साधारण ८ महिने मी उबुंटू ७.१ वापरले. त्याला प्रचलित नाव म्हणजे गट्सी गिबन. अतिशय आनंददायी अनुभव. माझा ल्यापटॉप ड्युएल बूट आहे. मात्र तरीही उबुंटूमध्ये जीटॉकवर 'बोलता' येणे शक्य नव्हते म्हणूनच नाईलाजाने मी विंडोज एक्सपी मी आठ महिन्यात अगदी हाताच्या बोटावर मोजण्याइतपत वेळा वापरले असेल.

कोणत्याही ऑपरेटिंग सिस्टम मध्ये हव्या त्या सर्व गोष्टी गट्सी गिबन मध्ये होत्या. अर्थात त्यात एक मोठी त्रुटी होती. वायरलेस राऊटरद्वारे, विंडोज एक्सपी मध्ये जितक्या सहजतेने तुम्ही वाय-फाय वापरू शकता तितक्या सहज गट्सी मध्ये वापरू शकत नाही. वायरलेस नेटवर्किंगसाठी आवश्यक असलेले ड्रायव्हर गट्सीमध्ये नव्हते. त्यावर एकच उपाय म्हणजे विंडोज ड्रायव्हर उबुंटुमध्ये घेऊन एनडीआयएसरॅपर वापरणे. अशा द्राविडी प्राणायामामध्ये नेटवर्कचा वेग फार कमी होतो असा मला अनुभव आला. त्यामुळे वायरलेस राऊटर असूनही वायर खोचूनच आंतरजालावरचे अस्तित्त्व सिद्ध करत होतो.

मात्र अचानक एके दिवशी, "तुमच्यासाठी गोड बातमी. तुमचा संगणक 'उर्ध्वश्रेणीकरणाकरता' तयार आहे. ८.०४ एलटीएस उपलब्ध. टिचकी मारा आणि सगळेकाही आपोआप होईल." असा संदेश आला. हार्डीचे सगळे गुण पाहिले आणि मला आवश्यक असलेले सर्व काही त्यात आहे याची खात्री झाली.

गट्सी टाकताना मला एक आणि एकच अप्रिय अनुभव आला होता. मात्र लाईव्ह सीडी वापरून तो त्वरित सोडवला आणि उबुंटू वापरायला सुरुवात केली होती. ( रेडहॅट आणि मँड्रेकच्या तुलनेत हे फारच सोयीचे होते. )
आणि आता तर काय अगदी गट्सीमधून हार्डीमध्ये जाणे हा अगदी माऊसचा खेळ वाटत होता. नाहीतरी दिवसाला १० सेक्युरिटी पॅचेस टाकणे, अँटीव्हायरसमध्ये पॅचेस टाकणे वगैरे 'अपग्रेडेबल' गोष्टींचा विंडोज वापरताना सराव झालाच होता. 'डू यू वॉन्ट टू अपग्रेड' वर डोळे झाकून टिचकी मारली आणि पुन्हा जालावर फेरफटका मारणे सुरु केले. साधारण २८ मिनिटात हार्डीचे पॅकेजेस ल्यापटॉपवर आले. सगळी ऍप्लिकेशनं बंद केली आणि 'अपग्रेड नाऊ' वर टिचकी मारली. साधारण ४० मिनिटात सर्व पॅकेजेस व्यवस्थित टाकून झाली. शेवटचा एक मिनिट राहिला. आणि 'अपडेटिंग लोकेल यूटीएफ ८' या संदेशावर घोडे अडले. गाडी पुढे सरकेचना. पटकन मागे फाफॉ उघडून शोधून पाहिले तर पहिला महत्त्वाचा धडा मिळाला.
गट्सी ते हार्डी प्रवासामध्ये खड्डे. गट्सीमार्गे हार्डीला जाऊ नका. थेट हार्डीचीच गाडी पकडा.

थोडक्यात काय, जुने देऊळ पाडून नवे बांधा. जुन्यालाच रंगरंगोटी करू नका. मात्र इथे माझ्याकडे हार्डीची सीडी नव्हती. आणि एव्हाना उबुंटूच्या अपडेट म्यानेजरने अर्धवट हार्डी टाकून गट्सीचे बूच लावले होते.

