'मानव समाजाचे भवितव्य फारसे उज्ज्वल नाही' हे मान्य करताना दु:ख होते.

हे जग होमजिनिटीकडे प्रवास करते आहे, ह्या गोष्टीवर माझा विश्वास आहे.

नवी राज्ये हवीत. नवे देश हवेत असे देशादेशांत वाद चालत असता हा अत्यंत आशावादच मला विनोदी वाटला. उद्या माझा शेजारी म्हणाला - तुझी जागा ती माझी जागा आणि माझी जागा ती तुझी जागा तर मला चालणार नाही. उगीच त्याचं गवत मला कापावं लागेल आणि त्याला माझं. ;-)तिथे देवा,धर्मा आणि श्रद्धा अंधश्रद्धेचा काही संबंधच नाही. असो.

सोविएत रशियाचे किती तुकडे झाले हे सांगताना मला आजही विचार करून बोटे मोजावी लागतात ही वस्तुस्थिती आहे.

तशीही माणुसकीची भाषा, माणुसकीची जात, माणुसकीचा धर्म एकच आहे, नाही का?

हे बाकी खरे आहे. :-) पण त्या "लव जिहादचं" काय? संस्कृत काढून टाका असे सांगितल्यावर यनावालांना झालेला क्लेश विसरलात का? :-( देव, धर्म आणि भाषा हे ज्यांचे शस्त्र आहे ते इतरांना त्यातून बाहेर येऊ देणार नाही हा हजारो वर्षांचा इतिहास सांगतो त्यामुळे काही शतकांत बदलाचे वारे वाहणे भाबडे वाटते.

भ्रष्टाचार, लाचलुचपत, सत्ता गाजवायचा मोह, खुर्चीचे मोह, आपल्या तुंबड्या भरताना इतरांवर अन्याय करण्याची, लुबाडण्याची प्रवृत्ती वगैरे वगैरेंचा देवधर्माशी प्रत्यक्ष संबंध आहे असे वाटत नाही परंतु देव, धर्म, भाषा ज्या राजकारण्यांच्या हातातील फासे आहेत तो पर्यंत बदलाचे वारे वाहणे वगैरे अवास्तव आहे.

असो. चर्चा भलतीकडे जात आहे असे वाटल्याने येथे पुन्हा उपप्रतिसाद देणार नाही.

सहमत आहे. पण असे मराठी सायटींवर कधी काळी होऊ शकेल असे मानणे हा ही भाबडा आशावाद आहे असे वाटते. :)

---
"भाई बनना है तेरेको?" -- भिकू म्हात्रे

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
या संदर्भात "अंडरस्टँडिंग रॅशनॅलिझम्" या पुस्तकात डॉ.डी.डी.बंदिष्टे लिहितात,"रशियातील साम्यवाद हा विवेकवाद नव्हता.त्यात व्यक्ती, व्यक्तिस्वातंत्र्य अणि व्यक्तिप्रतिष्ठा यांची अवहेलना होत होती.साम्यवादींच्या मते या गोष्टी म्हणजे मध्यम वर्गाच्या चैनी होत्या.या साम्यवादात अभिव्यक्तीचे,संघटना बांधण्याचे, भिन्न मत बाळगण्याचे, आपल्या जीवननियोजनाचे वेगळे पर्याय शोधण्याचे स्वातंत्र्य नव्हते.संपूर्ण रशिया एक तुरुंग बनला होता.त्या काळी सेना, पोलीस, गुप्तचर, अतिउत्साही साम्यवादी तरुण यांनी जनसामान्यांवर जरब बसवली होती.या दोषांमुळे तिथे साम्यवादाचा पराभव अटळ होता.असल्या गुलामगिरीतून सुटका करून घ्यायची धडपड लोक साहजिकपणे करणारच."
रशियातील साम्यवादाचा पराभव म्हणजे विवेकवादाचा पराभव नव्हे.विवेकवादात व्यक्तिस्वातंत्र्याला सर्वोच्च स्थान असते.

इथे ब्रेव्ह न्यू वर्ल्ड आठवले.

थोडे अवांतर अथवा विरंगुळा हा उद्देश ठेवत पण थोडाफार हा मतितार्थ येणारे काही चित्रपट...

तसेच टाईम मशीन नावाचा जुना चित्रपट आठवला, (नवीन मी पाहीलेला नाही) ज्यात एक शास्त्रज्ञ भविष्यात जातो आणि माणसाचेच कसे यंत्र झाले आहे हे त्याच्या लक्षात येते. वगैरे.

