मूळ लेख कृपया कात्रणरूपाने देता येईल का ? आम्हाला तुमच्या लिखाणावरची प्रतिक्रिया सुद्धा तेव्हा नीट देता येईल !

पण तुम्ही पुरोगामी व धर्मनिरपेक्ष आहात तर मुस्लिम धर्मातील अंधश्रद्धांविषयी पण त्याच न्यायाने बोला ना! असे आवाहन अभिप्रेत असते. याची उत्तरे ही दिली जातात ती अशी की जवळजवळ ऐशी टक्के लोक हिंदू आहेत साहजिकच बहुसंख्य कार्यकर्ते हिंदूच असणार. त्यामुळे ऐशी टक्के अंधश्रद्धा हिंदूंबाबत असणार. दुसरं उत्तर दिलं जातं आम्ही हिंदू धर्मात जन्मलो साहजिकच संस्कार हिंदू झाले असल्याने आम्ही हिंदू धर्मातील अंधश्रद्धांविषयी अधिक संवेदनाशिल असणं स्वाभाविक आहे. आपण आपलं घर साफ करायचं नाही तर शेजाऱ्याच करायचं काय? या उत्तरांमध्ये चूक नाही पण सर्वसमावेशकताही नाही.
आपण आपलं घर साफ करायचं नाही तर शेजाऱ्याच करायचं काय? असे कसे म्हणू शकता?
यात चूक आहेच. करायचे तर सगळीकडे काम करा नाहीतर ही एक हिंदु चळवळ आहे असे जाहिर करा.

त्यामुळे हिंदू धर्मांधता ही मुस्लिम धर्माधते पेक्षा बोथट बनलेली आहे. त्यामुळे येथे अंधश्रद्धा निमूर्लन हे तुलनात्मक दृष्टया सोयीचे आहे.

म्हणजे सोय पाहुन काम चालते तर... मुसलमानां विषयी ब्र काढायची हिंम्मत नसलेले दाभोलकर सोय पाहुनच काम करतात यात का ते विषेश?
समाज मऊ लागतोय म्हणून कोपराने खणायाचा व फुकट प्रसिद्धी मिळवण्याचाच प्रयत्न आहे हा अनिस म्हणजे.

मुसलमान जाऊ द्या पण किती ख्रिश्चन अंधश्रद्धांवर अनिस काम करते?
पहिली अगदी मुर्ख श्रद्धा एक 'व्हर्जीन' मेरि ला बापाशिवाय बाळ होते ही अंधश्रद्धा तर फोडायचा एक जाहिर प्रयत्न करून दाखवा. द्या ना एका तरी पाद्र्याला आव्हान. तेंव्हा कुठे जातात हे अनिसवाले भामटे दाभोलकर? आहे का हिम्मत?

उगाच काय गरीब आहेत म्हणून हिंदुंवरच पाश्चात्य विचारसरणीच्या आहारी जावून हल्ला करायचा येता जाता?

आपला
अंधश्रद्धा निर्मुलन समीतीचेच आता निर्मुलन व्हावे असे म्हणणारा
गुंडोपंत

मूळ लेख मी शोधत होतो. पण अनेक प्रयत्नांनी तो मिळाला नाही. पण आशय असा होता कि पुरोगामी लोकांनी आता मुस्लिम धर्मांधते मुळे होणारा दहशद वाद याविषयी पण बोलल पाहिजे. किती दिवस हिंदु धर्मातील दोषांविषयी च बोलत रहाणार? जर आपण स्वतःला धर्मनिरपेक्ष म्हणवून घेत असाल तर धर्मांधता या संकल्पनेवर सर्व धर्मियांवर बोलले पाहिजे.
अवांतर- मूळ लेख सोबत देणे हे उचित होते. पण तो उपलब्ध झाला नाही. या बद्दल दिलगीर . प्रतिक्रिया संगणकात होती म्हणुन देता आली. ( म्हणजे पुन्हा सोय) मुळ लेखा शिवाय प्रतिक्रिया देणे अनेकांना योग्य वाटणार नाही याची जाणीव आहे पण सध्यातरी या मर्यादा म्हणुन मानाव्यात.
प्रकाश घाटपांडे

प्रकाशराव, आपण दिलेला आशय आणि त्यासंबंधातील त्यावरील प्रतिक्रीयात्मक मूळ लेख जो आपण सुरवातीस टंकला आहे त्यावर आधारीत जे वाटले ते लिहीतो:

यात मी जरी खाली अनिसचा उल्लेख केला असला तरी तीच गोष्ट तत्सम संघटनांना लागू होउ शकेल. मला अनिस जास्त माहीत असल्याने त्यांचा उल्लेख आहे इतकेच.

