महाराष्ट्रात अनेक एन.जी.ओज आहेत. पण समाजकार्य म्हटले की आजही आपल्याला आमटे/बंग आठवतात. कितीतरी आय सर्जन्स गावोगाव आहेत. तरीही तात्याराव लहाने 'स्पेशल' असतात. आपापल्या कामात निपुण असणारे कित्येक शास्त्रज्ञ असतील. पण नाव कलामांचेच होते.
असे का होते?
त्यांचा 'पी आर' चांगला असतो, म्हणून?

नाही.
काही माणसांच्या कामालाच मुळात हा 'मानवी चेहरा' असतो. तसा तो कलामांच्या कामालाही आहे. ते जे काही करतात त्यापैकी बरेच काही केले नसते तरी त्यांची मिळकत फारशी बदलली नसती. तरीही त्यांनी हे का केले याला 'करूणा' याखेरीज उत्तर नाही. त्यांना काहीही गरज नव्हती विद्यार्थ्यांशी संवाद साधण्याची. त्यांना गरज नव्हती तरूणांना महासत्तेची स्वप्न दाखवण्याची. राष्ट्रपती असतांना आणि नसतांनाही सामान्य भारतीय माणसाशी पत्र/ईमेल रूपाने संवाद चालू ठेवण्याचीही गरज नव्हती. आणि अपंगाना चालण्याला सोपे पडावे म्हणून अग्नि मिसाईलच्या पार्टसपासून वजनाने हलके कॅलिपर्स बनवण्याचा उपद्व्याप करायची तर अजिबातच गरज नव्हती.
कलामांच्या बायोडेटाचे डिसेक्शन करतांना हे दिसणार नाही कदाचित. आणि जे दिसत नाही त्यावर विश्वास न ठेवण्याची इथे रित असली तरी या देशातल्या अनेकांना हे दिसले आणि अनुभवायला मिळाले त्याला काय करणार?

रिटेंनी ती पिंक टाकली कारण त्यांना कलामांना मिळणारी प्रसिद्धी (प्रतिभा पाटील इ.च्या तुलनेत)जास्त/ अवास्तव आहे असे वाटले आणि त्यामुळे त्यांचे चारित्र्यहनन प्राधान्याने करावे असा त्यांचा आग्रह दिसला. ती पिंक जेवढी घृणास्पद वाटत नव्हती तेवढे त्या पिंकेला मॉडर्न आर्ट म्हणत सावरून घेण्याचा प्रयत्न करणारे लेख आणि प्रतिसाद हीन दर्जाचे वाटतात.

पृथ्वी व अग्नी या दोन्ही क्षेपणास्त्रात फारसे यश नसावे असे मानण्याला जागा आहे. अजूनही यातील बहुतेक क्षेपणास्त्रांच्या चाचण्या चालू आहेत.

याच्या पुष्ट्यर्थ ट्याब्लॉइड ऑफ इंडियाचा दुवा फारच कमकुवत वाटतो. क्षेपणास्त्र प्रकल्प यशस्वी झाला आहे असेही अनेक दुवे सापडतात. मात्र अशा दुव्यांना 'संशोधनाची जाहिरात' म्हटल्यास इलाज नाही.

Only the U.S., Russia, France, Israel and India have the capability to put in place a ballistic missile defence shield. China is still developing it. It conducted an anti-ballistic missile test on January 11, 2010.

दुसरे असे की भारतीय सेनेतील क्षेपणास्त्रांची नेमकी संख्या, त्यांचे फायदे-तोटे ही सर्व माहिती गोपनीय सदराखाली येत असल्याने ती कुठेही सहजासहजी उपलब्ध असेल असे वाटत नाही. (आपल्याला आतली माहिती असल्यास सांगावे.) त्यामुळे प्रकल्प किती यशस्वी झाला याचे काटेकोर मूल्यमापन कुठेही प्रसिद्ध होईल अशी शक्यता फार कमी वाटते.

--
दृष्टीआडची सृष्टी
http://rbk137.blogspot.com/

रिकामटेकडा यांनी कलाम हे जोकर असल्याचे एक पिलू सोडून दिले आणि तीन चर्चा सुरू झाल्या. कलाम हे जोकर आहेत अथवा नाहीत याचे पुरावे इतरांनी देण्याऐवजी रिकामटेकडा यांनी द्यावेत असे वाटते.

अब्दुल कलामांचं वैज्ञानिक म्हणून कर्तृत्व किती उल्लेखनीय आहे याविषयी उहापोह करायला मी समर्थ नाही; कलामांच्या लिखाणाचा आणि विचारांचाही मी फार सखोल अभ्यास केलेला नाही. वरवर पाहता तरी बुद्धिमान वाटणाऱ्या अनेक लोकांकडून त्यांचे संदर्भ 'प्रेरणादायी' म्हणून येतात, त्यामुळे त्यांची काही भाषणं, काही पुस्तकांतले उतारे आणि सुटे उपदेश फक्त वाचले आहेत. ते वाचून झालेलं माझं मत व्यक्त करतो. 'अभ्यास कमी पडतो आहे' असं म्हणायला इथले वाचक समर्थ आहेतच.

