तुम्हाला विनंती करतो की ऑफिसात असल्या चर्चा करू नका (मतप्रदर्शन तर नकोच पण निरागस प्रश्न विचारणेही टाळावे). "माझ्या शेपटीवर पाय पडला" असा गळा कोण कधी काढेल ते सांगता येत नाही.

प्रत्येक धर्मात ह्याहीपेक्षा स्फोटक चर्चा होइल अशा अनेक चालीरीती आहेत. त्यावरही चर्चा होणे अगत्याचे आहे. नाहीतर , "स्वतःचे ठेवलेय झाकुन आणि दुसर-याचे बघतोय वाकुन" अशी गत व्हायची.

जैनांचे हे विचार मी या आधीही ऐकलेले आहेत परंतु साध्वी/ साधुंवर जाण्याआधी हे ऐका.

माझ्या मुलीच्या वर्गात दोन जैन मुली आहेत. पैकी एक नॉनवेज खाते. दुसरी खात नाही. जी नॉनवेज खाते तिला जी नॉनवेज खात नाही ती अनेकदा टोचत असते की "आपण जैन. आपण हे खाऊ नये. आपल्याला हे निषिद्ध आहे." गंमत म्हणजे जी नॉनवेज न खाणारी जैन आहे तिच्या वडलांचे सबवे रेस्टॉरंट आहे. त्यात हे कुटुंब (आई-वडिल मिळून चालवतात) इतरांना बीफ, पोर्क, चिकन, टर्की, ट्यूना सर्व खाऊ घालते. :-)

पुण्य मिळवण्याच्या कल्पना कुठून कशा वाहवत जातील याची कल्पना न केलेली बरी.

वाडीलाल (आईस्क्रिमवाले) यांची सून माझ्या एका बहिणीच्या ओळखीची होती. ती सांगत असे की आम्ही वाडीलालचे आईसक्रिम कधीच खात नाही. त्यात अंडे असते ना!

एक म्हण आठवते कदाचित ती सार्थ नसेल पण आठवली, हमाम मे सब नंगे होते है. तसाच प्रकार धर्माचा आहे. स्त्रियांना दुय्यम वागणूक हा जगातील सर्व धर्माचा एक समान धागा आहे. मग तो धर्म,ख्रिचन , हिंदू, मुसलमान, जैन, बोद्ध अजून राहिलेले धर्म .कोणत्या धर्मात स्त्रीला उच्च स्थान दिले याचा सर्चलाईट जरी लावून मागोवा घेतला तरी पुरावा सापडणार नाही. धर्मराजा बरोबर द्रोपती ला स्वर्गात प्रवेश नाकारला कारण तीचे अर्जुनावर जास्त प्रेम होते म्हणून. तिने ५ पुरुषान बरोबर सन्मानाने संसार केला तो त्याग त्या वेळी विसरला गेला. सीतेला सुद्धा चारित्र्य सिद्ध करण्यास अग्नी परीक्षा करावी लागली. राम सुद्धा सीते पासून वनवासात वेगळा राहिला होता पण त्याला अग्नी परीक्षा कर तुझे पावित्र्य सिद्ध कर म्हणून कोण्या धर्ममार्तंडने सांगितले नाही. प्रत्येक धर्मात स्त्रियांना लढा देवूनच अधिकार मिळालेले आहेत. पुरुषांनी ते सहजासहजी दिले नाही. प्रगत म्हणणाऱ्या पाश्चिमात्य समाजात ही वेगळी अवस्था नाही. हंदू धर्मात सर्व व्रत वैकल्य पूजा अर्चा स्त्रियाच करतात , पण महत्वाच्या पूजेचा मान तीला नव्हता . पित्याला अग्नी देण्याचा अधिकार सुद्धा तीला भांडून मिळवावा लागला. १७७६ ला अमेरिका स्वतंत्र झाली आणि स्त्रियांना मतदानाचा अधिकार भांडून १९२० ला मिळाला. जिवंत असताना स्त्रीला समान हक्क मिळत नाही , तर मेल्यावर तीला समान हक्क मोक्ष कसा मिळणार नाही याची व्यवस्था हा हे पुरुषी अहंकाराचे शुद्र रूप आहे.

