शिवचरित्राच्या गायनानेच प्रत्येक हिंदूला बारा हत्तींंचे बळ येते. कितीही गायले, तरी त्याची गोडी अवीट व न संपणारी आहे !
फाल्गुन कृ. तृतीयेला (२४ मार्च २००८) असलेल्या छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या जयंतीनिमित्त हा लेख....!

शिवोत्सवाचा उद्देश
१९२८ साली मुंबईच्या `श्रद्धानंद' या साप्‍ताहिकामध्ये स्वा. सावरकरांचा `शिवोत्सव' हा लेख प्रसिद्ध झाला. त्यातील काही तेजस्वी परिच्छेद तर प्रत्येक हिंदूंने मुखोद्गत करायला हवेत. स्वा. सावरकर लिहितात, `सोळाव्या शतकात, जवळजवळ मरणदशेला पोचलेल्या हिंददेशाच्या पुनरुद्धाराचं प्रचंड कार्य, श्रीशिवप्रभूनं सतराव्या शतकारंभी हाती धरलं. जेथे राणा संग नि महाराणा प्रतापसिंह हे यशस्वी होऊ शकले नाहीत, ते कार्य एका तरुणानं पांच-पंचवीस मावळयांच्या साहाय्यानं सिद्ध केलं; आणि रायगडाच्या कोरड्या पठारावर मोहोरा-माणकांचा पाऊस पाडून रत्‍नखचित सुवर्ण सिंहासन उभं केलं !
परंतु हिंदूंनो, म्हणून असं मानू नका, की `फू:' करून उडवलेल्या चेटुकाच्या मातीफुंकीनं हे घडून आलं ! हे घडून आणायला भगीरथाप्रमाणं खडतर प्रयत्‍न करावे लागले. प्राणपणाची तपश्चर्या ज्या वेळी प्रभू शिवरायांनी केली, नि त्या वेळच्या पिढीस करायला लावली, तेव्हाच सर्व हिंदुस्थान व्यापून उरलेलं हिंदुसंस्कृतीचं भयाण मरणसंकट निवारता आलं !
हे हिंदुजाती, तू तर शिवाजीरायांचा हा उत्सव जाती-कर्तव्य, राष्ट्रकर्तव्य नि धर्मकर्तव्य म्हणून पाळला पाहिजे; कारण, तू आज जी आहेस, ती हा तुझा बाप शिवाजी झाला, म्हणून आहेस. या बापास आठव, आळव आणि प्रार्थना कर की, शिवप्रभो, आम्हालाही तानाजी-बाजीसारखे बनण्याची स्फूर्ती दे! आणि महाराष्ट्रा ! तू तर हा उत्सव प्राणांचे झोले करून नि त्यावरून शिवरायांच्या मिरवणुका काढून साजरा कर. तुझी सर्व बुद्धी नि तुझी सर्व शक्‍ती त्यांच्यापुढे तांबूलतूल्य अर्पून तू हा उत्सव साजरा कर; त्यांना तुझ्या रक्‍ताचा नैवेद्य दाखवून साजरा कर. आणि - तरुणांनो ! शिवरायांचा हा उत्सव नगरोनगरी व घरोघरी साजरा करीत- करीत हा महामंत्र म्हणा की, हे शिवप्रभो ! आम्हालाही तानाजी-बाजीसारखे बनण्यास स्फूर्ती दे ! क्षणाक्षणांचा व्यय नि कणाकणांचा त्याग या मातृभूमीच्या स्थंडिलावर करा. सतत नियतकुशल कर्माचरणाने हे कर्तव्य-स्थंडिल धगधग पेटू द्या; नि प्रसंगच आला, तर शेवटची आहुती, शेवटचा महाभोग या साडेतीन हात देहाचा देऊन, तुम्ही ती विजया-देवी हिंदुभूमीच्या अभ्युदयाकरिता हस्तगत करा. आज जर तुम्ही हे असे प्रत्यक्ष कृतीचे तोरणागड-सिंहगड उभे केलेत, तर निश्चित समजा, की तो विजयाचा रायगड अखेर याच पिढीत, `याच देही, याच डोळा' भूमातेच्या पायी लोळण घेईल !'

