ठीक.

बाकीची गाढवे चित्रामागे जात नाहीत वाटते.

गाढवाला गाजर आवडते असे सिद्ध झाले आहे काय?

काही उपक्रमींना ही चर्चा गाजरासारखी वाटू शकते. म्हणजेच ते काही उपक्रमी गाढव आहेत असे म्हणता येईल काय?

* उत्तर हो असल्यास मी अधिक गाढवपणा करणार नाही. ;-)

गाढवासमोर् असलेल्या गाजराने गाढवाला माहित आसते की त्यानी जास्तीत जास्त एकावेळची भूक भागते.

मोक्ष वगैरे जरी गाजरचित्र असले तरी त्याची किंमत जास्त असते. त्यातून मिळनारा फायदा / उपभोग हा खूप-खूप जास्त आहे.

त्यामुळे गाजरचित्र आणि मोक्ष ही तुल्ना तेवढीशी ठीक नाही वाटत.

---------------------
-धनंजय कुलकर्णी

बरं मग !

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
श्री.विनायक गोरे यांनी नवव्या अध्यायातील ज्या ओव्या दिल्या आहेत त्यांनी लेखातील विधानांना पुष्टी मिळते. वेदोक्त यज्ञादि कर्मकांडे यथासांग केल्यास माणसाला स्वर्ग प्राप्त होतो.तिथे सर्व सुखच सुख असते असेच ज्ञानेश्वरीत लिहिले आहे. हे सुख शाश्वत नाही. पुण्यसंचय संपला की मृत्युलोकी परत यावे लागते.गर्भवासाचे दु:ख भोगावे लागते असे म्हटले आहे. गीतेत "क्षीणे पुण्ये मर्त्यलोकं विशन्ति" असे आहे त्याचाच हा अनुवाद.ज्ञानेश्वरांनी स्वर्गसुखाला हीन लेखले आहे. गीतेत मात्र तसे स्पष्ट म्हटलेले नाही.
नवव्या अध्यायात अंधश्रद्धांवर कुठेही टीका नाही.
२/श्री.गोरे यांनी १३व्या अध्यायातील ज्या ओव्या उद्धृत आहेत त्या लेखातील विषयाशी असंबद्ध आहेत.

हा हा हा.. मार्मिक लेख!!
बाकी वरील चर्चा वाचून एक म्हण आठवली "गाढवापुढे वाचली गीता... कालचा गोंधळ बरा होता" ;)

ऋषिकेश
------------------
कधी कधी तुम्ही काय बोलताय हे तुम्हालाहि कळत नाहि, इतके तुम्ही हुशार आहात का?

हा परीच्छेद असाही लिहिला तरी त्यातील संदेशात बदल होत नाही ---विद्न्यानाच्या आधारे कसलेही भ्रामक चित्र निर्माण केले,त्याला शास्त्रद्न, शोध, गणित, यांचा आधार आहे असे म्हटले, ते त्रिकालज्ञ गोर्‍या शास्त्रद्नांनी निर्माण केले आहे असे ठोकून दिले, की भोळसट श्रद्धाळू त्या चित्रामागे चालू लागतात. ही मानसिकता लक्षात आल्यावर समाजातील धूर्त,चाणाक्ष,लबाड आणि स्वार्थी लोकांनी अशी अनेकानेक गाजर चित्रे निर्माण केली. त्यांच्याद्वारे भोळसट श्रद्धाळूंची लुबाडणूक चालू आहे.

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
अहो, बिरुटेसर पुढील मुद्द्यांवर थोडा विचार करावा.
*गाजरचित्रे या लेखाचा विषय काय आहे?
*ज्ञानेश्वरीच्या तेराव्या अध्यायातील ज्या ओव्या प्रतिसादात दिल्या आहेत,त्यांचा अर्थ काय आहे? विषय काय आहे?
*लेखाचा विषय आणि या ओव्यांचा अर्थ यांचा दूरान्वयाने तरी संबंध लागतो का? विचार करून ठरवावे.
...मात्र आजचेसुद्धा धार्मिक वास्तव दाखणार्‍या या ओव्यांच्या आधारे एक उत्तम स्वतंत्र लेख लिहिता येईल.तुम्ही स्वतः लिहावा.पाहा असा लेख प्रतिसादांचे शतक गाठील.