thanthanpal.blogspot.com

चातुर्मासात एक चांगली चर्चा सुरू केली आहे ;) फार उपयुक्त माहिती. स्पेशल ट्रीटमेंट हिंदू धर्मातही आहे. शूद्र आणि नारी हे ताडन के अधिकारी आहेत असे खुद्द तुलसीदासांनीच लिहिलेले आहे. ख्रिश्चन आणि मुस्लिम धर्मात माइल्ड डोमेस्टिक वायलंसला परवानगीच आहे असे वाटते. ह्या दोन्ही धर्मांत बायकोला स्पँक करायची परवानगी दिली आहे असे वाटते. असो. जाणकार अधिक प्रकाश पाडतीलच.

"तुझं वाचन किती? तू बोलतोयस किती?"
"तुझा पगार किती? तू बोलतोयस किती?"

हा अनुभव आणि "बौद्ध टिप्पण्या" एकापाठोपाठ एक वाचायला पाहिजे. :-)

("कल्ट" म्हणजे काय? "खानेसुमारीमध्ये कमी संख्या असलेली श्रद्धाचौकट" असा काही अर्थ आहे काय? येथे इंग्रजी शब्दकोशातल्या अनेक व्याख्या सापडतील - यांच्यापैकी कुठलीशी व्याख्या अपेक्षित आहे काय? व्याख्या क्रमांक ३?)

जैन दिगंबर पंथ ह एक 'कल्ट' असल्याचे माझे मत झाले आहे.

सहमत.

जर सध्याचे आयुष्यच अगदी साध्या अक्कलहूशारीने जगता येत नसेल तर (उदा. ताप आल्यावर गोळी घेणे, रक्त शोषणाऱ्या डासाला एका चापटीत मुक्त करणे) या जगण्यापलिकडला निव्वळ भामटा मोक्ष हवाच कशासाठी?

सगळ्याच धर्मांच्या ग्रंथांमध्ये काही ना काही म्हटलेले असते, असे वाटते.
त्यावरून कल्ट आहे हे सिद्ध होत नाही.

एका धर्मातील एका संकल्पनेमुळे तो धर्म कल्ट कसा काय होतो बॉ ?
तुम्ही ह्या शब्दाचा वापर करुन धार्मिक भावना भडकवण्याचा प्रयत्न तर नाही ना करत ?

आता मुळ मुद्दा स्त्रीला मोक्ष मिळत नाही असे जैन धर्म म्हणतो. जैन धर्मानुसार फक्त पंचमरमेष्ठीच मोक्षप्राप्तिसाठी योग्य आहेत ( अर्हत्, सिद्ध, आचार्य, उपाध्याय और मुनी (साधू) ).
हो बरोबर आहे जैन धर्माच्या तत्वानुसार ज्यांने राग,लोभ,माया व इतर स्वभावगुणांवर ज्यांने विजय मिळवला आहे असा व्यक्ती मोक्ष प्राप्तिसाठी योग्य मानली जाते. आधी मोक्ष म्हणजे काय हे समजून घ्या.
पुन्हा पुन्हा जन्म-मृत्युच्या चक्रातून मुक्ती एवढेच नसून मोक्ष म्हणजे भगवान, देव अथवा जो सर्वशक्तीशाली असेल त्याच्यात समावून जाणे. मागील पुढील सर्व गोष्टी म्हणजेच स्वभावगुण येथेच सोडून जाणे.

जैन धर्मानुसार स्त्री ही सर्वप्रकारच्या स्स्वभावगुणातून मुक्त होऊ शकते परंतु लोभ, माया हा गुण ती सोडू शकत नाही, लोभ म्हणजे संपत्ती अथवा जमिन जुमल्याचा लोभ नाही तर आपलेच जे आहेत किंवा आपल्या रक्ताचे संबधी आहेत त्यांच्या विषयी असलेले ममत्व हे स्त्री त्यागू शकत नाही त्यामुळे स्त्रीच्या अंगी हा गुण राहतो व ती मोक्ष प्राप्तीसाठी अपात्र ठरते.