शिवोत्सवामागील उद्देश व तळमळ महाराष्ट्र विसरला ?
ज्या तळमळीने व उद्देशाने स्वा. सावरकरांनी शिवोत्सव करायला सांगितला आहे, ती तळमळ, तो उद्देश आज महाराष्ट्रातच विसरला गेला आहे कि काय, अशी शंका येते.
जगात कोणताही देश आपल्या राष्ट्रपुरुषाच्या जन्मदिनांकाचा घोळ घालत नाही. येथे तर हिंदुराष्ट्राच्या जनकाचाच प्रश्‍न आहे, की ज्याच्यामुळे सुंता होण्यापासून हिंदू वाचले. परकियांंचे (उदा. व्हॅलेंटाईन) दिवस आठवणीने साजरे करणार्‍या हिंदूंना मात्र स्वत:च्या अर्वाचीन युगपुरुषाचा जन्मदिवस नेमका माहीत नाही, हा दैवदुर्विलासच नव्हे काय ? मूठभर शिवप्रेमी वर्षातून गटागटाने दोनदा शिवजयंती साजरी करतात, याचे कोणालाच कसे काही वाटत नाही ? यामुळे नकळत हिंदू समाज दुभंगला जातो, याची जाणीव कोणालाच कशी होत नाही ? श्रीराम-श्रीकृष्ण यांच्यापासून सर्व युगपुरुषांचा इतिहास नक्षत्र-मितीवर जतन करणार्‍या हिंदूंना हे लांछनास्पद आहे !

धर्मांधाना छ. शिवाजी महाराज डोळ्यांसमोर नको !
स्वा. सावरकर हिंदूजातीला सांगताहेत, `तुझा बाप शिवाजी झाला, म्हणून तू आहेस, या बापाला तू आठव.' हिंदूंनी मात्र शिवजयंतीपुरतीच त्यांची आठवण काढायचे ठरवले आहे. महाराष्ट्रातला हिंदू छ. शिवाजी महाराजांचे चरित्र व पराक्रम विसरतोय; पण येथील मुसलमान मात्र महाराजांना एका वेगळया अर्थाने विसरत नाही. डिसेंबर २००७ मध्ये सातारा जिल्ह्यातील खर्शी-बारामुळे या गावातील जमीर मोमीन या माध्यमिक शिक्षकाने महाराजांचे आक्षेपार्ह चित्र भिंतीवर रेखाटले ! महाराष्ट्रातलाच जमीर मोमीन महाराजांचा द्वेष करतोय, असे नव्हे, तर तिकडे दूरवरील म्हणजे केरळमधील मुसलमानही महाराजांचे चित्रच डोळयांसमोर नकोय, असे म्हणतोय. जून २००७ मध्ये मंजेश्वर (केरळ) या गावातील एका शाळेत महाराजांचे चित्र व त्याखाली त्यांचा पराक्रम सांगणार्‍या चार ओळी असणार्‍या `सनातन वह्या' वितरीत करण्यात आल्या. या वह्यांमुळे `आपल्या धार्मिक भावना दुखावल्या' अशी तक्रार अबूबक्कर सिद्दीकी या स्थानिक मुसलमानाने पोलिसांकडे केली व वह्यांचे वाटप करणारे धर्माभिमानी श्री. सुरेश भट यांना अटक करवली !
महाराजांचे चरित्र कसे वाचावे, हे कळण्यासाठी या लेखात वर स्वा. सावरकर व पुढे पु.भा. भावे व लो. टिळक यांच्या मतांचा उल्लेख केला आहे. महाराजांच्या चरित्रातून हल्ली वेगवेगळे अर्थ राजकारणाच्या सोयीसाठी काढले जातात. याचे एक उदाहरण पाहूया. मार्गशीर्ष शुद्ध सप्‍तमी या दिवशी महाराजांनी अफझलखानाला प्रतापगडाच्या पायथ्याशी संपवले. १६ डिसेंबर २००७ रोजी हा `शिवप्रतापदिन' प्रतापगडावर साजरा करण्यात आला. प्रतापगड उत्सव समितीला प्रतिबंध करून शासनाच्या पाठिंब्यावर हा सोहळा संपन्न झाला. या कार्यक्रमाच्या वेळी झालेल्या भाषणात मुस्लीम लीग फ्रंटचे प्रवक्‍ते ताहीर शेख म्हणाले, ``महाराजांनी अफझलखानाला मुस्लीम म्हणून नव्हे, तर राजकीय विरोधक म्हणून मारले.''(म.टा. १७.१२.२००७) ताहीर शेख यांनी केलेला शब्दांचा खेळ शासनाने जमवलेल्या श्रोत्यांच्या लक्षात आला नसेल; पण आपल्या लक्षात आला पाहिजे. अफझलखानाला महाराजांचा `राजकीय विरोधक' संबोधून खानाच्या दुष्कृत्यांवर शेख यांनी पांघरूण घातले आहे, तर दुसर्‍या बाजूला आपल्या राजकीय विरोधकाला संपवणार्‍या महाराजांना त्यांनी अप्रत्यक्षरीत्या `खुनी' म्हटले आहे. अफझलखान महाराजांचा राजकीय विरोधक होता, तर त्याने हिंदूंचे पंढरपूर व तुळजाभवानीचे देऊळ का फोडले, याचे उत्तर ताहीर शेख देणार आहेत का ?
अफझलखानाच्या पोटात वाघनखं खुपसून महाराजांनी त्याचा `विश्‍वासघात' केला, अशी गांधीगिरी बर्‍याच वर्षांपासून केली जाते. अशा षंढगिरीवर हिंदुत्ववादी लेखक भाषाप्रभू पु.भा. भावे तुटून पडत. भावे म्हणत, ``शत्रूचा विश्‍वासघातच करायचा असतो, महाराजांकडची वाघनखं काही खानाची पाठ खाजवण्यासाठी त्यांनी सोबत घेतली नव्हती आणि खानानेही त्याची कट्यार महाराजांना भेटीत सफरचंद कापून देण्यासाठी आणलेली नव्हती !' भावे पुढे म्हणत,``पहिला वार हा नेहमी शिवाजीचाच हवा!'' आजचे राज्यकर्ते पहिला नव्हे, दुसरा नव्हे, तर शत्रूचे शंभर वारही मुकाट्याने सहन करत जनतेलाच शांतीचे पाठ देत रहातात !

