असू शकतात, व्यक्तींच्या कुवतीची तपासणी वैयक्तिक परीक्षेनेच करावी लागते. असे म्हणू की एका पेटीत क्ष% चांगले आणि १००-क्ष% ठेचकाळलेले/रायवळ आंबे आहेत, तर दुसर्‍या पेटीत क्ष-१% चांगले आणि १०१-क्ष% ठेचकाळलेले/रायवळ आंबे आहेत.

जनुकीय दावे:
आश्केनाजी ज्यू लोकांविषयी काही पेपर मी वाचले होते. शोधतो. मेंदूतील स्निग्ध पदार्थांतील बिघाडांमुळे मतिमंदत्व आणणारी जनुके कमी प्रमाणात असतील तर मज्जातंतूंच्या संदेशवहनाचा वेग वाढतो असेही वाचले होते.
जन्मतः बहुतेक मुलांना दूरदृष्टिता या प्रकारचा दोष असतो, २-३ वर्षांपर्यंत डोळ्याची वाढ होऊन तो बराचसा दुरुस्त होतो. ही माहिती ज्ञात आहे. प्रौढांना होतो त्यापेक्षा मुलांना (बाहुलीचे स्नायू खूपच सक्षम असल्यामुळे) दूरदृष्टितेचा कमी त्रास होतो हे मान्य केले तरी 'ज्या मुलांची दूरदृष्टिता थोडीशी कमी तीव्र असेल तर त्यांना वाचनामध्ये अधिक एकाग्रता करता येईल' हा माझा कयास आहे. मुळात दूरदृष्टिता कमी तीव्र असल्यास, डोळ्याची वाढ झाल्यावर त्यांना र्‍हस्वदृष्टिता होईल हे माझे दुसरे तर्कट आहे. (र्‍हस्वदृष्टिता समाजांत वाढते आहे, र्‍हस्वदृष्टिता असलेली मुले खेळांपेक्षा वाचनात रस दाखवितात असे मी वाचलेले आहे. शोधतो.)
वेगवेगळ्या वंशांमध्ये वेगवेगळ्या क्रीडाप्रकारांचे कौशल्य आहे या दाव्यात आश्चर्यकारक काय आहे? लाल रक्तपेशी, लाल/पांढर्‍या स्नायूपेशी, इ. मधील जनुकीय गुणवत्तांविषयी अनेक पेपर आहेत. शारिरीक कष्टांची आवश्यकता या नैसर्गिक निवड तत्त्वाव्यतिरिक्त इतर कोणत्या कारणाने ही जनुके काही समाजांमध्येच वाढली असतील? (समाजवादी जीवशास्त्रज्ञ या कयासांना 'जस्ट सो स्टोरी' म्हणतात.)
ट्रियाज:
पालकांनी खर्च करण्याविषयी चर्चा नसून सरकारने मदतीचा हात देण्याविषयी चर्चा आहे. स्टीफन हॉकिंग यांना एका खास विमानात उडताना (फ्री फॉल) अनेक वर्षांनी खुर्चीतून उठता आले. पण बेडसोरच्या प्रतिबंधासाठी सरकारी खर्चाने उपग्रह सोडले जाणार नाहीत.

हा प्रमुख क्रियाशील सारांश ("बॉटमलाइन कॉल-टु-ऍक्शन") आहे काय?

तत्त्वतः आरक्षण मान्य केल्यावर केवळ तपशीलाविषयी चर्चा शक्य आहे.
'आरक्षणे अपराधी भावनेतून (गिल्ट कॉन्शन्स) नसतात, तो एक हेल्पिंग हँडच आहे' हे प्रेमिस आहे.
क्षमतांच्या कमतरतेचे एक कारण जनुकीय असल्याचा दावा आहे.
'मदतीचा हात' कधीच १००% नसतो हा एक युक्तिवाद आहे.
सवलत मिळाल्यामुळे फायदा होतो की नाही याचा तपास आवश्यक आहे हा दुसरा युक्तिवाद आहे.
सवलतींचा, काही परिस्थितींमध्ये, काही प्रमाणात लाभ होतो असे निरीक्षण आहे.
निवड पद्धत सदोष असल्याची शक्यता मान्य केली आहे.

जनुकीय परिच्छेद फार अघळपघळ वाटतो.

धनंजय यांची ही प्रतिक्रिया त्यांच्यासाठीसुद्धा अतिरेकी सौम्य वाटली.

