त्या कुतर ओढीतून मी गेलो आहे.

असाध्य रोगाने ग्रस्त कुत्र्याला विष देऊन मारल्या नंतर कधीच कुठला प्राणी पाळायचा नाही हे ठरवून टाकले.

कुत्र्याचे माणसाळणे आणि मानवाचे पिसाळणे हे सौंदर्य आहे की विरोधाभास ते सांगणे फार जिकीरीचे आहे..

असो..

रौकेल टाकून सुद्धा गोचिडी मरतात असे ऎकले आहे.

ज्या ममतेने आपण या प्राण्यांचे पालन करतो त्याच्या ०.००१ % ममता जनावर सद्रुश्य जिवन ढकलणारया लाखो मानवांच्या नशीबी नसते..

आपण "डांबर मन" झालेलो असावे काय ?

ना पाळीव प्राणि आहे माझ्याकडे, ना मी कोणाचा ;-) त्यामुळे काही माहिती देउ शकत् नाही. पण ते गोचीड, जखमा, अळ्या, पू, रक्त इ. माहिती दिल्यामुळे कधी कुठला प्राणी पाळेन असे वाटत नाही. त्याबद्दल धन्यवाद. कोणा ओळखीच्याला, प्राणी पाळायचा असेल तर हा लेख दाखवीन. :-)

नेमक्या तुमच्या शेवटच्या सुचनेमुळे माझा खालचा प्रतिसाद वाया गेला प्रा. डॉ.

अन्य धर्मीय विशिष्ट पद्धतीने काळजी घेतात त्यामुळे हळुहळू सर्व पाळीव प्राणी त्याच विशिष्ट धर्माच्या पाळीव संस्कृतीकडे आकर्षीत होणार. म्हणजे तुमच्या पाळीव प्राण्याला फुस लावुन बाटवले जाणार (२४० जिल्ह्यात तर हे झालेच आहे व इशान्यपुर्व भागात तर तुम्हाला कुत्रेपण विचारत नाही.)! उठा जागे व्हा! आपल्या पुरातन व उच्च पाळीव संस्कृतीचे जतन करा.

सर
आपण भयंकर वर्णन केले आहे. मात्र माझा नुभव असा नाही खरं तर सुखद आहे.

मात्र मीही कुत्रे पाळले होते डॉबरमॅन.
मात्र असा त्रास कधी झाला नाही.

कुत्र्यांच्या अंगावर अशाप्रकारचे पॅरॅसाइटस् येवू नयेत म्हणून त्यांना शक्यतो गल्लीतल्या कुत्र्यांसोबत मिसळू देवू नये.
हा मुख्य उपाय आहे!

या शिवाय जर कधी काही करणाने मिसळलेच तर त्यासाठे अनेक प्रकारची औषधे उपलब्ध आहेत.
आपण या साठी व्हेट कडे गेला असालच. पण तरीही त्याने कोणत्याही प्रकारची पवडर सुचवली नाही याचे आश्चर्य वाटते.

या किडे नाशक पावडर्स चांगल्या असतात असा मला तरी आमच्या कुत्र्याबाबतचा अनुभव आहे. शिवाय आठवड्या पंधरा दिवसातून चांगली आंघोल हा पण उपाय आहेच. या साठी विवीध प्रकारचे साबण व शांपु मिळतात. २ आंघोळीं मध्ये व पावडरच्या वापराने तुमचे कुत्रे संपुर्णपणे गोचिड विरहीत व्हायला हरकत नाही.
या शिवायही व्हेट डॉ. चा सल्ला घेतलेला बरा असे वाटते.
या शिवाय कुत्र्यांना पोहायलाही आवडते. त्यांना शक्य असल्यास नदीवर पोहायला नेलेत तर अनेक किडे गायब होतात असा अनुभव येईलच.
एकुणच कुत्र्यांची काळजी घेणे हा मनाला विरंगुळा देणारा प्रकार आहे यात शंका नाही.

