आपल्या लेखाने लोकांचे ज्ञानपैपास्य वाढून वाङमय कंडव्याचे नैर्माण्य होईल्. त्याचे शैमन्य कसे करावे?आपले लैख्य वाचव्य असते
प्रकाश घाटपांडे

पुण्याचे अभियांत्रिकी महाविद्यालय म्हणजे ज्याला आम्ही शा.अ.म.पु. - शाम्पू म्हणत होतो तेच का?

आम्ही एच ब्लॉक, सी ब्लॉक, एफ ब्लॉक व ई ब्लॉकचे रहिवाशी.

आता एच ब्लॉक मुलींना दिला आहे. आणि ब्लॉकची नावे जिजाऊ, पन्हाळगड वगैरे केली आहेत.

(शाम्पूवाला) योगेश.

अवांतरः शाम्पूवाल्या मुलींनी जिजाऊचा अर्थ "जि"ला बाहेर "जाऊ" देत नाहीत ती जिजाऊ असा केला आहे. :)

तुम्ही लैख्य छान्य लिहिला आहे, :)

आपलाच,
तातव्य!

आज्य काम्यात खौप्य कंटाळ्य आले होते. आपल्या लेख्याने वैरंगुळ्य लाभले.

'चाणक्य'चं चाणक्यच राहील ना? :)

हालक्य घ्याव्य! (= ह घ्या!)

आपला,
तातव्य!

छया बुवा दिगम्भा,

कुठली भाषा शोधून काढलीत ही? चुकून मी आत्ता आईला 'दूरदर्शन लाव' च्या ऐवजी 'दुर्दैव्यदार्शन्य लाव्य' असं म्हणालो! :))

बाय द वे, ही भाषा संस्कृतला फारच जवळची वाटते! त्यामुळे आम्ही सांस्कृत्य लवकर शिकू असे वाट्यं! ;)

तातव्य.

ब्राह्मणांवर टीका करताना पुरोगामी वर्तुळात ती टीका ब्राह्मण्यावर
वर केली की ती व्य़क्ती वर नसून वृत्तीवर होते. त्याप्रमाणे इतर जातींवर टीका करताना आमची टीका त्या जातव्यावर आहे असे केले तर काय होईल?
अवांतर-आणखी ब्राह्मणांना किती झोडपणार लेखक ह.मो.मराठे हे पुस्तक वाचण्यासारखे आहे
(दिली का पुडी सोडून)

(अजातव्यवादी)
प्रकाश घाटपांडे

चालू द्या !

आपले लैखन्य आवडले!
प्रतिसादांसकट वाचायला तर धमाल आली!
आपला
गौंडव्य
(सीव्य. इव्य. ओव्य. - उल्लासनगर्य वडापावै आणव्य बारचिवडौय केंद्रव्य)

अलाड्य म्याव्य पलाड्य भ्याव्य
बलाढ्य एक अन् भलाड्य लव्य

दैगम्भ्य वा वा!!

लेख आणि प्रतिसाद वाचून मजा आली. मराठीचे शब्द-'ऐश्वर्य' जाणवले :). [अवांतर -ईश्वरता वरून ऐश्वर्य हा शब्द आला आहे का?]

शंकानिरसन केल्याबद्दल आभार, श्री. यनावाला. तात्या/मिलिंदराव, खरं तर हा विचार माझा नाही. पु.लं.चे कानडी साहित्य मंडळातील भाषण ऐकत होतो. (ते या दुव्यावरून उतरवून घेता येईल.) त्यात ते बोलताना "ही जी ईश्वरता आहे - ऐश्वर्य आहे", असे म्हणाले त्यावरून डोक्यात ही शंका आली. एकाच शब्दाचे विशेषण पारलौकिक आणि भाववाचक नाम पाऽर लौकिक, असला विरोधाभास पाहून गंमत वाटली, एवढंच.

