मला वाटतं साधारण दोन तीन आठवड्यांपूर्वीच कोलबेर यांच्या सुपर अँटीस्पायवेअर या लेखात मी, माझ्या संगणकावर कसा स्पायबॉट, अविरा अँटीव्हायरस वापरतो आणि माझा संगणक कसा दगडासारखा ठणठणीत/टणटणीत आहे असे विधान केले होते. वेल, ते विधान एवढ्या लवकर मागे घेण्याची वेळ येइल असे वाटले नव्हते ;-)

कालपरवाच २६ जानेवारीला भारताच्या प्रजासत्ताक दिनी, मामाने मला भाच्याला एक काम करायला सांगितले. एका परिचितांनी दिलेल्या पेन ड्राईव्ह मधील दोन चित्रपट रिरायटेबल डीवीडीवर बर्न करुन देणे. एकदमच सोपे काम!

पण पेन ड्राईव्ह संगणकाला जोडताच अविराने बोंबलायला सुरुवात केली. w32.sality.y ने आमच्या संगणकात इतमामात प्रवेश केलेला होता. पुढच्या हालचाली भराभर घडायला सुरुवात झाली. परिस्थितीचे गंभीर वळण वगैरे घेतले. वातावरणात गांभीर्य आले. तोपर्यंत सॅलिटीने हातपाय पसरलेले होते. ताबडतोब अविराने स्कॅन करतानाच कित्येक फाईल्स करप्ट झालेल्या दिसून आल्या. सगळ्यात पहिला नंबर लागला तो अविराच्याच avira.exe फाईलचा! हीच फाईल करप्ट होऊन बसली. पुढे मग अविराने करप्ट फाईल delete करणे आणि quarantine मध्ये हलवणे एवढे एकच काम उरले. रिपेअर वगैरे काही भानगडच अविरा मध्ये नाही. तो ऑप्शनच ग्रे आऊट होऊन गेला.
स्कॅन करतानाच सॉफ्टवेअर फोल्डरमधल्या बहुतांश .exe फाईल्सची वाट लागलेली दिसून आली. एक एक
सॉफ्टवेअर गंडत होते आणि नुसते बघण्य़ावाचून काहीच करता येईना. सीक्लिनर, स्पायबॉट वगैरे उघडायचे नाव घेईना. .exe फाईल्स Delete केल्या असल्याने ऍप्लिकेशन्स उघडताना फाईल शोधण्यासाठी ब्राऊझ करुन मदत करा अशी खिडकी उघडायला लागली.
आता पर्यंत आमच्या तोंडचे पाणी बर्‍यापैकी पळालेले होते. संगणक परत सुरु होईल की नाही याची खात्री नसतानाही करुन बघितला आणि तो सुदैवाने सुरु झालाही. मात्र कोणताच ऍंटीव्हायरस काम करेना. खुद्द संगणकावरच नॉर्टन ३६० होता. तो वापरता असताना संगणक खूपच हळू चालत असल्याने तो सोडून अविरा वापरायला सुरुवात केली होती. (आणि अविराने असा दणका दिला) शेवटी तो इन्स्टॉल करण्याचे प्रयत्नही विफल गेले. नेटवरुनही क्लॅमवीन, विंडोज डिफेंडर डाऊनलोड करुन पाहिले पण त्यांच्या सेटअप वर क्लिक करुन काहीच होईना. संगणक पुरता सॅलिटीच्या ताब्यात गेलेला होता. ऑनलाईन स्कॅन करण्याची काही संकेतस्थळांवर सुविधा असल्याचे पाहिले होते मात्र अशी पाने अर्धा अर्धा तास झाला तरी उघडेनात. म्हणजे असा काही प्रयत्न कुणी केलाच तर त्याला मदत न मिळण्याची खबरदारी विषाणूकर्त्याने घेतलेली होती.
सुपरऍंटीस्पायवेअर लेखातच राजेंद्र यांनी एका फोरमचा दुवा दिलेला होता. सरतेशेवटी तिथे मदत मागण्यासाठी सदस्यत्व घेतलं आणि लेख टाकला. पण त्यांनी दिलेल्या उपायाने काहीच झाले नाही. तिथे वापरायला सुचवलेल्या मालवेअरबाईटस ऍंटीमालवेअरला आख्खा संगणक पिंजूनही काहीच सापडले नाही.अर्थात शेवटचा उपाय म्हणून तिथेही कॉंम्बोफिक्स वापरायला सुचवलेले होते. मात्र तज्ज्ञांच्या मार्गदर्शनाशिवाय असले जहाल उपाय वापरु नका असे हात जोडून सांगणारे राजेंद्रच डोळ्यांसमोर उभे रहायला लागले. (आजही ते चित्र माझ्या डोळ्यांसमोर उभे आहे) :-) म्हणून त्याचाही नाद सोडून दिला.
संगणक चालू असताना मात्र टास्क मॅनेजरमध्ये बर्‍याच चित्रविचित्र प्रोसेस सिस्टीममध्ये चालू असल्याचे दिसत होते. त्या end करुनही काही फायदा होत नव्हता. अखेरशेवटी स्टार्टमधून msconfig रन करुन सिलेक्टीव स्टार्टअप मधून सिलेक्टेड प्रोसेससह संगणक सुरु करण्याचा मार्ग आमच्या बंधूंनी शोधून काढला. हा प्रयत्न मात्र यशस्वी झाल्याने सॅलिटीची घटका भरलेली दिसू लागली. पुढे थोड्याच वेळात ccleaner, spyware cease इ. ने संगणकावरचा बराच कचरा साफ झाला. तोपर्यंत नेटवरुन उतरवलेला Avast antivirus तयार होताच. शेवटी कुठे त्याने स्कॅनिंगला सुरुवात केली तेव्हा २७ जानेवारीचे रात्रीचे अकरा वाजलेले होते.

