मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
अपघातात दोन वाहनांची टक्कर(इंपॅक्ट) घडली.तेव्हा साठे यांचे वाहन आणि देह यांवर जी बलें कार्यरत झालीं त्यांच्या परिणामाने ते (साठे) ठराविक दिशेने,ठराविक ठिकाणी ठराविक गतीने जाऊन पडले.हे सर्व निसर्गनियमांनुसार घडले.(न्यूटनचे गतिविषयक नियम लागू).या निसर्गनियमांत ढवळाढवळ करणारी कोणतीही दैवी शक्ती अस्तित्वात नाही.असती तर अनेक दुर्दैवी घटना टळल्या असत्या.डब्ल्यू.टी.सी.ला धडकण्यासाठी जाणार्‍या विमानाची दिशा मोरयाने कांही अंशांनी वर केली असती तर टॉवरला न धडकता विमान वर गेले असते.हजारो निरपराध,निष्पाप जीव वाचले असते.
ज्या जगड्व्याळ विश्वात महाप्रचंड खगोलीय घटना सतत घडत असतात, अनेक उल्का प्रत्यही तुटत असतात्,ज्या विश्वाच्या संदर्भात आपली सूर्यमाला नगण्य आहे,त्यातील कस्पटासमान पृथ्वीवरील मुंबई-पुणे मार्गावर झालेल्या अपघातात फेकली गेलेली व्यक्ती मोरयाभक्त आहे म्हणून ती उजवीकडे न पडता एक वीत डावीकडे पडावी असे त्या जगड्व्याळ विश्वाचा निर्माता ठरवतो हे खरे मानणे हास्यास्पद आहे.मोरयाभक्त दर्शनाला गेले नसते तर अपघातग्रस्त झाले नसते हा तर्क योग्य आहे.
ईश्वरसमर्थकाच्या भूमिकेतून रा़जेश यांनी आपली बाजू मांडण्याचा चांगला प्रयत्न केला आहे.पण पाया डळमळित त्याला ते काय करणार.

ज्ञात विश्व म्हणजे काय? विश्व हा शब्द युनिवर्स ह्या अर्थाने वापरला आहे असे गृहित धरतो. ज्ञात विश्व म्हणजे तुम्हाला ऑब्जर्वेबल युनिवर्स असे म्हणायचे आहे का? हे स्पष्ट झाल्याशिवाय बाकीच्या लिखाणावर प्रकाश पडणे कठिण आहे.

पण हा देवावरचा विश्वास किंवा श्रद्धा आपल्याला मोजताच येत नाही म्हणून ती मोजायचीच नाही, किंवा तिच्यावर काहीच अवलंबून असणार नाही असं म्हणणं योग्य नाही.

देवावर गाढ श्रद्धा असणे आणि अपघात होणे ह्यांचा परस्पर संबंध असू शकतो, आपल्याला अजून पुरेसे माहित नाही. असे तुम्हाला सुचवायचे आहे का? (तुम्हाला खरंच अशी शंका मनात असल्यास तुम्ही स्वत:ला नास्तिक कसे काय बनवलेत हे समजुन घ्यायला आवडेल.)

जसजसा आपला ज्ञाताचा आवाका वाढत जाईल तसतसा देवाचा हायपोथिसिस लागू होतो की नाही हे तपासून पहावा लागेल.

हात्तेच्या! म्हणजे, देव, धर्म, इ. संकल्पना प्रयोगशाळेतील उंदरांसाठी आहेत? (थिअरी ऑफ एवरीथिंग नव्हे?)

आपण विचार केला (इसापनीतीतले बॅक्टेरिया आहोत असं समजू) की हे पाणी कसं काय बरं आलं इथे? तर त्याबाबतची एक थिअरी 'कोणी तरी या बादलीत ओतलं' अशी असू शकते.

मुळीच नाही!
"कसं?" या प्रश्नाचे उत्तर देताना मेकॅनिजम (यंत्रणा) सांगावी लागते. दुसर्‍या बादलीत स्वतः पाणी ओतणे प्रश्नकर्त्याला शक्य झाले पाहिजे. "मला माहिती नाही"/"पाणी कोणीतरी ओतले" ही न-उत्तरे आहेत, उत्तरे नव्हेत. त्यांपेक्षा "पाणी ऑपॉप बनले"/"पाणी आधीपासूनच होते" हे अभ्युपगम अधिक स्वस्त आहेत. देव या विषयावर मी उपक्रमवर दिलेल्या माहितीत तुम्हाला हे प्रतियुक्तिवाद सापडतील. कृपया उगीच घिसेपिटे युक्तिवाद देऊन बोर करू नका.

कोणी जर हट्ट केला की या बादलीतल्या बादलीतच कसं निर्माण झालं याचं उत्तर मिळालं पाहिजे, तर काय म्हणायचं?