>या सर्व प्रॅक्टिसेसमुळे मोक्ष मिळतो, असा त्याचा दावा आहे

त्याला माझा चरणस्पर्श सांगा व माहित नसेल काहीतर तोंड उघडत जाउ नकोस असा सल्ला देखील द्या.

फक्त हेच असते व अश्याने मोक्ष मिळाला असता तर सगळेच मुनी मोक्षवासी झाले असते राव.
वर तुमच्या मित्रांने जे सांगितले आहेत मुद्दे ते मुनींची दिनचर्या आहे मोक्ष प्राप्तिचे साधन नाही. जो व्यक्ती संसारातील सुख-दुखः पासून अलिप्त होतो, मोह, माया, लोभ व इतर स्वभावगुणापासून मुक्त होतो. आपल्या इंद्रियांवर विजय मिळवतो तो मोक्षसाठी योग्य उमेदवार !

जैन धर्माला कल्ट म्हणायच्या आधी अभ्यास करुन मग आपले मत लिहावे ही विनंती.

***
अभ्यास असल्या शिवाय बोलू नये, एकाद्या महत्वाच्या अथवा ज्या विषयामुळे सामाजिक / संकेतस्थळाचे स्वास्थ बिघडू शकते. वर एक एक महानव्यक्तीचे प्रतिसाद वाचून हसावे की रडावे हे समजले नाही.

***
व्यक्तीगत स्वरुपात माझा मोक्ष व इतर गोष्टीवर काडिमात्र विश्वास नाही आहे ना जाती / धर्म ह्यावर.
सर्वहारी आहे त्यामुळे शाकाहार / मांसाहार... अगदी कुठलाही हार चालतो.

आपण लेख पुन्हा एकदा व्यवस्थित वाचावा, ही विनंती. सदर लेखात मी कुठेही 'जैन धर्म हा एक कल्ट आहे' अशा आशयाचे विधान केलेले नाही.

मूळ विधान असे आहे- "हे सर्व वाचल्यावर जैन दिगंबर पंथ ह एक 'कल्ट' असल्याचे माझे मत झाले आहे." खाली 'कल्ट' या शब्दाचा मला अभिप्रेत असलेला अर्थही दिलेला आहे.
कोणाच्याही धार्मिक भावना दुखावण्याचा अथवा गोंजारण्याचा काहीही हेतू नाही. उपक्रमावर याआधीही धार्मिक बाबींवर चर्चा झाल्या आहेत.

मोक्ष मिळण्याच्या दृष्टीने वाटचाल करण्याच्या विविध प्रकारांना / पंथांना / धर्मांना वगैरे विविध नावे असावीत असे वाटते. जैन धर्मीयांनी / साधूंनी, 'जैन साध्वीला मोक्ष मिळी शकत नाही' असे स्वतःचे मत बनवले असेल व ते मत ते इतरांवर बिंबवत असतील व इतर ते अंशत: / पूर्णतः मान्य करत असतील व जैनेतरांना त्यापासून काही हानि नसेल तर काही प्रॉब्लेम नसावा. इतरांनी त्यांना काय समजावे हा इतरांचा प्रश्न आहे. पण निदान जैन धर्म शांततेचा पुरस्कार करताना दिसतो व हिंसेच्या विरुद्ध आहे असे दिसते यावरून त्यांना धर्म म्हणून सन्मान मिळणे व 'कल्ट' न समजले जाणे आवश्यक ठरावे असे वाटते.

चु.भु.द्या.घ्या.

उपक्रम जिंदाबाद

ऐहिक घोटाळ्यांचे आरोप असलेले अनेक बाबा.

"देअर इज समथिंग फॉर एवरीवन" -- बार्नम