अजून एक विनोदी चित्रपट म्हणजे, "डिमॉलीशन मॅन" आणि त्यातील सँड्रा बुलक आणि सिल्व्हेस्टर सॅलोनचे प्रेम प्रसंग :-)

--------------
मी या आणि इतर संकेतस्थळावर केवळ "विकास" याच नावाने वावरतो. त्याच्या मागेपुढे उभ्या (||) आडव्या (=), तिरप्या (\\ //) आदी कुठल्याच प्रकाराच्या रेषा नसतात. त्या अर्थाने माझी कुठेही शाखा नाही. :-)

बौद्ध आणि हिंदूंनी, शैव आणि वैष्णवांनी कधी रक्तपात केले बरे? जातीव्यवस्थेतील अत्याचार ही हिंसा नाही का?

बौद्ध आणि हिंदूंनी, शैव आणि वैष्णवांनी कधीच रक्तपात केले नाही. पुष्यमित्र शुंगाने बौद्ध भिख्खूंची मुंडकी आणणाऱ्यांना बक्षीसांची घोषणा केली नाही. शैव-वैष्णवांत कधी दंगली झाल्या नाही. दलितांवर किंवा खालच्या जातींवर कधी अत्याचार झाले नाही. हा इतिहास आहे. पण इतिहास वाचण्याची तसदी कोणी घेईल काय?

"तुझं वाचन किती? तू बोलतोयस किती?"
"तुझा पगार किती? तू बोलतोयस किती?"

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
श्री.रिकामटेकडा आपल्या प्रतिसादात लिहितातः"बौद्ध आणि हिंदूंनी, शैव आणि वैष्णवांनी कधी रक्तपात केले बरे? "
»
" जगातील प्रत्येक धर्म हिंसक आहे" असे विधान मूळ लेखात नाही. तसेच असा निष्कर्ष निघावा असेही काही लेखात नाही. पण खालील गोष्टी सत्य आहेतः
*धर्माच्या नावे माणसाने माणसाचे अनन्वित छळ केले आहेत.ते धार्मिक कृत्य मानून आनंदाने केले आहेत.
*अनेक युद्धे,लढाया,कत्तली, रक्तपात धर्माच्या नावे झाले आहेत.जगातील सर्वाधिक मनुष्यहत्या धर्मामुळेच झाल्या आहेत.
*अकराव्या शतकापासून पंधराव्या शतकापर्यंत चाललेली ख्रिश्चनांची धर्मयुद्धे (क्रुसेड्स्) प्रसिद्ध आहेत. पहिल्या धर्मयुद्धात (१०९५)र्‍हाईन प्रदेशातील ज्यूंची भयानक कत्तल हे ख्रिश्चन धर्मीयांचे पहिले मोठे धर्मकृत्य म्हणतात.
* "इस्लाम खतरेमे" असा नारा दिला की नंग्या तलवारी घेऊन जीवावर उदार झालेले मुसलमान काफिरांना मारायला रस्त्यावर उतरलेच म्हणून समजा.
*"खर्‍या हिंदूमायेचे पूत असाल तर उठा.पाचशे वर्षांपूर्वी आपल्या धर्माला लागलेला हा कलंक पुसून टाका."असे आवाहन केले की "जय भवानी. हर हर महादेव"अशा गर्जना करीत ,"देव, देश अन् धर्मापायी" शीर तळहातावर घेऊन धार्मिक त्वरेने निघतात.
... धर्माच्या नावे भावनिक आवाहन केले की श्रद्धाळू धार्मिकांचा सारासार विचार लुप्त होतो. अशी झुंड अत्यंत धोकादायक ठरू शकते.हा धर्मांचा इतिहास आहे.
वर्तमानातही धर्माच्या कारणाने हिंसा चालूच आहे.

जनुकांचा यात निश्चित असा वाटा असतो हे नक्की.

जनुकांचा वाटा असा नसावा असे मला वाटते. असले तरी एक दोन पिढ्या टिकत असेल. यनावालांनी जसे म्हटले आहे तसे पिढ्यानपिढ्या जनुकीय ठेवणींमुळे स्वयंप्रज्ञता ट्रान्सफर होत नसावी. एखाद्या घरात सगळे आईनस्टाईन पैदा होत नाहीत, आणि शिवाजीराजेही पैदा होत नाहीत.