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
चाँदभाई
श्री.दिगम्भा यांनी "थैल्लर्य, औनाड्य, बौर्य, मौडक्य " असे शब्द घडवले आहेत.ते रूढ नसले तरी व्याकरणनियमांत बसणारे आहेत.तसेच त्यांचा वाक्यात उपयोग योग्य प्रकारे केला आहे.'थैल्लर्य" म्हणजे 'थिल्लरता, थिल्लरपणा,' याची त्यांना कल्पना आहे. मात्र प्रतिसादांतील अनेक शब्द नियमांनुसार नाहीत.विशेषणा पासून'य' प्रत्ययान्त भाववाचक नामे करण्याचा नियम असा:
..*शब्दातील अन्त्य अ,इ हे स्वर जाऊन त्या जागी 'य' हे अक्षर येते.
..* शब्दातील पहिल्या स्वराची वृद्धी होते.
वृद्धी: (अ,आ)-->आ; (इ,ई)--> ऐ ; (उ,ऊ)--> औ; ऋ-->आर् .
उदा.: विषम-->वैषम्य; उद्धत--->औधत्य; मूढ-->मौढ्य, दृढ--->दार्ढ्य इ.
......... त्य प्रत्यय लावतान सुद्धा प्रथम स्वराची अशीच वृद्धी होते.मात्र शेवटचा 'अ' नजाता तिथे आणखी एक 'अ' येतो. जसे: दक्षिण-->दाक्षिणात्य, पूर्व-->पौर्वात्य. इ.
......मात्र त्व,ता,पणा हे प्रत्यय लागताना काहीच परिवर्तन होत नाही.(गुरु-->गुरुत्व, महत्-->महत्त्व इ.)
.....नामांना 'इक' प्रत्यय लागून विशेषणे होताना सुद्धा अशीच स्वरवृद्धी होते. (अध्यात्म-->आध्यात्मिक इ.)
.....'बारबाला' हे नाम आहे त्याचे बारबाल्य असे भाववाचक संभवत नाही.त्याचे विशेषण 'बारबालिक'
(बाल याविशेषणाचे भाववाचक बाल्य आहे.)
... कुणी म्हणेल "आम्ही हवे ते शब्द करू. तुम्ही कोण सांगणार?"
अवश्य, अवश्य. माझी लापणिका आवरती घेतो. चर्चा चांगली आहे. चालूं दे.
......यनावाला

हो, हो, अगदी असंच झालं होतं तेव्हाही!

जनतेच्या डोक्याचे फैर्य झाले होते, पब्लिकला खौळ्य आले होते!
मागे पेशवाईत जसे भाऊसाहेब व जानकोजी यांच्या तोतयांचे बंड झाले होते तसे येथे तोतया भाववाचक नामांचे पुरते बंड उफाळले होते!
तेव्हा तोतयांच्या एकदोन जोडगोळ्या असतील, येथे वसतिगृहापासून मॉडर्न कॅफेपर्यंतच्या पाच मिनिटाच्या चाल्यात ५ भाऊसाहेब आणि ७ जानकोजी भेटू लागले.
लैक्चर्याचे औफ्य करून हेच; जैम्यात व्यायाम्याऐवजी असेच; क्लाब्यातील बौट्य घेऊन नदिमौळ्यावर (म्ह. मुळा नदीवर) जावे तरी सौटक्य नाही. सगळीकडून भांडाव्य होऊन जिवाचे नाकोनाक्व (=नकोनको) झाले.
संवाद , विवाद राहिले बाजूला. अपवाद, परिवाद, छळवाद सुरू झाले. कोणाचे बौलण्य कोणाला समजेना. काय करावे अजिबात असौच्य (सुचेनासे) झाले.
शेवटी, सर्वत्र गौप्त्यपूर्ण सामझोत्य झाले, पौरेपौर्यावर (पुरे पुरे करण्यावर) ऐकमत्य होऊन पाडद्य पडले एकदाचे.
हौश्श्य! हौश्श्य !

असो. हा मराठी भाषेच्या ऐतिहास्याचा एक महत्वाचा भाग आहे.
मराठी भाषेच्या सूक्ष्म-इतिहासकारांनी किंवा मराठी सूक्ष्मभाषेच्या इतिहासकारांनी या प्रकरणाचे सोयीस्कर औलांड्य न करता आपल्या अभ्यासाला पुरेसे साखोल्य, सौक्ष्म्य व तापशिल्य आणून याची दखल घ्यावी एवढेच नम्र वैनंत्य.

