मी आत्ताच कन्नड वाचू शकणार्‍या मित्राशी बोललो. त्याच्या माहितीप्रमाणे कोडवा लोकांची स्वतंत्र लिपी नाही आणि ते अक्षर कन्नडमधील वी किंवा पी सारखे दिसते.

ऋषीकेश, आणखी फोटो लाव. लेखही त्रोटक आहे. तू तेथे बरेच काही पाहिले असशील तेही लिही. या मंदिराचे आणखीही काही फोटो पाहिले होते त्यामुळे उत्सुकता वाढली आहे.

राजा दोड्डावीरराजेंद्र आणि त्याच्या राणीचा आहे. तर उजवीकडील टोंब राजा लिंगराजेंद्राच्या स्मृतीप्रित्यर्थ त्याचा पुत्र चिकवीरराजेंद्र यांने १८२० मधे बांधला आहे.

यातील दोड्ड आणि चिक यांचा अर्थ मोठा आणि लहान असा होतो. नात्यातील मोठे-लहानपणा दाखवण्यासाठी याचा वापर होतो. उदा. कर्नाटकात मोठ्या काकाला दोड्डप्पा काकीला दोड्डम्मा, लहान काकाला चिक्कप्पा आणि काकीला चिक्कम्मा म्हणतात.

आता काही माहिती दे. प्रतिसादांतून चर्चा करूया.

१. हा रॉयल टोम्ब प्रकार काय आहे? म्हणजे समाधीसदृश काही किंवा कसे?

२. तू दिलेल्या फोटोंवरून मंदिर इंडो-सार्सेनिक आहे किंवा कसे ते कळत नाही. मूळ मंदिराच्या इमारतीचे फोटो लाव. व्हीटी स्टेशनची इमारत इंडो-सार्सेनिक पद्धतीची आहे असे म्हणतात.

३. साधूंची जी चित्रे आहेत त्यातील डावीकडील चित्रात मला तो साधू असल्यासारखा वाटला नाही. त्याच्या अंगावर जानवे नाही. (त्याच्यामागे बाईही दाखवली आहे. ;-) हा राजा असावा काय?) उजवीकडील साधू असावा त्याच्या अंगात जानवे आहे पण डोक्यावर मुकुट आहे असे वाटले नाही पण हे जरा चित्र स्पष्ट न दिसल्याने होत असावे. जरा खुलासा कर.

सहावा फोटो व्यालाचा असावा. ते अनेक ठिकाणी का येते? रॉयल सिम्बॉल आहे किंवा कसे ते पाहायला हवे.

इंडो-सार्सेनिकबद्दल माहिती येथे मिळेलच. :-)

द. भारतात पुजार्‍यांना विशेष महत्त्व असते ही गोष्ट खरी आहे. एक उदाहरण द्यायचे झाले तर - आमच्या कुटुंबाचे मूळ गाव आहे तेथे त्यांच्या इस्टेटीवर एक देऊळ आहे. फारा वर्षांपूर्वी तिथे माझ्या सासर्‍यांचे वडिल स्वतः पूजा करत. नंतर कुटुंब वाढले, पांगले. आता त्या देवळाची खरी मालकी आणि त्या देवळाच्या आजूबाजूच्या थोड्या परिसराची , तेथील घर, मळा इ. ची मालकी, देवळाच्या पुजार्‍याकडे आहे. देवळात कोणताही उत्सव असेल तर जरी आमच्या कुटुंबांकडून (सध्या माझे काही दीर ते करतात) करवून घेतला जातो परंतु त्या उत्सवाचा अर्धा खर्च हे पुजारी आपल्या स्वतःच्या पैशांतून स्वखुशीने आणि आनंदाने करतात.

