माझ्या मते हे वाक्य काढू नये. हिंदुत्ववादाचा अतिरेक झालेल्या लोकांचे विचार कसे असतात ते सर्वांना कळावे म्हणून हे वाक्य इथे राहिलेच पाहिजे. फक्त 'तात्यारावांनी हे वाक्य म्हंटले आहे' ह्याठीकाणी हा डिस्क्लेमर घालावा: 'हे वाक्य एका संकेतस्थळावर तात्यारावांच्या नावावर आले होते'. तसेही तात्यारावांच्या मनात याहून वेगळे असेल असे मला वाटत नाही.

असो. 'मी नथुराम गोडसे बोलतोय' नाटकातील हा संवाद असेल, तर तो कोणत्या पात्राच्या तोंडी आहे तेही कळवा. म्हणजे तशी दुरुस्ती करायला बरे पडेल.

तात्यांनी असे म्हंटले असेल किंवा नसेल पण लोकांच्यात काय काय समज आहेत ते कळले पाहिजे.

वसुलि
वसंत सुधाकर लिमये

विनायक राव,

माझे याआधीचे प्रतिसाद लेखन वगैरे वाचले असले तर लक्षात येयला हवे की मला जातीवरून बोलणे नको असते. आवडत ही नाही. मी जात मानत नाही. आणि जर इतर कोणीही माझ्याकडे केवळ जातीच्याच नजरेतून बघू लागले तरी मी त्या वादात पडायचा मोह मला होत नाही. माझी इतरांना अनेकदा करून झाली आहे आणि तुम्हाला देखील येथे करतो, की आपल्याला वाटणारे योग्य असले तरी कितीही जातीच्या चष्म्यातून बघत जाऊ नका.

माझा या चर्चेतील वाद अशा करता आहे की गांधीजींना नावे ठेवणार्‍यांना वगैरे विकृत म्हणणारे स्वत: गांधीजींचे सत्य बोलणे दाखवायला तयार नाहीत तर केवळ हिंदूत्ववादी कसे वाईट हे वाटेल त्या पद्धतीने दाखवण्यासाठी असे खोटे ठेवायचा हट्ट चालू ठेवत आहेत. गांधीजींचा खून एकदाच झाला. गांधीवादाचा खून मात्र त्यांचे तथाकथीत समर्थक दरोज करत असतात. चुकीचा संदर्भ ठेवण्याचा हट्ट हा यातलाच एक प्रकार आहे.

धन्यवाद

ब्राह्मणद्वेष हे उपक्रमाचे अधिकृत धोरण असल्याने

या वाक्याशी पूर्णपणे असहमत आहे.

सर्वप्रथम, माझ्या माहितीप्रमाणे उपक्रमाचे घोषित उद्दिष्ट (stated purpose अशा अर्थी) 'माहितीची देवाणघेवाण' हे आहे. 'माहितीची देवाणघेवाण' या संज्ञेची नेमकी आणि अचूक कायदेशीर व्याख्या मला माहीत नाही, परंतु 'ब्राह्मणद्वेष' हा या संज्ञेचा अर्थ होत नसावा, किंवा ब्राह्मणद्वेष हा माहितीच्या देवाणघेवाणीच्या कक्षेत बसू शकत असल्यास तो त्या कक्षेत बसू शकणारा एकमेवाद्वितीय विषय नसावा, असे माझी अल्पमती मला सांगते. तसेही उपक्रमावरील सर्वच (किंवा बहुतांश) मजकूर हा ब्राह्मणद्वेषयुक्त असल्याचे दिसून आलेले नाही. त्यामुळे ब्राह्मणद्वेष हे उपक्रमाचे अधिकृत उद्दिष्ट मानता येणार नाही.

त्यापुढे जाऊन, 'ब्राह्मणद्वेष हे उपक्रमाचे धोरण आहे' असे (नि:संदिग्धपणे किंवा अप्रत्यक्षरीत्या) मांडणारे जाहीर प्रकटन उपक्रमावरील अधिकृत सूत्रांकडून कधीही आले असल्याचे निदान माझ्या तरी पाहण्यात किंवा वाचनात नाही. त्यामुळे 'ब्राह्मणद्वेष हे उपक्रमाचे अधिकृत धोरण आहे' हे विधान सयुक्तिक होऊ शकेल असे वाटत नाही.

अर्थात, दुसर्‍या पक्षी, ब्राह्मणद्वेष हे उपक्रमाचे अघोषित किंवा पडद्यामगचे धोरण असण्याची शक्यता वरील युक्तिवादामुळे आपोआप वगळली जाऊ शकत नाही. त्या शक्यतेचा (गरज भासल्यास) वेगळा विचार करता येणे शक्य आहे. किंवा, तिसर्‍या पक्षी, ब्राह्मणद्वेष हे उपक्रमावरील काही व्यक्तींचे वैयक्तिक धोरण असण्याची शक्यताही या युक्तिवादाच्या आधारे आपोआप नाकारता येत नाही. ही शक्यता, आणि यदाकदाचित ती खरी ठरून अशा व्यक्तींनी उपक्रमाचा ताबा घेतल्यास उपक्रमाची होऊ शकणारी संभाव्य पडझड, हे पूर्णपणे वेगळे विषय होऊ शकतात.

