मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
क्र.३ हे सत्य विधान आहे हे थोड्याशा विचारान्ती सहज लक्षात येते.
..
विधान क्र.४ हे द गॉड डिल्यूजन (रिचर्ड डॉकिन्स) या पुस्तकातून घेतले आहे. टक्केवारी थोडी कमी अधिक असेल.
..
क्र.४ प्रत्यक्ष आकडेवारीवर आधारित असल्याचे पुस्तकात म्हटले आहे. म्हणून ते सत्य मानणे योग्य आहे.
..
क्र.५: वरील क्र.४ सत्य मानल्यावर हा तर्कसंगत निष्कर्ष निघतोच.

क्र.३ हे सत्य विधान आहे हे थोड्याशा विचारान्ती सहज लक्षात येते.

हे कळले नाही. एखादे विधान सत्य आहे किंवा नाही यासाठी पुरावा लागतो. इथे सर्वेक्षण असेल तर तो पुरावा मानता येईल. अन्यथा सूर्य पृथ्वीभोवती फिरतो हे देखील "थोड्या विचारांती" लक्षात येते. पण तो विचार कुठल्या तर्कांवर आधारलेला आहे, ते तर्क सुसंगत आहेत का या गोष्टीही महत्वाच्या आहेत.

--
अनुदिनी : शब्द
http://rbk137.blogspot.com/

बुद्धिमत्तेबाबत कुठलाही निष्कर्ष काढण्यापूर्वी, हे सांगणे महत्वाचे आहे, की सदरची चाचणी केवळ धर्माबाबतच्या ज्ञानासाठी होती. एकूण ज्ञानाबाबत नाही. अमेरिकेतील नागरिकांच्या माहितीची पातळी पडताळून पाहण्यासाठी एखादी चाचणी केली, तर तिचे निष्कर्ष आस्तिक आणि नास्तिक या दोन्ही गटांना एका पातळीत आणतील असे वाटते. त्यामुळेच नास्तिक लोकांना स्वतःच्या अनास्थेचे स्पष्टीकरण करण्यासाठी धर्मांचा अभ्यास करावा लागतो. धर्मावर श्रद्धा ठेवणाऱ्या लोकांना ही निकड नसते. साहजिकच पेवच्या (किंवा प्यूच्या-मला नक्की उच्चार माहिती नाही) पाहणीत त्यांनी बाजी मारली, यात खरोखरच नवल नाही. भारतात अशी चाचणी घेतली तरी निष्कर्ष वेगळे येतील, याची खात्री नाही.

धार्मिकता आणि अज्ञान यांचे साहचर्य स्वयंसिद्ध आहे.

यांसारखी दर्शनी खरी वाटणारी मात्र तपशीलात गोंधळ करणारी अनेक वाक्ये मांडता येतील.
उदा.
पुरुष आणि सामर्थ्य (शक्ती) यांचे साहचर्य स्वयंसिद्ध आहे.
शिक्षण आणि बेरोजगारी यांचे साहचर्य स्वयंसिद्ध आहे.

ही वाक्ये जेवढी खोटी तेवढीच अज्ञान आणि आस्तिकता यांचे साहचर्यही खोटे आहे. अशा कुठल्याही दोन गोष्टी एका गाठोड्यात कोंबून त्यांचे सामान्यीकरण कसे करता येणार?