मंडळी, टाळ्या वाजवा, आम्ही आता खाली बसतो आहोत.
-दिगम्भा

आजच्या भाषेतल्या शब्दांचे थोडे सौधार्य किंवा रैमिक्ष्य करून म्हणायचे तर

"खात्तर्य!" किंवा "जाबर्य!"
किंवा आमच्याच जुन्या भाषेत बोलायचे तर "धान्य! धान्य!"
असे असावे रासिक्य!
जरा स्थौल्य आलेल्या आमच्या भगवानदादांचे कंबरेवर हात ठेवून व आपल्या खास ष्टायलीत देहाच्या सूक्ष्म हालचाली करत

हे गाणे सुरू होताच रसिकांच्या शिट्ट्या वाजतील की नाही ही शंकाच आम्ही बाळगायला नको होती.
आमचा हा "अलबेला" तिसर्‍या रनमध्येसुद्धा हिट्ट झाला की वो!
(पहिला रन सावरकरांचा, दुसरा अभियांत्रिकी वसतिगृहीयांचा व हा तिसरा उपक्रमावरील मैत्राचा)
मित्रहो धन्यवाद.

तात्या, प्रकाश, अभिजित, अनुताई, मिलिंद, नंदन, गुंडो, आर्य, प्रा. डॉ., एकलव्य, सर्वासर्वांचे आभार.
विशेष आभार यनावालाजींचे, त्यांच्या सौहार्दाचे व ऋजुत्वाचे आम्ही अंकित झालो आहोत.

योगेश, जितेन्, आपण त्या अंगणात मनसोक्त खेळलो, आपण लोक त्या जागेचे निरंतर ऋणी आहोत, आणखी काय लिहिणार?

आमच्या टग्यादादांच्या नुसत्या नावातच टाग्य आहे, बाकी स्वभाव गांभीर्यपूर्णच आहे, नाही का?.
पण टगेरावांचे मत विचार करण्याजोगे आहे. उर्दूत फलसफा (फिलसॉफी/फिलॉसफी?) असतो, हिंदीत त्रासदी (ट्रॅजेडी), कामदी (कॉमेडी), प्रावधान (प्रोविजन्) असतात तर मराठीतच एवढे असहिष्णुत्व का? मला वाटते जेवढा विविधांगी पण एका भागात एका समाजात फोकस्ड् भाषिक व्यवहार चालतो तेवढी त्या भाषेत अलवचिकता वाढत असेल. कदाचित अति-पुणेकेंद्रितपणा, फार ब्राह्मणीपणासुद्धा मराठीची मर्यादा बनला असेल.
मला वाटते आपल्याकडे योग्य वाटणार्‍या नव्या शब्दांचा सार्वजनिक पुरस्कार करणे व त्याज्य शब्दांचा सार्वजनिक धिक्कार करणे यासाठी एखादी केंद्रीभूत समिती/संस्था हवी आहे. पूर्वी ब्राह्मणांनी सांगितले तर/ते बरोबर अशी समाजाची (योग्य अथवा अयोग्य पण) धारणा असे, तशी विश्वासार्हता या नव्या संस्थेने मिळवली पाहिजे. शिवाय ती संस्था भाषासंवर्धनाच्या कामी उदारमतवादी असली पाहिजे. करील का कोणी अशी संस्था स्थापन?
आपल्याला आठवते का मी फार पूर्वी मनोगतावर एक "यशस्वी शब्दांचे कौतुक" या शीर्षकाचा लेख लिहिला होता तो - त्यामागे असाच काहीसा विचार होता.
- दिगम्भा

इथे केम्ब्रिजात मराठी बोलण्याचे दुर्भिक्ष्य आहे, पण दैगम्भ्य कविधावि आवडले. (की हे कभू?)

लेख आणि प्रतिसाद वाचून मौज्य आले :)

----
L'enfer, c'est les autres -- Jean-Paul Sartre
प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.
प्रतिसाद लिहिताना १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.

आहों शेवटीं आवाज्य तें सीओईपीचेंच! त्याचे नाद्य केल्यास साकल्याने मैन्दव ग्रंथींना खौळ्य हे येणारच! आम्हीदेखील असले खैळिक कारनामे त्या हाष्टेलात बहुत करीत असू. अनुक्रमें ए, आय, डी आणि डी "ब्लॉक्य" येथे वास्तव्य. हे वाचोन अस्मादिकांस येका मित्राने दिधलेले पादव्य(पदवी पासून?) आठवले "यमक हराम" :D :D

दुष्टारी पुरता भारी | अवतरला गॉथम शहरी|
वाल्गुदेय हा निर्धारी| विदूषका जाण पां||