रात्री साडेबारा वाजता जवळजवळ दीड लाख फाईल्स स्कॅन केल्यावर avast ने तब्बल ३३० इतक्या w32.sality.gen ने पछाडलेल्या फाईल्स शोधून काढल्या. जवळजवळ सगळ्या सॉफ्टवेअरच्या .exe फाईल्सचा यामध्ये समावेश होता. avast मध्येही रिपेअर पर्याय चालत नसल्याने त्या सगळ्या Delete कराव्या लागल्या. मात्र एवढं सगळं होऊनही विंडोज मात्र सुरक्षित राहिले होते. त्यामुळे संगणक तरी सुरु झाला.
एवढं जालमाल का नुकसान होने के बाद आता कुठे संगणकाचे जीवन पूर्वपदावर येत आहे. उडलेली सॉफ्टवेअर्स मी परत गोळा करतो आहे.

पण आता असा प्रश्न पडलाय की दररोज virus definitions update करणे,स्पायबॉट, सीक्लिनर वापरणे असले उपाय करुनही शेवटी virus संगणकात शिरलाच. केवळ detect करणे यापलीकडे त्याला कुठलाही अटकाव करणे अविराला जमले नाही. मग असल्या फ्री antiviruses चा उपयोग तरी काय? २००७ मधला हा विषाणू २००९ मध्येपण इतका त्रास देतो आहे आणि तो काढायला मला दोन तीन दिवस लागले. काही वर्षांपूर्वी व्हायरसचा उद्देश फक्त लोकांना त्रास देणे इतकाच होता पण आता एकदा आत शिरल्यावर स्वत:ला बदलत राहणारे विषाणू निघाले आहेत. संघटित गुन्हेगारीला हे एक चांगले क्षेत्र मिळाले आहे.
व्हायरस मार्फत तुम्ही टंकलेली माहिती सर्व्हरवर अपलोड केली जाऊ शकते अशा अमर्याद शक्यता निर्माण झालेल्या आहेत. विकीवरचं हे पान वाचून अजून बरीच माहिती मिळाली.

वर्षभर ठणठणीत चालण्याच्या संगणकाच्या विक्रमाला खीळ बसली असली तरी व्हायरसचे काही फायदेही झाले. यातून मिळालेलं शहाणपण बरंच मोलाचं आहे. माझी चिंतनशील वृत्तीही जरा वाढली. जीवनातली क्षणभंगुरता वगैरे लक्षात आली. सुष्ट प्रवृत्तींचा दुष्ट प्रवृत्तींवर विजय इत्यादी विचार मनात आले. :-)
म्हणूनच सगळ्याच लोकांनी जरा काळजी घ्यावी, चांगलासा ऍंटीव्हायरस बसवावा (मलाही सुचवावा ;-) म्हणून हा लेख लिहला आहे. पेन ड्राईव्ह सारखी उपकरणे वापरताना पण काळजी घेणे गरजेचे आहे.

टीप: युएसबी स्तरावरील विदा हस्तांतरण केले जाणार नाही याची सर्वांनी नोंद घ्यावी( Data transfer on USB level, will not be entertained :-) अशी पाटी मी बनवायला टाकायचा विचार करतो आहे. संगणकाच्या वर लावायला चांगली शोभून दिसेल.

-सौरभ.