"Before you say something is out of this world, first make sure it is not in this world." - मायकेल शर्मर

हा बॅक्टेरिया-बादली-मनुष्य प्रश्न समांतरपणे मनुष्य-ज्ञात विश्व- देव व त्यालाही समांतर देव - त्याचा परिसर - सुपरदेव असा मांडता येऊ शकेल. ही साखळी अनंतापर्यंत जातच असेल असं नाही. बॅक्टेरिया ज्या प्रक्रियेने झाले त्याच प्रक्रियेने माणूसही तयार होतो हे आपण मानतोच.

साखळी सुपरदेव पायरीवर का थांबते?

पण हा देवावरचा विश्वास किंवा श्रद्धा आपल्याला मोजताच येत नाही म्हणून ती मोजायचीच नाही, किंवा तिच्यावर काहीच अवलंबून असणार नाही असं म्हणणं योग्य नाही

तिच्यावर काय अवलंबून आहे ते कृपया सांगा.

'श्रद्धा निरुपयोगी आहे याची आम्हाला इतकी खात्री आहे, की ती व तिचे परिणाम आम्ही मोजण्याच्याच भानगडीत पडणार नाही' हा विज्ञानवाद नाही.

परिणाम कोणते ते तर आधी कृपया नमूद करा ना! मग मोजण्या/न मोजण्याची चर्चा शक्य आहे.

चूक दुरुस्ती- ऐहिक जीवनासाठी लोक श्रद्धेवर अवलंबून असतात असे वाटते

मला अपेक्षित श्रध्दाळू न-ऐहिक जीवनासाठी श्रध्दा बाळगणारेच आहेत, उदा.- वारीला जाणारे काही लोक, किंवा कर्मसिध्दांत मानणारे काही लोक.

तुम्हाला चर्चा करायची नसल्यास ठीक आहे, असल्यास उत्तम, खरडदेखिल चालेल. तुमचा निर्णय.

नवीन काही सापडलं तरच जुनी थियरी बदलली जाते. पण जुन्या थियरीला घट्ट धरून बसलं तर सुरूवातीला थियरीत न बसणाऱ्या गोष्टींकडे अपवाद, चुकीची निरीक्षणं वगैरे म्हणून झिडकारलं जातं. त्यामुळे अज्ञात विश्वात काहीतरी आहे याबाबत खात्री असणं हे खरं तर ज्ञानाच्या मर्यादा वाढण्यासाठी उपकारक असतं. म्हणून देवाच्या अस्तित्वाच्या शक्यतेच्या बाबतीत नास्तिकांनी इतकं ताठर असू नये.

नवीन अभ्युपगम सिद्ध झाल्यास हिणवायला या.

मोरयाची कृपा मधल्या साठेंप्रमाणे अनेक असतात. त्यांच्या श्रद्धेच्या प्रमाणाचं आणि त्यांच्या यशाचं कोणी कोरिलेशन काढलेलं आहे का? जे मोजलेलंच नाही त्याबाबत सिद्धतेची ठाम विधानं करू नयेत.

त्याची डीफॉल्ट किंमत शून्य मानावी लागते, आम्हाला कोरिलेशन दाखविण्यासाठी अभ्युपगमाच्या विक्रेत्यांनी कष्ट घ्यावेत.
http://www.templeton.org/newsroom/press_releases/060407step.html

बाकी चॉकलेटचे डोंगर आणि देव यांना अज्ञात विश्वात समान स्थान अर्थातच नाही. अज्ञात विश्वात कुठेतरी देव आहे असं जगभरातले सुमारे ९५% लोक मानतात. लक्षावधी लोक त्या कल्पनेसाठी जीव द्यायला तयार असतात. तेव्हा इतक्या सहज ही कल्पना झिडकारून टाकता येत नाही.

ब्रूनो, गॅलेलिओ, इ.ना हे समजलेच नाही.

युक्तिवाद जेवढा समजला त्याप्रमाणे प्रतिक्रिया लिहितो आहे.
देवावर ९५ टक्के लोक विश्वास ठेवतात ही आकडेवारी विश्वासार्ह नाही.
कुठल्याही एका प्रकारच्या देवावरची विश्वासार्हता ही बहुधा अल्पसंख्येत जाईल. तेंव्हा जनमताचा रेटा फारसा उपयोगी नसावा.
माझ्या मते लक्षावधी लोक जीव द्यायला तयार आहेत हे देखील चुकीचे आहे. (जीव घ्यायला तयार असणार्‍यांची संख्या कदाचित लाखात जाईल.)
आपल्या वार्षिक उत्पन्नाच्या ५ टक्के रक्कम देवकार्यास देणार्‍यांची संख्या मामुली असेल.

त्यामुळे अज्ञात विश्वात काहीतरी आहे याबाबत खात्री असणं हे खरं तर ज्ञानाच्या मर्यादा वाढण्यासाठी उपकारक असतं.

यावरून आठवण झाली.
एके काळी लोखंडापासून (पार्‍यापासूनही) सोने तयार करण्याचे अथक प्रयत्न झाले आणि अपयशी ठरले. त्यावरून मूलद्रव्यांची संकल्पना पुढे आली.

अशिलाच्या मदतीशिवाय वकीली करण्याविषयी शुभेच्छा.

प्रमोद