आपला
गुंडोपंत

नुकताच २ फेब्रुवारीला माझा बिट्टु भुभु वारला. त्याला कावीळ झाली होती. त्याला सर्वतोपरी उपाय केले. इंजेक्शने चे कोर्स. लिव्हरोलिन, बी व्हिटॅमिन काहि उपयोग झाला नाही . होमिओपाथी दिले. एकदम फरक पडला. तो खाउ लागला. ५० टक्के बरा झाला. मला वाटले झाला आता बरा.पण नंतर अचानक तब्येत खराब झाली. डॉक्टरांनी केव्हाच आशा सोडून दिली होती. होमिओपाथिचा प्रयोग हा शेवटचा उपाय म्हणुन केला.
गावठी क्रॉस्ड ब्रीड होता तो. मृत्युंजयेश्वराच्या मंदिरात एक् कुत्री व्याली होती. पिल्लांनी नुकतेच डोळे उघडले होते. त्यातल एक चॉकलेटी रंगाचे पिल्लू मुलीच्या आग्रहाखातर आणले. (रँडम चॉईस) . तोच हा बिट्टू. माझी मुलगी पहिलीत असताना आणला होता. ती गल्लीतील आडदांड कुत्र्यांशी खेळत असे. त्यातला एक टोण्या कुत्रा तिला अक्षरशः घोड्यासारखा फिरवत असे. लोक भयचकित होउन बघायचे.
बहुतकांनी पुलंचे 'माझे पाळीव प्राणी' ऐकले असेल. त्यातील कौतुक,उपहास,विनोद वगैरे वास्तवच आहे. लहान पणापासून मी शेतात, घरात कुत्र्यांच्या संगतीत असे. मला त्यांचे गारगार नाक खुप आवडे. ते आपल्या गालावर किंवा तळपायावर टेकवले कि मला शहारुन येते. पण "कुत्र्यांच्या तोंडात तोंड घालु नको. कुत्र्याला पाय लावायचा नाही तो खंडोबा असतोय." असे मला शेतातले गडी,घरातले सांगत असत. माझी सुप्त इच्छा होती कि भुभुंच्या सोबत अंथरुणात झोपायच. ते बिट्टुच्या रुपाने पुर्ण झाले. तो स्वतःला कुत्रा समजत नसे आणि आम्ही त्याला.मी त्याला मुलगाच मानला होता. शेवटी डॊक्टरांनी त्याला वेदनाविरहीत शांत मृत्यु दिला. (भाग्यवान बेटा) माझ्या हातात तो निष्प्राण झाला. जाताना त्याचे डोळे कृतज्ञता व्यक्त करुन गेले. मी हुंदका आणि अश्रू टाळू शकलो नाही.
मनोगतावर कोंबडी यांनी लिहिलेले 'सोयरा ' हे भुभायण http://www.manogat.com/node/10948 मला खुप आवडले. भुभुंच्या संगोपनावर बाजारात पुस्तके उपलब्ध आहेत. त्यात भरपुर माहिती असते. 'संरक्षक सोबती ,लेखक विजय भट व सौ मालती़ दाते , पुणे विद्यार्थी गुह प्रकाशन १७८६ सदाशिव पेठ पुणे ४११०३० हे पुस्तक माहिती पुर्ण आहे. इतर ही अनेक चांगली पुस्तके आहेत.

http://pets.indiatimes.com/ या वर भरपुर माहिती उपलब्ध आहे. बुरुटे सर आपल्या प्रस्तावानिमित्त माझी आठवणींची खपली निघाली. काय करणार? खोडकर,प्रेमळ, डँबिस ,निरागस बिट्टू डोळ्यासमोर येतो. माझे घरातील निम्मे संभाषण बिट्टुशी असे. त्याचे बोलके डोळे , देहबोली यातून तो माझ्याशी बोलत असे.

त्याला वाहिलेली
श्रद्धांजली
आमच्या घरच्या नि:शब्द शांततेचा
बिट्टू हाच खरा शब्द होता
आमच्या घरच्या निरवतेचा बिट्टू हाच खुला 'रव' होता
बिट्टू हा तर दुवा होता.
समांतर जाणारे नदीचे काठ
अलगद, नकळत जोडणारा
तो भला भक्कम पूल होता
बिट्टू म्हणजे
घरच्या कुणाच जगण होता
घरच्या कुणाच खेळण होता
खरं म्हणजे बिट्टू हा तर सा-या घराच चैतन्य होता.
घरं ज्यानं गर्जत होतं
घर ज्यानं गाजत होतं
घर ज्यानं हलत होतं
घर ज्यानं बोलत होतं
घर ज्यानं डोलत होतं
असा सुमुख आमचा बिट्टू होता
आता घरात पसरलीये
एक न पेलवणारी शांती
हताश अशी एक उदासी!!

--by Manjiri Ghatpande bittu's mother

प्रकाश घाटपांडे

बिरुटेसर, घाटपांडे आणि इतरांची मते वाचतो आहे. एकूणच , उपक्रमातील इतर विषयांप्रमाणे हा धागासुद्धा माहितीपूर्ण बनत आहे - विशेषतः माझ्यासारख्यासाठी.

