१) पोलिसाच्या कंट्रोलरुममधील 'गोपनिय संदेश' माहिती अधिकारात घेणे योग्य हाय का ?

कंट्रोलरुममधुन बिनतारी वाहनाला कुठे जा काय करा असे संदेश जात / येत असताता त्याचे महत्व हे तात्कालीन असते. पोलीसखात्यात पारदर्शकता ही घातक असते. गंमत म्हणजे कुणीही ब्रॉडबॅंड रिसिव्हर लावला तर त्यालाही हे संभाषण सहज ऐकु येउ शकते. तुम्हालाही येईल. जोपर्यंत तो प्रक्षेपक वापरित नाही तोपर्यंत आपल्या संभाषणात कुणी हस्तक्षेप करतय हे बिनतारी विभागाला समजत नाही. जरी समजले तरी पकडणे अवघड जाते. कारण डायरेक्शन फाईंडर ने पक्षेपकाची दिशा समजते पण ती बदलत राहीली तर गुंगारा मिळत राह्तो. कॉलसाईन या गोपनीय असतात पण अनाकलनीय नव्हे. ठाण्यला एक जॉनी वॉकर नावाने पोलीस बिनतारी संदेश यंत्रणेत हस्तक्षेप करणारा अवलिया होता. हे संदेश स्क्रँबल्ड असतातच असे नाही.
दिलेले आदेश आणि केलेली कृती यात अंतर असेल तर? बिनतारी यंत्रणा ही 'आवाज' टिपणारी आहे 'दृष्य' कृती नव्हे.
नकाशाचे अक्षांश रेखांश हे सुद्धा सर्वे ऑफ इंडिया च्या धोरणानुसार गोपनीय दस्त ऐवज आहे.
२) 'पोलिसांचा समन्वयच नव्हता' म्हणून या घटना घडल्या असा संदेश समाजमनात जाणे योग्य हाय का ?
अहो जिथे मानवी बाँब म्हणुन जीवावर उदार होउन काम करणारे अतिरेकी असतात तिथे कोणता आलाय समन्वय आन् सुरक्षितता. सामाजिक असंतोषासमोर सर्व सुरक्षायंत्रणा फिकी पडते.आपत्कालीन यंत्रणेत समन्वायची तार्किक गणिते कोलमडुन पडतात.

प्रकाश घाटपांडे

एकूण प्रकरणात दोन मुद्दे महत्त्वाचे आहेत.

२६ नोव्हेंबरचा हल्ला ही अभूतपूर्व (कदाचित जगात कुठेही - पूर्वानुभव नसलेली ) घडलेली घटना होती. तशा घटनांमध्ये सुरुवातीला गोंधळाचे वातावरण असणे स्वाभाविक म्हणावे लागेल. कारण नक्की काय घडत आहे हे कळायलाच वेळ लागला असू शकतो. (९/११ च्या घटनेतही तसेच झाले होते. दिवसाची वेळ असूनही २-३ तासांनंतरही 'ऍपॅरंट टेररिस्ट ऍटॅक असे म्हटले जात होते.) त्यामुळे त्यावेळच्या घटनांचा क्रम तपासून एकदम कोणावर दोषारोप करणे हे अयोग्य आहे. कोणत्याही घटनेनंतर यात या लोकांनी चुका केल्या
असे निष्कर्ष काढता येतातच. किंवा कोणतीही कृती अशा प्रकारे केली असती तर अधिक चांगली झाली असती असे नंतर म्हणता येतेच.
त्यामुळे अमूक यांनी तमूक केले असते तर हे किंवा ते वाचले असते असे म्हणणे योग्य नाही.

विनिता कामटे यांनी असे निष्कर्ष काढले आहेत की प्रसारमाध्यमांनी काढले आहेत हे माहिती नाही. परंतु कामटे यांच्या नंतरच्या वक्तव्यांवरून त्यांनाही तसेच म्हणायचे आहे असे वाटते.

मारियांची चूक झालीही असेल पण (विशेषतः) लोकांच्या भावना अजून तीव्र असताना न्यायाधीशांच्या थाटात कुणा अधिकार्‍यांना जवाबदार धरणे हे पूर्णतः अयोग्य आहे. तेही सर्व माहिती उपलब्ध झाली आहे की नाही, त्याचे विष्लेषण करण्याची व त्यातून निष्कर्ष काढण्याची आपली योग्यता आहे की नाही याचा विचार न करता.

आपल्या पतीच्या मृत्यूने संतप्त झालेल्या स्त्रीचे म्हणणे म्हणून हे पुस्तक वाचायला हरकत नाही. परंतु त्यातील निष्कर्ष योग्य/अचूक आहेत असे समजू नये हे समाजाने लक्षात घेणे आवश्यक आहे.

त्यांनी लिहिलेल्या गोष्टींचा उहापोह करून पोलीसांनी आपली सज्जता सुधारणे हे आवश्यकच आहे.

(सरकारने काळजी घेतली असती तर घटना टळली असती हे म्हणणे आणि मारियांनी हे केले असते तर कामटे/करकरे वाचले असते हे म्हणणे गुणात्मकदृष्ट्या वेगळे आहे. त्याचे भान ठेवणे आवश्यक आहे).

नितिन थत्ते