ल्यापटॉप पुन्हा चालू करून पाहिला. ड्युअल बूटचा मेनू येत होता. मात्र उबुंटु चालू होत नव्हते. दुसरा उपाय नसल्याने अखेर विंडोज चालू केले. बूट व्हायला २ मिनिट लागले. नंतर अँटीव्हायरस चालू झाला. त्याला मिनिटभर. विंडोजला कुठूनतरी माझा ल्यापटॉप असुरक्षित आहे ही माहिती मिळाली आणि त्याने केबी सतराशे साठ हा प्याच टाकणे आवश्यक आहे हे सांगितले. चूपचाप तो प्याच टाकला. पण तेवढ्यावर साहेब गप्प बसणार नव्हते. ल्यापटॉप पुन्हा चालू करा. केला. बूटलोडरमध्ये उबुंटूचे नाव दिसत असूनही तो मी वापरू शकत नाही हे मनाला फारच बोचत होते. पुन्हा विंडोज, नंतर परत २ प्याच. अँटिव्हायरसने माझी सिस्टीम गेले ५ महिने स्क्यान केलेली नाही हा संदेश दिला. स्क्यान केले. एव्हाना ल्यापटॉपही गरम झाला. शेवटी कंटाळुन बंद केला. आरती, पूजा सगळं करूनही प्रसाद मिळाला नाही की जशी चिडचिड होते तसं झालं.

संध्याकाळी जिममध्ये मित्राने विचारलं. अरे आज ऑनलाईन दिसला नाहीस. सगळी कर्मकहाणी सांगितली. यावर तो म्हणाला, मी पण हार्डीच वापरतो. माझ्याकडे सीडी आहे.

संध्याकाळी पुन्हा बसलो.
सीडी वापरून हार्डी टाकणे म्हणजे 'मक्खन'. मराठी फाँटही टाकले. हार्डीमध्ये फाफॉची तिसरी आवृत्ती मिळते. गट्सीमध्ये फाफॉ सोबत कॉन्कररही देत होते. इथे तो वेगळा टाकावा लागतो.

फाफॉ उघडला. नोस्क्रिप्ट, फायरबग, पद्मा वगरे टाकले. गेले काही दिवस 'सिंहासन' बघत होतो, तो पूर्ण करावा म्हणून युट्यूबवर गेलो. तर तुमच्याकडे ऍडोब प्लेअर नाही असा संदेश आला.
इन्स्टॉल करताना त्या प्लेअरने फाफॉचा पत्ता विचारला. दिला. पण तो घेईना.
मग दुसरा धडा मिळाला
हार्डी मध्ये फाफॉ सोबत 'components' ही डिरेक्टरी आपोआप येत नाही. विशेषतः ऍडोबचे प्लगिन टाकताना ही डिरेक्टरी आवश्यक आहे. ती तयार करा.

असेच काही अनुभव, म्युझिकइंडियाऑनलाईन साठी लागणारा रिअलप्लेअर, ऑनलाईन टीव्ही बघण्यासाठी लागणारा विंडोज मिडिया प्लेअर हे टाकताना आले. मात्र त्यासाठी फारसा त्रास झाला नाही.

काही अडचणी सोडवताना फारच शोधाशोध करावी लागली. त्यात काही अनपेक्षित गोष्टीही हाती लागल्या.
१. हार्डी मध्ये गूगल टॉक मध्ये 'बोलता' येणे शक्य आहे. पिडगिन ऐवजी एम्पथी वापरा.
२. उबुंटूमध्ये म्याकसारखा त्रिमिती डेस्क लाँचर मिळतो. एडब्लूएन वापरा.
३. उबुंटूमध्ये व्हिस्टा आणि म्याकपेक्षाही (हो हो म्याकपेक्षाही) प्रगत ग्राफिक्स इफेक्ट आहेत. कॉम्पिझ म्यानेजर वापरा.
४. उबुंटूमध्ये आयपॉड थेट वापरता येतो (रिदमबॉक्स, अमॅरॉक किंवा जीटीकेपॉड सोबत) ही गोष्ट नवी नाही. मात्र लिसन वापरून आयट्यूनपेक्षाही कितीतरी प्रगत सॉफ्टवेअर वापरल्याचा आनंद तुम्हाला मिळेल.
५. आणि हो हे सगळे फुकट आहे. :)

हार्डी हेरॉनबद्दल सर्व माहिती तुम्हाला इथे आणि इथे मिळेल. काही मदत हवी असल्यास उबुंटू फोरम्स आहेच.
सध्या एकच अडचण आहे. ऑपेरामध्ये मराठी नीट दिसत नाही. आणि फाफॉ मध्ये आमचे लाडके लोकसत्ता हे दैनिक. बाकी ठीक चालले आहे.

हार्डी हेरॉनची एक झलक पहा आणि ठरवा तुम्हालाही उबुंटू वापरायचे आहे का ते. :) माझा ल्यापटॉप अगदी खाली दाखवल्याप्रमाणे वागतो. विंडोज उडवून लावावे हा माझा विचार अधिकच बळकट होऊ लागला आहे.