आणि जर असे आहे, तर जन्माने जाती ठरवण्यास का विरोध आहे? जर कोणी असे म्हटले की संततीतील चांगले गुण (बुद्धी, शौर्य, सेवावृत्ती, कौशल्य) टिकवून धरण्यासाठी आंतरजातीय विवाह होऊ नयेत, तर काय चुकीचे आहे?

माझा विरोध श्री. यनावाला यांच्या आशावादाला नाही. प्रत्येकाला आशावादी असण्याचा अधिकार आहे असे मी समजते ( तो आशावाद भाबडा असला तरी काय आहे की असे काही होणे शक्य आहे - जरी शक्यता कमी असली तरी).
पण त्यांनी जे जनुकांबद्दल विधान केले आहे ते मला नीट समजून घ्यायचे आहे.
श्री. यनावाला यांचे हे म्हणणे जणू काही अनेक वर्षांपूर्वी अशा स्वयंप्रज्ञ व्यक्तींनी प्रजनन न करण्याची घोडचूक केली आणि आता बहुसंख्य मानवजात कमकुवत बुद्धीच्या लोकांची कमकुवत बुद्धीची पैदास आहे अशा पद्धतीचे आहे असा माझा समज झाला.

स्वयंप्रज्ञ व्यक्तींनी हा निर्णय का घेतला असेल, का तेव्हाच्या स्त्रिया/पुरूष त्यांच्या स्वयंप्रज्ञतेवर फिदा होऊ शकल्या नाहीत? का जे फिदा झाले ते स्वयंप्रज्ञ नव्हते? त्यामुळे मिश्र संतती स्वयंप्रज्ञ होऊ शकली नाही? का स्वयंप्रज्ञ लोकांनी संन्यास घेतला?

गुण जनुकांवर अवलंबून असतात - पण स्वयंप्रज्ञेची जनुके कशी असतात?
जनुके माणसाने कसे वागायचे, विवेकी निर्णय कसे घ्यायचे, हे ठरवत नाहीत असे वाटते.

विश्वरूपदर्शन संहाराशी संबंधित होते का? विश्वरूपदर्शनाची आठवण झाली त्यातून भस्मासुराची जाणीव झाल्याचा निष्कर्ष कसा निघतो?
चाचणी बघताना उर्जा किती प्रचंड आहे तसेच ती किती विनाशकारक ठरू शकेल याची जाणीव झाली. त्यांनी गीता वाचली होती म्हणून त्यांना ते आठवले.

माझ्या आठवणीनुसार, फाइनमनने लिहिले आहे की भांडण झाल्यामुळे डॉक्टरने त्याच्या मानसिक आरोग्याविषयी वाईट रिपोर्ट दिला. शिवाय त्याच्या पत्नीचेही तेव्हा निधन झाले होते.
ते वेगळे. युद्ध संपल्यानंतर फिनमन बरेच दिवस कामावर येत नव्हते. एकदा त्यांनी एक ब्रिज बांधणारे लोक पाहिले तर त्यांच्या मनात आले की हे सर्व कशासाठी? सगळे नष्ट होणार आहे.

नाताळसारखे (दिवाळी, इ.) सण आज सांस्कृतिक (लोकांना भेटणे, भेटी पाठविणे, खर्च, चैन, दाखवेगिरी, इ.) उरले आहेत. सांताक्लॉज खेळणी टाकेल असे कोणाला वाटत नाही.
मुळात नेचरने नाताळची सुट्टी द्यावी हा विरोधाभास आहे. ट्विटरवर नाताळची सवलत जाहीर केल्यावर एका नेचरच्याच एडीटरने नेचरचे एमॅक्युलेट कनसेप्शनबद्दल काय मत आहे असा खवचट प्रश्न विचारला होता.

परंतु धर्म किंवा अंधश्रद्धा नष्ट होण्याची मला आशा नाही.

क्लोनिंग कायदेशीर की बेकायदेशीर? इच्छामरणाचे काय? गर्भपात? स्टेम सेल रिसर्च? चंद्रावर वसाहत केली तर (ओरबाडण्याचा) हक्क कुणाचा?
या प्रश्नांची उत्तरे विज्ञानाकडे नाहीत. ती कुठे शोधणार?

त्यासाठी गेम थिअरी आहे.
गेम थिअरीकडे सर्व उत्तरे आहेत? कृपया संदर्भ द्यावेत.

---
"भाई बनना है तेरेको?" -- भिकू म्हात्रे