श्री. यनावालांचा हा डोळ्यात झणझणीत अंजन घालणारा लेख वाचल्यावर तरी आता, समस्त उपक्रम परीवार येथे आपले लेख, प्रतिसाद, विचार मांडताना तसेच व्यावहारीक जगात वावरताना केवळ जीवनाच्या अखेरच्या स्वर्गसुखाच्या अपेक्षेने पुण्यसंचय करण्याचा पोकळ हेतू ठेवणार नाही, अशी आशा करतो. आणि तरी देखील इतके स्पटीकासारखे स्वच्छ विचार पटत नसतील तर आपापल्या नाड्या परत एकदा तपासून खात्री करून घ्यावी असा अनाहूत सल्ला देतो.

स्वर्गात केवळ सुखच सुख आहे.तिथे कल्पतरूंच्या बागा आहेत.कामधेनूंची खिल्लारे आहेत.मनात आणावे ते तत्काळ मिळते.नंदनवनात विहार करावा.गंधर्वांचे गायन ऐकावे.अप्सरांचे नृत्य पहावे.मनसोक्त अमृत प्यावे.आराम करावा.

अहाहा !!! अतिसुंदर...

जळो जीणे लाजीरवाणे... महिनाखेर पगाराची वाट पहाणे... याचे देणे त्याचे देणे.....झुर झुर झुरणे..

ह्या लेखाचा राग येऊन तिळपापड झालेल्यांनी या स्वर्गात जायची एखादी स्पेशल पावती वगैरे फाडता येते का याची माहीती द्यावी.

लेख आवडला. आणि प्रतिसादही.

प्रमोद

भविष्याबद्दल काही ठोकताळे आपण नेहमीच आखत असतो.

त्याचे दोन भेद आहेत - कदाचित सूक्ष्म आहेत - आणि दोन्हींच्या बाबतीत पारलौकिक धर्म उत्तरे सुचवतात/सांगतात/एकमेकांचे खंडन करतात...
- - -
(१)
अतिशय छोट्या पल्ल्याच्या भविष्याबाबत (पल्ला काळाच्या दृष्टीने लहान, तसा स्थळाच्या दृष्टीनेही लहान), अशा भविष्याबाबत आपण क्षणोक्षण ठोकताळे आखत असतो. इच्छाप्रयास असता क्रिया केली तर छोट्या पल्ल्याच्या भविष्यातील घटनांवरती नियंत्रण असल्यासारखे वाटते. भाकिते करता येतात. (कुडकुडणारे हात शेकोटीच्या जवळ असावी अशी इच्छा होते, तसा प्रयास करण्याची भावना होते. अशा परिस्थितीत नजिकच्या भविष्यात नजिकच्या शेकोटीजवळ हात हलवले, तर हातांच्या वेदना कमी होतात. मात्र गुंजांच्या दिशेने हात पुढे झाल्यास शीत-वेदना कमी होत नाहीत. वगैरे.)

अधिकाधिक पल्ल्याच्या भविष्यापर्यंत भाकिते करणे, त्याबद्दल कुतूहल असणे, हे वरील भावनेचे सामान्यीकरण होय. या क्षणीच्या हात पुढे करण्यास पुढच्या क्षणी उबेचे गाजर; या वर्षी अभ्यास करण्यासाठी पुढील वर्षी नोकरी लागण्याचे गाजर, या दशकात बचत करण्यासाठी म्हातारपणी आर्थिक स्वातंत्र्याचे गाजर...

कुठला "हेतुपूर्वक" प्रयास केल्यास दीर्घ काळानंतर सुख-दु:ख मिळत राहील?

सामान्यीकरण अंततोगत्वा फसते. भविष्यकाळाचा पल्ला जसा लांबचा होत जातो, तशी भाकिते अधिकाधिक चुकत जातात. परंतु जर शाश्वती वाटली, तर बरे वाटते. म्हणून अनंत काळाच्या पल्ल्यासाठी पारलौकिक सुखाबद्दल आश्वासने लोक शोधत असावेत.