काही शतके विशिष्टीकृत व्यवसाय आणि अंतर्समूह विवाह करणार्‍या समाजांमध्ये उत्क्रांतीदत्त जनुकीय वैशिष्ट्ये शिरतात.

शिरतात म्हणजे काय? ही लामार्कियन विचारसरणी, जनुकांच्या पडद्यांआड लपून आलेली दिसते. त्याला आधार म्हणून काही दावे, काही तर्क... हम्म्म्म... इतक्या टोकाच्या विधानासाठी काही ठोस समाजशास्त्रीय, जनुकीय शोधनिबंधांचा (एक नव्हे, अनेक) आधार आला असता तर बरं झालं असतं.

शतकांमध्ये उत्क्रांतीचे परिणाम (कृपया कुत्र्यांचं उदाहरण देऊन बुद्धीमत्तेचा अपमान करू नये) दिसून येतात हे प्रचंड धाडसी विधान. सुमारे दहा ते पंधरा पिढ्यांत काय होणार आहे? डिफरेन्शियल सिलेक्शनचं गणित करून दाखवा...

त्यात त्या परिणामांतून किती प्रमाणात कुठची जनुकं निवडली जातात, हे पाहू. तुमच्या दाव्याप्रमाणे, उदाहरणार्थ,

१. लोहारकाम, कुंभारकाम वगैरे करणाऱ्या लोकांमध्ये 'हुशारीची' किंवा 'गणिताची' जनुकं नष्ट होतील... कारण थोडा अधिक हुशार व कमी बलवान लोहार हा अधिक बलवान व कमी हुशार लोहारापेक्षा अधिक यशस्वी होईल. अहो, लोहारकाम म्हणजे केवळ दणके घालणं एवढंच असतं, विशेषतः गेल्या काही शतकांमध्ये असा आपला समज आहे का? बरं ते यश इतकं असलं पाहिजे की काही शतकांत पहिल्यापासून अनेक पट अधिक संतती मागे ठेवली पाहिजे. बुद्धीमान लोहार ते धंद्यात यशस्वी/अयशस्वी होतात म्हणून नाही, तर इतर कारणांमुळे अधिक संतती ठेवू शकतात.
२. शक्तीमान ब्राह्मण थोडा कमी हुशार असेल तर तो कमी शक्तिवान पण अधिक हुशार ब्राह्मणापेक्षा मागे पडेल, इतकंच नव्हे तर शक्तीची जनुकं ब्राह्मणांच्या जनुकसंचांतून नाहीशी होतील... हेही कैच्या कैच. शक्तीवान ब्राह्मण, ते धंद्यात यशस्वी/अयशस्वी होतात म्हणून नाही, तर इतर कारणांमुळे अधिक संतती ठेवू शकतात.
३. दुसरं गृहितक असं आहे की लोहारकाम करणाऱ्याचा प्रत्येक पोर लोहारकामच करतो. किंवा ब्राह्मणाचा प्रत्येक पोर भिक्षुकीच करतो. मनुस्मृतीमध्ये ब्राह्मणांच्या इतर उद्योगांविषयी भरपूर लिहिलेलं आहे. मग विशिष्टीकृत व्यवसाय देखील बाराच्या भावात जातं.
४. याहीपलिकडे गृहितक असं आहे की सध्याचा अभियांत्रिकीचा वा वैद्यकीचा अभ्यासक्रम इतका कठीण आहे की सध्याच्या लोहार (कुंभार, इ. इ.) समाजाला तो आत्मसात करायला जनुकीय मर्यादा आहेत. हे गृहितक कृपया काहीतरी विदा देऊन सिद्ध करावं, किंवा ते गृहितक आहे हे मान्य करावं.
५. सुमारे तीन शतकांपूर्वी सर्वच जग शेती वा अन्य अ-गणिती व्यवसाय करत असे. मग गणितं करण्याची जनुकं मुळात सर्वांच्यात होती असं म्हणणं आहे व ती काहींच्यातनं नष्ट झाली... की नवीन गणिती जनुकं निर्माण झाली?
६. सरतेशेवटी, धंद्यात यशस्वी होणं हाच एकमेव बहुसंख्य पिलावळ मागे सोडण्याचा मार्ग आहे असंही गृहीतक दिसतं. ते नसेल तर तुमचा डिफरेन्शियल कमी कमी होत जातो...