येथे ज्ञान म्हणजे केवळ विज्ञान (शास्त्र) हाच भाग घेतलेला दिसतो. बुद्धी ही अनेक प्रकारची असते. साहित्यिकाची प्रतिभा, चित्रकाराची कल्पकता, वास्तुविशारदांचा विचार ही बुद्धीचीच रुपे आहेत. त्यांच्यासाठी नास्तिकता ही पहिली अट असू शकत नाही. किंबहुना, आस्तिकता व ज्ञान हे परस्परछेदक असू शकत नाही. तसे नसते, तर जगातील ८० टक्के लोक धार्मिक असतानाही (लेखात म्हटल्याप्रमाणे) जगाचा व्यवहार बिनबोभाट चालू शकला नसता. शिवाय धार्मिक असणे आणि आस्तिक असणे, यांतही फरक आहेच.
आस्तिकता व ज्ञान या एकमेकांशी न जुळण्याचा प्रश्न केवळ वैज्ञानिकांपुढे उभा राहू शकतो. नोबेल पारितोषिक विजेत्या वैज्ञानिकांत नास्तिकांचे प्रमाण ८०% आहे या वाक्याची संगती अशी लागू शकते. एकूण नोबेल पारितोषिक विजेत्यांमध्ये (शांतता, अर्थशास्त्र इ.) आस्तिकांचे प्रमाण किती आहे, हे त्यादृष्टीने पाहणे रसप्रद ठरेल. शांततेचे पारितोषिक मिळवणार्‍यांमध्ये आस्तिकच नाही तर धार्मिक व्यक्तीही आहेत.

चर्चा व प्रतिसाद आवडले.

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
अहो आरागॉनजी, एखादे विधान सत्य मानण्यासाठी ग्रंथप्रामाण्यच हवे का? आपण स्वत: विचार करू शकतो ना? चला, विचार करूया.
*बहुसंख्य धार्मिक माणसे विचारवंत नसतात.
हे विधान सत्य आहे अथवा असत्य आहे.
समजा ते असत्य आहे. तर "बहुसंख्य धार्मिक माणसे विचारवंत असतात'' हे सत्य मानावे लागेल.आपण आजूबाजूल पाहातो, ऐकतो,वाचतो प्रत्यक्ष अनुभवतो. तसेच याच कृती मोठ्या प्रमाणावर् संपर्क माध्यमांद्वारे करतो तेव्हा काय दिसते? लालबागच्या राजाचे दर्शन घेण्यासाठी लाखो भाविक बारा बारा तास रांगेत वेळ घालवतात. ते सर्व धार्मिक असतातच.त्यांतील बहुसंख्य विचारवंत असतात असे तुम्हाला वाटते काय? कुंभमेळ्यात पुण्यस्नान करण्यासाठी दशलक्षावधी धार्मिक गर्दी करतात त्यांतील बहुसंख्य विचारवंत असतात का? तुम्हीच तटस्थपणे विचार करा.
आता " हे सर्व खरे धार्मिकच नव्हेत.खरा धर्म कोणाला कळलाच नाही." असली वाक्ये बोलू नका. जे रूढ आहे, बहुप्रचलित आहे त्याविषयीच ही चर्चा आहे.
तर" बहुसंख्य धार्मिक माणसे विचारवंत नसतात" या विधानाच्या सत्यतेसाठी ग्रंथाधार आवश्यक आहे का?
मूळ वचन असे आहे:"जो धार्मिक असतो तो तो विचारवंत नसतो आणि जो विचारवंत असतो तो कधी धार्मिक नसतो. " यात अपवादाची शक्यता गृहीत धरून थोडी सुधारणा केली आहे. हे विधान कोणाही सुबुद्ध व्यक्तीला पटण्यासारखे आहे. आता वेड पांघरून पेडगावला जायचे ठरवले तर निरुपाय आहे.

मिसळपावावर हा धागा आताच पाहिला.

:-) एंजॉय!

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
प्रियाली यांनी जो दुवा वाचावा असे सुचविले तिथे जाऊन लेख आणि प्रतिसाद वाचले. उपक्रमावरील "यात आश्चर्य ते काय?'' मधे जी सात विधाने आहेत (क्र.१ ते ७) त्यांतील काहींचे, विशेषतः क्र.५चे , पुष्टीकरण त्या दुव्याच्या वाचनाने त्वरित होते.सर्व उपक्रमींनी त्या दुव्यावरील लेख आणि प्रतिसाद वाचावे; म्हणजे क्र.५ मधील तथ्याचे रोकडे प्रत्यंतर येईल. एका उपयुक्त दुव्याचे दिग्दर्शन केले त्याप्रीत्यर्थ प्रियाली यांना धन्यवाद!!

चर्चा, प्रतिसाद वाचनीय आहेत. धन्यवाद. :)

-दिलीप बिरुटे