महाराजांनी `इस्लाम'चेही आक्रमण रोखले !
महाराजांचे एक वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांनी नुसते `मुसलमानां'चे आक्रमण परतवले एवढेच नव्हे, तर `इस्लाम'चेही आक्रमण रोखले. महाराजांच्या जन्मापूर्वी मुसलमान सत्ताधीशांकडून हिंदु जनता कशी भरडली व चिरडली जात होती, याचे हृदयद्रावक वर्णन समर्थ रामदासस्वामींनी केले आहे.
मुसलमान आक्रमकांची टोळधाड आल्यावर जे पुरुष घरातून पळून जात, ते घरी परतल्यावर लक्षात येई की, सुलतानाचे लोक कुटुंबातील तरुण मुलगी घेऊन गेले आहेत. अनेक हिंदु कन्यकांची पाठवणी नंतर अरबस्तानात होत असे. मुसलमानांचे आक्रमण आले की, देवांच्या मूर्तीही विहिरीत वा तळयात लपवून ठेवाव्या लागत. याचे वर्णन करतांना `येक देव पाताळी बुडविला' असे समर्थांनी म्हटले आहे. ज्या हिंदूंना आपल्या देवमूर्तीची अशी काळजी घेणे शक्य होत नसे, त्यांच्या वाट्याला `येक देव फोडिला बळे' किंवा `येक देव घातला पायतळी' हे पहाण्याचे दुर्भाग्य येत असे !
समर्थांचे हे शल्य महाराजांनी जाणले. हिंदु धर्माचा आणि हिंदु राष्ट्राचा रक्षणकर्ता कोणीच न उरल्याने ही परिस्थिती आली आहे, हे ओळखून त्यांनी स्वराज्याची शपथ घेतली.

हिंदु धर्मरक्षक छ. शिवाजी महाराज !
एखाद्या महाकाव्याच्या नायकाप्रमाणे छ शिवाजी महाराजांनी आपल्या कार्याने हिंदू समाजाला महान राष्ट्रीय प्रेरणा दिली. शेकडो वर्षांचे मुसलमानांचे अत्याचार व गुलामगिरी यांमुळे आपली अस्मिता, धर्मविचार, धर्माचरण विसरून गेलेल्या हिंदूंना महाराजांनी निर्भय बनवले !
हिंदुराष्ट्राच्या निर्मितीसाठी तेराव्या वर्षापासून पुढे सदतीस वर्षे म्हणजे आयुष्याच्या अखेरपर्यंत आजाराचे दिवस वगळता महाराजांनी कधीही विश्रांती घेतली नाही. हिंदु धर्मशास्त्रानुसार राज्याभिषेक करून घेऊन महाराजांनी हिंदूंना `सनाथ' केले आणि एका स्वतंत्र व सार्वभौम हिंदू राज्याची मुहूर्तमेढ रोवली ! आज हिंदुस्थानातच `अनाथ' झालेल्या हिंदूंसाठी शिवचरित्र ही एक जयगाथा आहे. तिचे गायन व अनुकरण केले की, हिंदू पुन्हा `सनाथ' होतील !!

साभार - कु. दीप्‍ती मुळये, रत्‍नागिरी

Defamation of Shivaji Maharaj