उदाहरणादाखल अब्दुल कलाम यांची काही उद्धृतं इथे वाचता येतील.

ज्यांना साधारणतः 'फील-गुड' म्हणता येईल अशा प्रकारची ही विधानं आहेत: तुमची मोहीम साध्य होण्यासाठी तुम्ही काय केलं पाहिजे; जलद गतीनं साध्य होणाऱ्या कृत्रिम आनंदापेक्षा अधिक सघन कशाच्यातरी मागे जा; करिअर असो किंवा एव्हरेस्ट, वरपर्यंत पोहोचायला सामर्थ्य हवं; आपण आपल्या ‘आज’ची आहुती दिली तर आपली मुलं अधिक चांगला ‘उद्या’ पाहतील वगैरे वगैरे...

अशा प्रकारची सुभाषितवजा विधानं प्रसवायला (तीही एकविसाव्या शतकात) फार प्रज्ञा किंवा कष्ट लागतात असं मला तरी वाटत नाही. ‘सकाळ’चा सर्वसाधारण वाचक जर प्रातिनिधिक मानला तर अशी विधानं बहुधा डोक्यावर घेतली जातात असंही सहज दिसतं.

‘आपल्या निर्माणकर्त्या परमेश्वरानं आपल्या मनांत आणि व्यक्तित्वांत अचाट सामर्थ्य आणि क्षमता साठवल्या आहेत. प्रार्थनेतून त्या विकसित होतात.’ अशा पद्धतीची विधानं पाहिली तर आस्था-संस्कार वगैरे पारमार्थिक वाहिन्यांवर अहोरात्र जे दळण चालू असतं त्याचीच आठवण येते. एकंदर हा सगळा प्रकार भक्तगण गोळा करण्यासाठी असावा असंही वाटू लागतं; आणि तसे ते गोळा झालेले दिसतातही. म्हणजे आपलं ध्येय त्यांना साध्य झालं असावं असं वाटतं. आता यातून लोकांना जगण्याची प्रेरणा मिळत असेल तर त्यात आपण का पडा, असं म्हणून त्याकडे दुर्लक्षदेखील करता येईल.

मग माझ्यापुरता तरी प्रश्न असा उपस्थित होतो की अशा प्रकारचे ‘विचार’ मांडणाऱ्या व्यक्तीला मी एकविसाव्या शतकातला गहन विचारवंत मानावं, किरकोळ विक्रीचे उच्चांक गाठणार्‍या 'सेल्फ-हेल्प' पुस्तकांचा यशस्वी लेखक मानावं की भंपक बुवा/बाबांच्या पंक्तीत नेऊन बसवावं? माझ्यापुरता निर्णय मी घेतलेला आहे. तुमचा घेण्याला तुम्ही समर्थ असालच.

- चिंतातुर जंतू :S)
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" || ५ ||

आधी म्हटल्याप्रमाणे हा सर्व प्रकार रोचक आहे. कसा ते सांगण्याआधी काही गोष्टी स्पष्ट करतो. अब्दुल कलाम माझे हिरो वगैरे नाहीत. मी त्यांची पुस्तकेही वाचलेली नाहीत. त्यांचे जे लिखाण वाचले आहे त्यावरून ते काही लोकांना प्रेरणादायी वाटू शकते असे दिसते. मात्र ते भंपक वाटत नाही अशा अर्थाने की ते जे लिहीतात त्यावर त्यांचा विश्वास असला पाहिजे. भंपकतेमध्ये जो आव आणणे अपेक्षित असते तो इथे आहे असे वाटत नाही. मला त्यांचे विचार नाइव्ह वाटतात, भंपक वाटत नाहीत. अर्थात हे सापेक्ष असू शकते याची जाणीव आहे.

पण याहून रोचक इथे जो प्रवास झाला तो आहे. सुरूवात कलाम आणि साई बाबा यांच्या फोटोने. तो फोटो देण्याचे कारण कळले नाही. त्या फोटोवरून फारसे काही सिद्धही होत नाही. ते एखाद्या कार्यक्रमात भेटले असतील. मग त्यांना जोकर म्हटले. का, कोणत्या अर्थाने ते ज्यांनी म्हटले तेच जाणोत, त्यांनी हे स्पष्ट करण्याची तसदी घेतली नाही. त्यात फारसा दम नाही हे लक्षात आल्यावर मग ते खरेच वैज्ञानिक होते का, त्यांची पीएचडी आहे का, क्षेपणास्त्र कार्यक्रमात त्यांचा खरेच सहभाग होता का, तो खरेच यशस्वी झाला का असे प्रश्न यायला लागले. हे सर्व पाहून काही करून कलाम यांना कोणतेतरी हलके विशेषण दिलेच पाहिजे असा हेतू आहे असे वाटते.

शांतता.. मध्ये बेणारे बाईंच्या जागी कलाम उभे आहेत असा क्षणभर भास झाला. ;)

--
दृष्टीआडची सृष्टी
http://rbk137.blogspot.com/