या पलिकडे जाऊन जगातल्या अनेक वाईट गोष्टींची जबाबदारी जनुकीय फरकांपेक्षा सामाजिक परिस्थितीवर टाकणारे अनेक शोधनिबंध आहेत. उदाहरणार्थ, अमेरिकेतले काळे व गोरे यांची तुरुंगातली (गुन्हेगारांची संख्या) बघितली तर काळे प्रमाणापेक्षा अधिक गुन्हे करतात असा निष्कर्ष निघतो. पण त्याच लोकसंख्येचं गरीबी व शिक्षण या समसमान पार्श्वभूमीचे लोक बघितले तर ती तफावत नष्ट होते.

उद्धृत केलेल्या टेबलात अनारक्षित विद्यार्थी प्रवेशाआधी परीक्षा देण्यात हुशार होते व त्यानंतरही ते होते, एवढंच दिसतंय. मुळात जर या टेबलाची तुलना प्रवेशाआधीच्या रॅंकिंगशी केली तर आरक्षितांमध्ये सुधारणा नाही असं म्हणायला वाव आहे का?

एकंदरीत उत्क्रांती म्हणजे काय, सामाजिक जडणघडण म्हणजे काय याबाबतच्या अपुऱ्या ज्ञानावर लिहिलेला लेख वाटतो.

राजेश

द्रौपदीचे सत्त्व माझ्या लाभु दे भाषा-शरीरा
भावनेला येउं दे गा शास्त्र-काट्याची कसोटी

"आरक्षित समाजांतील उमेदवार आणि अनारक्षित समाजांतील " असे काही असते हेच मला पटत नाही. सगळेच आरक्षीत नव्हेत काय?

>>निवड परीक्षा सदोष आहेत ही शक्यता मला मान्य आहे.

मग कुवत नसते हा निष्कर्ष कसा काढला?

>>बाय डीफॉल्ट असे का म्हणता?

इंग्रज गेल्यावर त्यावेळी जे शिक्षण क्षेत्रात होते त्यांच्या हाती बाय डिफॉल्ट सूत्रे आली. यात संशय कोणता आहे?

>>विद्वानांनी हाती काम न केल्यामुळे भारताची मध्ययुगीन अधोगती झाली हा दावा मला मान्य आहे. परंतु बलुतेदार डोक्याने काम करीत हा दावाही खरा वाटत नाही. काहीही रीसर्च न करता पिढ्यान्पिढ्या तीचतीच उत्पादने होत नसत काय?

मग जनुकीय वैशिष्ट्यांचा दावा करायला आधार काय आहे? तथाकथित पिढिजात कामे हा प्रकार ५००० वर्षांपेक्षा जुना नसावा. एवढा काल जनुकीय वैशिष्ट्ये निर्माण व्हायला पुरेसा नसावा असे माझे मत आहे. काही कौशल्ये सवयीने चांगली जमतात हे खरे पण त्यात जनुकीय वैशिष्ट्य काही नसते. ऍबिलिटीत फरक असतो हे खरे पण त्यात जातीविषयक वैशिष्ट्य नसते असे वाटते. बालपणापासून तिखटजाळ जेवणार्‍यांना त्याची
सवय होते पण त्यांचे मूल जन्मतः तिखट सहन करण्याची शक्ती घेऊन येत नाही.

>>ती रॅशनल होती असा दावा आहे काय? 'आपणच' म्हणजे काय?

अशीच रॅशनल आरक्षण देण्याच्या मागे होती. ' आपणच' या शब्दात ब्राह्मण फक्त नसून सर्व उच्चवर्गीय आहेत. म्हणूनच उच्चवर्गीयांपैकी शिक्षणात पुढे नसलेल्यांनीही स्वतःला आरक्षण घेतले नाही.

>>या प्रकाराचा (शिक्षित आंबेडकरांचा अनुभव) समावेश 'परिस्थितीमुळे कुवत (तात्पुरती) कमी होणे (=प्रतिपादिली जाणे)' या प्रकारात करता येईल.
नाही. कुवत तात्पुरती कमी किंवा तसे प्रतिपादन वगैरे नसून कुवत उच्च असली (आणि ती सिद्ध केली असली) तरी त्याला कमी लेखण्याचे (कुवतीपेक्षा जात महत्त्वाची असल्याचे दाखवण्याचे) उदाहरण आहे.

नितिन थत्ते
(कॅरॅक्टर काऊंटर स्टिल हॅज द बग, सो आय डोण्ट हॅव टु राईट धिस वे)