सहमत आहे,
पण त्यातही अनेक विवाद्य मुद्दे आहेत...
वेळ मिळेल आणि जमेल तसा या चर्चेत भाग घेईन.

पण हा पूर्ण वेगळा विषय आहे या धाग्याला हा जोडायला नको असे वाटले.

आपला
गुंडोपंत

चांगला पुस्तक परीचय आणि नवीन माहीती.

--------------
मी या आणि इतर संकेतस्थळावर केवळ "विकास" याच नावाने वावरतो. त्याच्या मागेपुढे उभ्या (||) आडव्या (=), तिरप्या (\\ //) आदी कुठल्याच प्रकाराच्या रेषा नसतात. त्या अर्थाने माझी कुठेही शाखा नाही. :-)

सकाळच्या सप्तरंग पुरवणीत विविध समाजांमध्ये बाळाच्या जन्माचे स्वागत कसे केले जाते याबद्दल रंजक मालिका चालू आहे.

दुवा

बाकी, श्री. बिरुटे, पुस्तक परिचयाबद्दल आभार!

जागेनिहाय बदल होऊ शकेल, पण 'पाल' हे एकवचन तर 'पालं' किंवा (लेखी भाषेत, आणि म्हणून वापरात नसलेलं) 'पाले' हे अनेकवचन. भिंतीवरची पाल वेगळी. गावकुसाबाहेर पाल टाकणं वेगळं.
चांगला परिचय!

'पाले' असा शब्दप्रयोग चुकीचा होईल काय? (झाड -> झाडे, टरफल->टरफले, या धर्तीवर...)

असेच म्हणते.

आंतरजाल हे फक्त "पांढरपेश्यांचा ताबा"......
सहजराव, या विषयाला स्वतंत्र काथ्याकुटाला घ्या राव....! :)

बाय द वे, या पुस्तकाचा लेखक हा काही संशोधक नाही, तर ते एका कार्यकर्त्याचं पुस्तक आहे. तेव्हा चळवळीतून आलेल्या एका व्यक्तीने आपल्या समाजाविषयी असलेल्या तळमळीने लिहिलेले ते पुस्तक आहे. लेखक आमच्या औरंगाबादच्या विद्यापीठात 'सहाय्यक ग्रंथपाल' असल्यामुळे 'समाज' पुस्तकातून मांडण्याचा त्यांनी प्रयत्न केला. ' उपलाणी' हे दुसरं पुस्तक भटक्यांच्या जीवनावर त्यांनी नुकतेच लिहिलं आहे.

सहजराव, त्यांनी उपक्रमवर लिहावं अशी विनंती मी त्यांना जरुर करीन...!

>>हे पुस्तक कधी (साल) लिहले आहे? व त्यातला विदा कुठल्या काळातल्या सर्वेक्षणावर् आधारीत आहे?

हे पुस्तक २००७ साली प्रकाशित झाले आहे. भिमराव चव्हाण हे स्वतः वडार समाजाचे असल्यामुळे त्यांनी आपल्या समाज बांधवांकडून माहिती घेण्यासाठी महाराष्ट्र, आंध्र, कर्नाटक, प्रांतात भटकून अनेक विषयांचे संकलन केले. या पुस्तकात मौखिक स्वरुपातील असलेला सांस्कृतिक ठेवा त्यांनी वाचकांसमोर मांडला आहे. हे लेखन करीत असतांना त्यांनी दिलेली संदर्भ सुची पाहता त्यांनी भटक्या विमुक्तांच्या प्रकाशित लेखनातील संदर्भ घेतले आहेत तसे इतरही संदर्भ घेतले आहेत. बावीस मराठी पुस्तके, सहा नियतकालिके आणि इंग्रजी सत्तावीस पुस्तके संदर्भासाठी घेतली आहेत.

'वडार समाजाची जनगणना स्वतंत्ररित्या करण्यात यावी' अशी मागणी परिशिष्टात वाचायला मिळते.

सहजराव, १८७१ च्या 'गुन्हेगारी कायद्यात' हा समाज होता. आणि हा कायदा रद्द होता होता १९६० उजाडले. त्यामुळे या समाजाने सर्वच क्षेत्रात खूप प्रगती केली असेल असे वाटत नाही. अर्थात थोडेफार शिक्षणाने आता बदल होत आहेत ही गोष्ट खरी आहे. त्यांची पिढी शिकतांना दिसते.

लेखकांनी संकेतस्थळावर येऊन लिहावे हा आपला विचार चांगलाच आहे. सर्वच क्षेत्रातील लोक मराठी संकेतस्थळावर यायला हवीत. पण त्याला अजून बराच वेळ लागेल असे वाटते.

-दिलीप बिरुटे

सहमत आहे. उत्तम पुस्तकपरिचय, मात्र अधिक विस्ताराने वाचायला आवडलं असतं.

नंदन
मराठी साहित्यविषयक अनुदिनी

'डुकरे पकडणारे' अशी ओळख निर्माण होण्याचे काय कारण असावे?
कुत्री, गाढव, डुकरे, कोंबड्या, यांना वडार समाजाने संपत्ती व शिदोरी मानली आहे. डुकरे वाढविण्यासाठी त्यांना फारसा खर्च करावा लागत नाही. गटार, कचर्‍यावर पडलेले खाद्य, इत्यादीवर ते जगतात. मटनही खायला मिळते आणि विकले तर पैसेही मिळतात. त्यांची स्पेशल अशी डुकरे पकडणारी ओळख त्यात दिसत नाही. जीवनावश्यक गरजा भागविण्यासाठी दगडापासून हत्यारे व साधने बनविणे ही त्यांची ओळख पुस्तकात वाचायला मिळते.

'' वड्ड किंवा ओड्ड म्हणजे बांध, बंधारा असा तेलगू अर्थ आहे. पूर्वी हा समाज बांध, बंधारे, घालण्याचे काम करीत असे म्हणून वड्ड व वड्डू असे नाव पडले. कालांतराने वड्ड वड्डू शब्दापासून वडार, वड्ड म्हणून ओळखले जाऊ लागले'' [पृ. ३७]

पण, डुकरे पकडणारे ते 'वडार' असा एक समज आहेच. पुस्तक वाचण्यापूर्वी माझाही तोच समज होता.
असो, या शिवाय अजून यावर काही माहिती मिळाली तर टंकीन.

-दिलीप बिरुटे

>>सीतेने कांचनमृगाचे कातड्याची चोळी करण्याची मनीषा बाळगली आन पुढचे रामायण झाले. त्याच्या पेक्षा ती भानगडच नको.

करेक्ट..! 'वडार समाजातील स्त्रिया स्वत:ला सीतेचे वंशज समजतात' पण लेखक म्हणतो की, याला काही ऐतिहासिक आधार नाही.

-दिलीप बिरुटे

असेच म्हणतो.

-राजीव.

'जाती जमाती' हे रामनाथ चव्हाण यांचे पुस्तक आहे. त्यात 'वडार' समाजाबद्दल माहिती नाही. पण इतर अनेक जाती जमातींचे ओळख करुन देणारे तेही एक चांगले पुस्तक आहे. जिज्ञासूंनी त्याचा आस्वाद घ्यावा.

जाती जमाती
लेखक : रामनाथ चव्हाण
प्रकाशक: अनिलकुमार मेहता,
मेहता पब्लीशिंग हाऊस,
१२१६, सदाशिव पेठ,
पुणे. ४११०३०
मूल्य ६० रुपये.
प्रथमावृत्ती : एप्रील १९८९.