या (दुसर्‍या किंवा तिसर्‍या पक्षीच्या) शक्यता खर्‍या आहेत किंवा नाही याबद्दलही कोणताच निष्कर्ष वरील विवेचनातून अर्थातच निघू शकत नाही. त्या शक्यतांच्या सत्यासत्यतेबद्दल कोणतेही विधान करण्याकरिता त्यांबद्दल गरज पडल्यास वेगळा तपास करणे इष्ट ठरेल. व्यक्तिशः असा तपास करण्यात मला स्वारस्य नाही. माझ्यापुरते बोलायचे झाल्यास याबाबत कोणतेही ग्रह कोणत्याही निकषांवर, अधिक तपासाअंती किंवा तपासाविना, करून घेण्याचे किंवा कोणतेही वैयक्तिक मत बनवून घेण्याचे, तसेच येथील काही न आवडल्यास माझ्या येथील वावराबद्दल, वावराच्या प्रमाणाबद्दल किंवा वावराच्या दर्जाबद्दल मला जो योग्य वाटेल तो निर्णय घेण्याचे, स्वातंत्र्य मला आहेच - ते माझ्यापासून कोणीही हिरावून घेऊ शकत नाही. त्यामुळे या बाबतीत अधिक तपास करून माझे ग्रह, मते अथवा निर्णय हे भक्कम किंवा सयुक्तिक कारणांवर आधारलेले आहेत अथवा नाहीत याची खात्री करून घेण्याकरिता माझी वैयक्तिक ऊर्जा खर्च करण्याची मला इच्छा नाही, आणि तशी गरजही मला वाटत नाही. (तसेही माझ्या वैयक्तिक मतांबद्दल - किंवा एकंदर कशाबद्दलही - मी कोणालाही कोणत्याही प्रकारचे स्पष्टीकरण देणे लागतो असे मला वाटत नाही.) ज्यांना अशी गरज वाटते त्यांनी या प्रश्नांवर आपली वैयक्तिक ऊर्जा जरूर खर्च करावी - त्यात मला प्रत्यवाय असण्याचे मला काही कारण दिसत नाही.

बाकी आशा, निराशा किंवा एखाद्या संकेतस्थळाचे भवितव्य वगैरेंबद्दल बोलायचे झाले, तर मराठी संकेतस्थळे आणि/किंवा मराठी माणसांची संकेतस्थळे ही येतजात असतात. एखाद्या संकेतस्थळावरील आपला वावर यदाकदाचित काही कारणांमुळे अशक्य झाल्यास पुढेमागे दुसरे येतेच (आणि आले नाही तरी काहीही बिघडत नाही), आणि एखाद्या संकेतस्थळावर आपला वावर बंद पडण्याने किंवा एखादे संकेतस्थळ बंद पडण्याने आपले, संकेतस्थळाचे किंवा मराठी भाषेचे एकंदरीत काहीही नुकसान होत नाही. तेव्हा या बाबतीत आशा किंवा निराशा बाळगण्याची किंवा अधिक विचार करून आपल्याच डोक्याला ताप करून घेण्याची गरज निदान मला तरी वाटत नाही.

असो.

माझ्या माहितीप्रमाणे प्रदीप दळवींचे होते, जयवंत दळवींचे नव्हे.

सर्वप्रथम नाटक जयवंत दळवींचे नसून प्रदीप दळवींचे आहे हे जर "नीट" वाचू शकलात तर कळेल आणि त्या नाटकाचा संदर्भ नीलकांत ने आधीच दिला आहे, त्यामुळे त्यात युरेका युरेका म्हणण्यासारखे काहीच नाही. आता हे नाटक असल्याने यात नाटककाराला हवे ते प्रसंग गोवण्यात आले आहेत. या संदर्भात खालील एक उतारा वाचा:

Dalvi's Nathuram tells the audience, "After he read my will, Tatyarao (Savarkar) said to me, 'Nathuram, you are fit to be the sage Dadhichi of modern India. Like his bones, your bones too will turn into weapons."

Since most people in the audience were probably mesmerized and lost their corporeal consciousness while seeing the first scene in Dalvi's Marathi play, they must not have realized the true situation that since Swatantryaveer Savarkar was released from the jail in the Red Fort on February 10, 1949,he was never together with the other accused Nathuram Godse and Narayan Apte in the dark and lonely cell in Ambala Jail. And since Savarkar was not present there when Nathuram made his will on November 14, 1949, how would he call him 'the sage Dadhichi of modern India'? I have read that many senior devotees (admirers) of Savarkar like Gopal Godse and Sudheer Phadke were present in the audience. I wonder how they approved of this reckless flight of Dalvi's imagination.

(संदर्भः http://www.mkgandhi-sarvodaya.org/godse.htm)

अहो बाकी काही नाही पण जरा थोडा कॉमन सेन्स वापरलात तर समजेल की असे जर सावरकर खरेच म्हणाले असते तर आत्तापर्यंत अनेक सुडोसेक्युलर्स डाव्या "विचारवंतांनी" कितीवेळा हे सांगितले असते ते! अर्थात जेंव्हा द्वेषानेच सगळे विचार भरलेले असतात तेंव्हा अजून काय दिसणार म्हणा. खेद होतो असल्या वृत्तीचा इतकेच म्हणू शकतो.

प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत. प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत. प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.

सगळ्यांकरिता एक प्रश्न.

ह्या चर्चेचे फलित काय?

--
तमिळ्नाट्लेर्न्दु डैर्रक्टा मराट्टिदेडत्तुक्कु वंदु सेट्लान ओरु चिन्नमनिदनिन एळुत्तु यिदु!

हैयो हैयैयो!