अनिसच्या जे विरोधात असतात ते सरसकट त्यातील "अंधश्रद्धेच्या" बाजूचे असतात असा बर्‍याचदा गैरसमज होतो असे वाटते. त्याचे बर्‍याचदा कारण हे कुठल्या बाबतीत, काय सांगीतले जाते आणि कसे सांगीतले जाते यावर अवलंबून असते. त्यात परत श्रद्धा आणि अंधश्रद्धा हे दोन भाग होतात. त्याच्या व्याख्या करणे म्हणजे चावून चावून चोथा झालेला विषय आहे. या प्रतिसादापुरते मी इतकेच म्हणतो की ज्या व्यक्तिगत श्रद्धेमुळे तशी ती ठेवणार्‍या व्यक्तिस आणि/किंवा इतरांना मानसीक/शारीरीक त्रास होऊ शकतो ती अंधश्रद्धा. बाकीच्या वैयक्तिक आवडी-निवडी म्हणा हवे तर! पण अशी मर्यादा बर्‍याचदा ठेवली जात नाही कारण चूक ठरवायचेच असले तर जे काही दृश्य दिसत नाही अशा प्रत्येक गोष्टीत काहीतरी चू़अ ठरवू शकतो. आपल्याला माहीत असेलच की आजपण "अमेरिका चंद्रावर जाउन आली हे थोतांड आहे," असे सप्रमाण सिद्ध करणारी संकेतस्थळे आणि संस्था अमेरिकेतच आहेत! तर देवधर्माबाबत तर ते साहजीकच शक्य आहे. पण माणसाला कुणाला त्रास न देता "एक तत्व नाम" घेत मनःशांती लाभत असेल तर कुणाचे काही बिघडू नये आणि त्यावर आणि तसे सांगाणार्‍यावर टिका करू नये असे वाटते. तो पण एका अर्थी पुरोगामी विचारांचा अतिरेक होतो.

बर "पुरोगामी" या शब्दाचा अर्थ काय असू शकतो? माझ्या मते आणि अर्थातच शब्दार्थ घेतला तर "जो विचार आपल्याला पुढे नेतो तो." पण अनिस ज्या पद्धतीने विशेष करून हिंदू-धर्मरुढींना विरोध करते त्या मुळे, "आपण पुढे जात आहोत का तसले वाद घातल्याने भुत-वर्तमानकाळाच्या भावनात्मक खेळात अडकून न पेक्षा होऊ शकणारा विकास आणि सामाजीक ऐक्य यात अडथळा निर्माण करतो," ह्याचा विचार करायला हवा.

आता राहीला प्रश्न त्यांनी (अनिस आदींनी) मुस्लीम दहशतवादाविषयी बोलले पाहीजे का तो. यावर मला वाटते की जर ते कुठल्यातरी विशेष संदर्भात अंधश्रद्धानिर्मूलन हा भाग सोडून हिंदू हिंसा किंवा अगदी दहशतवाद वगैरे बोलत नसले तर न बोलूदेत मुसलमानांविरुद्ध. पण उगाच त्यांची (दहशतवादासंदर्भात) बाजू घेऊन, "तेच तसे असे नाही, ही वृत्ती असते, ती कुठल्याही धर्मात मिळू शकते" इत्यादी म्हणू लागलात तर ते अत्यंत चूक आहे.

असो. आता जमातवाद या शब्दाबाबत. स्वतःला जर कोणी पुरोगामी समजत असेल तर त्यांनी सर्वात प्रथम मोकळे / लिबरल असायला हवे . म्हणजे अर्थातच विचारांच्या देवाणघेवाणीस तयारी हवी. शेवटी ऍक्शन काय घेयची ते ठरवण्यासाठी पण विविध विचार होणे महत्वाचे आहे नाहीतर तुम्ही काय वेगळे? पण हाच प्रकार आपण सांगीतलेल्या उदाहरणात दिसला: "..मूळ लेखा मुळे सुजाता देशमुख "मिळून सार्‍या जणी" च्या संपादक मंडळातुन बाहेर पडाव लागलं. महाराष्ट्र फाउंडेशन चे सुनिल देशमुख या अमेरिका स्थित असलेल्या पुरोगामी आधारस्तंभाची नाराजी ओढवली होती..." हे आपण म्हणता तसे आहे, तर हे कसे पुरोगामी. अगदीच कचकडयाचे आहेत असे म्हणावेसे वाटते. दुर्दैवाने असला "पुरोगामी जमातवाद" नक्कीच अस्तित्वात आहे. स्वतःलाच शहाणे समजणारे सेक्युलर्स हे इतरांकडे बघताना कधी धर्माचे, कधी जातीचे तर कधी भाषेचे चष्मे लावून कसे पाहतात आणि त्याचा वापर करतात हे मी ह्या "मेल्टींग पॉट" अमेरिकेत पण पाहीले आहे आणि भारतातपण - अनुभवले नसले तरी - निरीक्षलेले आहे.

तात्पर्यः अनिस संदर्भात बर्‍याचदा जो विरोध असतो तो अंधश्रद्धानिर्मूलना पेक्षा त्यांच्या पद्धतीस आणि त्यातून ते नकळत ज्याप्रकारे ते संपूर्ण समाजाला तुच्छ लेखतात, अडाणी लेखतात त्याला असतो, जरी तसे म्हणणार्‍या विरोधकांना तसे म्हणायचे सुचले नाही तरी. जर पुरोगाम्यांवर झालेली एका व्यक्तीची टिका त्यांना एका मर्यादीत खपाच्या मासीकात आली तरी त्या लेखिकेस संपादक मंडळातून बाहेर काढावेसे वाटते तर स्वतःला निधर्मी म्हणत कोट्यावधींच्या हिंदू धर्माला नावे ठेवणे यात कुठले नैतिक बळ स्वतःला आहे ह्याचे प्रामाणिक आत्मपरीक्षण असल्या पुरोगाम्यांनी केले पाहीजे असे वाटते.