पाळीव प्राणी पाळणे भारतात असताना आर्थिक परिस्थितीमुळे म्हणा, घरच्या उदासीनतेमुळे म्हणा, शक्य झाले नाही. पाळीव प्राण्यांशी दोस्ती हा , मला वाटते एक अवयव असतो. माझा हा कधीच विकसित होऊ शकला नाही. मात्र त्याबाबत कुतूहल फार वाटते. ज्या व्यक्तिंच्या आयुष्यात पाळीव प्राण्यानी प्रेमाचे , जडणाघडणीचे स्थान होते/आहे ते लोक मला भाग्यवान वाटतात. आणि आता नुकतेच मला क्याट्-ऍलर्जी आहे हे सिद्ध झाले आहे. म्हणजे, या प्रकारच्या आनंदाला माझ्यापुरता कायमचा पूर्णविराम.

पाळीव प्राणी जवळ नसणार्‍या माझ्यासारख्या अज्ञ लोकांच्या वतीने काही प्रश्न विचारावेसे वाटत आहेत.

अमेरिकेमधे लक्षावधी लोक पाळीव प्राणी - विशेष करून कुत्रे आणि मांजरी - पाळताना दिसतात. हे सर्व प्राणी घरात वावरताना, त्या प्राण्यांच्या वास, त्यांचे सतत गळणारे केस , पाहुण्यारावळ्यांबरोबरचे सह-अस्तित्व या प्रमुख बाबीना इतके लोक कसे तोंड देतात ? बरे , "डॉग्-हाउस्" हे तर केवळ मी वाक्प्रचारापुरते ऐकले आहे. म्हणजे, हे सर्व प्राणी माणसांच्या घरातच अहर्निश वावरतात ; त्यांच्याकरता "वेगळे" टुमदार घर कुणाला परवडताना मला दिसत नाही. भारतात या बाबतीत काय परिस्थिती आहे ? उष्ण हवेचा प्रदेश असल्याने १२ महिन्यातील कुठल्याही कालखंडात प्राण्याला घराबाहेर ठेवण्याच्या दृष्टिने हवामानकडून काही आडकाठी नाही. पण घराबाहेर ठेवणे एकवेळ बंगलेवजा घरांमधे किंवा गावाकडे शक्य होईल. इतर शहरी फ्लॅट् वासीय काय करतात ?

''चल रे वाघ्या बीगी-बीगी वाट कुणाची पाहू नको,
दुनिया सारी जरी पलटली, दूर तु माझ्याशी होऊ नको, माझा वाघ्या.......!!!

 

गेट वर पहारा देणारा, निरिक्षण करणारा, मालक फोटो का काढतोय तंद्रीतला, नाराज....दोस्त.

खरे तर, कुत्र्याला जीव लावण्याच्या बाबतीत आम्हीही तितकेच जागृक, आम्ही आमच्या जेवणाअगोदर विचारणार 'सॅन्डीला' जेवण टाकलंय का ? पाणी आहे का ? वगैरे........!!!

अमेरिकेत ट्रेनर असतात, इथेही असतात पण त्यांची फीस न परवडणारी असते, मुळात यांची किम्मत महाग, डॉबरमन.....रुपये चार हजार, जर्मन शेफर्ड आठ हजार, पामेलियन एक हजार, अशा त्याच्या किमती........ साधारणतः तीन महिन्याचे दहा हजार रुपये ट्रेनर घेतात.......आता आम्ही त्याला काही शाळेत टाकलेले नाही. त्याची भाषा आम्हाला कळते.....अनोळखी व्यक्तीस भुंकणे, मांजरीस भुंकणे, परिचयाच्या व्यक्तीस भुंकणे, या गोष्टी आम्हाला सवयीने कळल्या आहेत.

त्याचे आवडीचे खाद्य म्हणजे मटन.  जेव्हा जेव्हा आमच्याकडे असेल, तेव्हा तेव्हा त्याचा वाटा ठरलेला.
आठवड्यातून रविवारी स्नान वीथ  शॅम्पूने, त्याला सकाळ सायंकाळ फिरवणे...........इत्यादी.

आम्ही याला बांधून ठेवले आहे, एका परिचयाच्या माणसाने जरा डेरींग करण्याचा प्रयत्न केला, तेव्हा त्याने दाताने त्याला हलकेच ओरखाडले, तेव्हा पासून त्याला बांधून ठेवल आहे. तसे त्याचे इकडे तिकडे तोंड घालणे हीही एक कारण होतेच.