सध्या या मंदिराचा जीर्णोद्धार केला जात आहे. त्यासाठी संपूर्ण कुटुंबाने खर्च दिला. बांधकाम सुरू आहे. मे महिन्यात उत्सव आहे. मला वाटते द. भारतीय मंडळी जरा जास्तच धार्मिक असल्याने हे होते. यामागे, जो मंदिराची सेवा करतो, रक्षण करतो आणि आपल्या अपरोक्ष आपल्यासाठी प्रार्थना करतो त्याच्या प्रति आपण कृतज्ञ राहणे गरजेचे आहे अशी भावना असते. :-)

चि.क्र.५
मला कानडी येत नाही. पण माझ्या एका मित्राचा अंदाज ते "श्री" असावे.
चि.क्र.६
हा स्टाईलाइज्ड् मोर वाटतो.
चि.क्र. ४
सर्वसाधारपणे ऋषी दाखवताना एका हातात पोथी असते. ती नाही व डोक्यावर जटामुकुट नाही. तेंव्हा साधू नसावा.
इन्डो सार्सेनिक
इमारती असतात. देवळे प्रथमच ऐकतो आहे. काश्मीरमधील देवळे गोथीक पद्धतीची आहेत, पण ते नंतर.

शरद

ह्या विषयावरील सखोल माहितीसाठी सौ. कविता कल्याण ह्यांच्याशी संपर्क करावा. माझ्या कल्पनेप्रमाणे त्या नक्की आपल्या सर्व प्रश्नांची उत्तरे देऊ शकतात.

Kavitha Kalyan's
Email
Blog
Photo album
_______________________________________________
भो भद्र कृतं मौनं कोकिलैर्जलदागमे ।
वक्तारो दर्दुरा यत्र तत्र मौनं हि शोभनम् ।।

उत्तम चर्चा आणि प्रतिसाद. वाचन चालू आहे.
चित्रे छान आली आहेत की रे. मला तरी ओव्हरएक्सपोझर वाटत नाहिये.

----

सार्सेनिक (इस्लामी) वास्तुशिल्पात हिंदूंच्या देवतांची पूजा होत असल्यास त्याला इंडो-सार्सेनिक असे म्हटले जात असावे.(/ असावे काय?)
रायगडावरील शंभू महादेवाचे देऊळ (जगदीश्वर) याच पद्धतीचे आहे. दुरून पाहिल्यास ती मशीदच असावी असे भासते.-

पण देवळासमोर नंदी आणि आतमध्ये मारुती आणि शिवलिंग आहे -

सुंदर चित्रे!

या देवळाच्या स्थापत्याची शैली दख्खनेतील भारतीय इस्लामी शैली आहे असे वाटते.
त्याचे वर्णन येथे सापडले (दुवा). पण दुव्यावरच्या उदाहरणात कुठलेच देऊळ नाही. तरी राजा की गद्दी, आणि विसुनाना यांनी दाखवलेले रायगडावरील देऊळ - दोन्ही त्याच शैलीतील वाटतात.

इंडो-सारासेनिक शैली ही भारतातील इंग्रजांची. यात कुठे सरळ "प्लेन" भिंत म्हणून दिसत नाही. दख्खनेतील इस्लामी शैलीमधील भिंती त्या मानाने "प्लेन" साधेपणाला मान देतात.

यात मला लक्षात आलेले वैशिष्ट्य म्हणजे १. घुमट २. मिनारांवर चढवलेल्या घुमट्या ३. ४-बाजूंची सिमेट्री, आणि चार कोपर्‍यातले मिनार ४. घुमटाभोवती कमळाच्या पाकळ्यांसारखी महिरप ५. बारीक-तपशील-नसलेल्या मोकळ्या भिंती

(हे केवळ निरीक्षण. पण याविषयी माझा काही अभ्यास नाही.)

ऋषीकेश, मडिकेरीबद्दल वाचताना ओंकारेश्वर मंदिराचा उल्लेख सतत दिसला परंतु लेखात तसा स्पष्ट उल्लेख नाही. या ओंकारेश्वर मंदिरातही तुझे जाणे झाले होते का?

या मंदिराची आख्यायिका येथे सापडेल. वाचनीय आहे. :-)

दुसरे म्हणजे, या कोडवा राजांचे दफन होत असे का? म्हणजे येथे केवळ समाधी आहे की शरीर पुरलेले आहे? (दफन होत असेल तर असे कसे हा प्रश्न पडला.)