वस्तुतः भविष्याचा पल्ला जसा लांबत जातो, तसे त्यातील तपशिलांबाबत उदासीन होऊनही कुतुहलाची सोय लावता येते. असे केल्याचा मोठा फायदा हा : खूप चुकलेली असतील अशी अति-तपशीलवार भाकिते निष्कारण करण्याचे आपण टाळतो. आणि आजच्या आज प्रयास करण्यातही कुठलाच अडथळा येत नाही. अमुकतमुकच नोकरी मिळावी असे तपशीलवार गाजर आशेत न ठेवता, "कुठलातरी बरा व्यवसाय करता येईल"
असे ढोबळ भाकित असले तरी क्रिया करता येते.

- - -

(२)
आपल्या "अस्मि" भावनेच्या अभावात, इच्छाप्रयास जाणवणार्‍या एककाच्या अभावाचा आपल्याला अनुभव नसतो. हे "बाय डेफिनिशन" स्वयंसंतुष्ट वाक्य आहे; परंतु (अ) अशी "अस्मि"भावना उपजत आहे, हे विशेष. (आ) आपल्याला जी "अस्मि"भावना जाणवते ती अन्य मनुष्यांना जाणवत असावी, असेसुद्धा वाटणे उपजत आहे. मात्र अन्य मनुष्य/प्राण्यांच्या मृत्यूनंतर त्यांच्याकडून इच्छाप्रयास बंद होतात.
त्यामुळे (अ) आणि (आ) या उपजत भावनांत विसंवाद उत्पन्न होतो.
त्यांच्या आतली "अस्मि" भावनाही संपुष्टात येते का? याबाबत आपल्याला कुतुहल वाटते. "अस्मि"भावनेशिवाय आपल्या स्वतःला आंतरिक अनुभवच नसतो. म्हणून "अस्मि"भावना टिकून देहाकडून इच्छाप्रयास बंद होण्याची कल्पना आपण रंगवत राहातो.
मला वाटते, की हे कुतूहल, आणि ही रम्य कल्पनासुद्धा उपजत जाणिवेतून आलेली आहे.

या बाबतीत सुद्धा मला वाटते, की रम्य कल्पनेत एक तर तार्किक विसंगती आहे, नाही तर पडताळण्यासारखे काहीच नाही. कुतूहल किती का नैसर्गिक असेना, त्यामुळे कितपत मानसिक दमछाक करून घ्यायची, याबाबत तारतम्य असावे.
- - -

आणि होय. फळाची/गाजराजी आशा असणे नैसर्गिक आहे, म्हणून कोणी आपल्याला फसवून आपले नुकसान करत नाही ना? याकडे लक्ष असावे.

संबंधितांना अंतर्मुख करणारा आहेच,पण त्यावरिल चर्चा हि छानच,
इथलं वैशिष्टय् म्हणजे सत्य हेच कसोटिवर टिकून राहते..
तर्कहिन,बेसलेस लिखाण टिकत नाहि खोडल्या जाते..(याचं कारण अशा उपक्रमींची संख्या जास्त असावी)
इतर ठिकाणी असा अनुभव फार कमी येतो..
असो..
या वरुन मला एक सुचले ते असे की त्या गाजराचे रुपांतर लोढण्यात झाले असावे काय?
(लोढणा म्हणजे गुरांच्या गळ्यात बांधण्यात येणारे जड लाकूड,गुरांनी आपला प्रदेश सोडुन दुर जाऊ नये किंवा जास्त उधळू नये यासाठी ते बांधतात)

देव ,धर्म यांच्या आधारे कसलेही भ्रामक चित्र निर्माण केले,त्याला वेद,शास्त्रे,पुराणे,परंपरा, संस्कृती यांचा आधार आहे असे म्हटले,ते त्रिकालज्ञ ऋषींनी निर्माण केले आहे असे ठोकून दिले,की भोळसट श्रद्धाळू त्या चित्रामागे चालू लागतात. ही मानसिकता लक्षात आल्यावर समाजातील धूर्त,चाणाक्ष,लबाड आणि स्वार्थी लोकांनी अशी अनेकानेक गाजर चित्रे निर्माण केली.त्यांच्याद्वारे भोळसट श्रद्धाळूंची लुबाडणूक चालू आहे.

अतीशय सहमत..