खरे तर या बाबतीत डॉक्टर कधी कधी योग्य निदान करीत नाही असे वाटते.......पामेलियन मरण पावले त्याला सारखे दोन दिवस सलायन लावले होते.....!!!  पाहू देवाच्या हातात आता, आपले प्रयत्न संपले. त्यामुळे माझा व्हेट. डॉक्टरांवर विश्वास नाही. त्यामुळे माहिती यावी हा उद्देश आहेच.

आमच्या घराला अंगण आहे, म्हणुन ही व्यवस्था होते, पण जे फ्लॅट मधे राहतात किंवा जागाच नाही त्यांच्या पाळीव प्राण्याच्या वेडाचे काय प्रश्नच आहे. ?

नमस्कार,
खरेतर पाळलेला कुत्रा मेला की त्याचा इतका चटका लागतो की पुन्हा तो विषयच नको असे अनेकांच्या बाबतीत होते. माझ्या बाबतीतही तेच आहे. त्यामुळे प्रतिसादाला विलंब लावला. पण वरिल प्रतिसादात वाघ्या हे नाव पाहिले. जे माझ्या कुत्र्याचे होते..आणि हा प्रतिसाद लिहायला घेतला.

मी माझ्याकडे कुत्र्याला आणले तेव्हा आमच्या घराला आंगण होते. पण नंतर आम्ही फ्लॅट मध्ये आलो. त्या लहानशा घरात वरच्या मजल्यावर लहान गॅलरीत त्याला आम्ही ठेवत असू. पण त्याचा घरभर वास यायचा. त्याला किती आंघोळी घाला, पावडरी फासा..प्राणीसंग्रहालयात जसा वास असतो तसा वास यायचाच. पण ते आम्ही प्रेमापोटी सहन करायचो. पण उनाडणे, पळणे, मातीत लोळणे आणि 'काम' या सारख्या नैसर्गीक भावनांचा सुद्धा विचार करावा लागतोच. तो साधा गावठी होता. शेवटी माझ्या आई-बाबांनी मला समजावून त्याला मोकळा सोडायला लावला. तो आसपास फिरत असे. आणि आमच्या दारी बसत असे. त्याला आम्ही रेबीज इत्यादी इंजक्शने वेळोवेळी देत असू. तसेच म्युनसिपाल्टीचा बिल्ला सुद्धा गळ्यात अडकवला होता.
कालांतराने तो म्हातारा होवून गेला.

१. नियमित आंघोळ. चांगला कुत्र्यांचा साबण लावून.
२. अंग वाळले की त्याला गोचिडी होवू नयेत म्हणून पावडर. आणि ब्रश ने वारंवार त्याचे केस नीट विंचरणे. यामुळे गोचिडिंवर प्रतिबंध.
कानाच्यापाळीवर एक् छेद असतो. त्यात अनेकदा या गोचिडी लपतात.
३. भरपूर पळवणे, त्याच्याशी खेळणे, त्याच्याशी बोलणे. त्यामुळे मानसिक आणि शारीरिक आरोग्याची काळजी.
४. तो पाळीव असला तरी त्याला सर्व नैसरर्गीक भावना-गरजा असणार हे गृहित धरुन त्या पुरवण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे असे आता मोठेपणी मला वाटते.

--लिखाळ.

मी मार्जारवादी असल्याने कुत्र्यांचा विशेष अनुभव नाही. पण गूगलून पाहिल्यावर हा दुवा सापडला.
----
"काय करणार? जुनी खोड. स्वतःलाही सोडलं नाही. नको ते प्रश्न, नको त्या शंका विचारणारच." -- मास्तर, सामना चित्रपटात.

पाळीव प्राण्यांची काळजी कशी घ्यावी ? या परिसंवादात ज्यांनी सहभाग नोंदवला व उपयुक्त माहितीची देवाण-घेवाण केली
ते परमाणु ,सहज, गुंडोपंत, श्री प्रकाश घाटपांडे,मुक्तसुनित, लिखाळ, राजेंद्र, तसेच ज्यांनी अशा चर्चांनांही व्यासपीठ उपलब्ध करुन दिले ते मी.उपक्रम यांचेही ,तसेच वाचकांचेही आभार मानतो.

आबा
कुत्राच्या केसाच्या काळजी साठी हि पावत्द्र्र्
NOTIX pawder wapara.
लिखाळ. याचा लेख या साठी