प्रश्न चांगला आहे पण उत्तर अवघड आहे. - अवघड असायचे मूळ कारण भारतीय मानसीकता.

अमेरीकन सरकारचे धोरण सरळ साधे आहे: "दहशतवाद्यांशी कुठल्याही परीस्थितीत (विशेष करून ब्लॅकमेल होत असताना) वाटाघाटि करणार नाही." बहुतांशी त्यांनी ते पाळले आहे. अर्थात त्यात कुणीतरी मध्यस्थ नेहेमीच प्रयत्न करत राहतो पण त्यात अतिरेक्यांना जे हवे ते मिळणार नाही एव्हढी खात्री असते.

कंदहार अपहरणाच्या वेळेस आपल्याकडे ज्या पद्धतीचा तमाशा नातेवाईकांनी दिल्लीला पंतप्रधानांच्या घराबाहेर केला आणि अर्थातच माध्यमांनीपण (भाजपचे सरकार असल्यामुळे) जो रंग दिला असता त्यामुळे असेल पण सरकारने अतिशय वाईट आणि चुकीच्या पद्धतीने निर्णय घेऊन स्वतःच्या पाठीराख्यांसहीत उर्वरीत जगात हसे करून घेतले होते.

यावर प्रसिद्धीमाध्यमातून चर्चा होणे गरजेचे आणि महत्वाचे आहे. पण ती पण याच मातीतली आहेत ज्यांना "सेक्युलॅरीझम" चा चुकीचा पगडा बसला आहे. पण या सर्व गोष्टिस दोन महत्वाच्या गोष्टि लागतात एक प्रबळ नेतृत्व आणि त्या प्रबळ नेतृत्वाला निवडून देणारी तितकीच (मनाने) प्रबळ असलेली जनता...

भविष्यात जर असे काही घडले तर माझ्या मते पुतिन नी जो रस्ता, चेचन्या दहशतवाद्यानी सिनेमागृहात जेव्हां मुलांना बन्दिस्त ठेवले होते, तसे करण्यात यावे... पण या देशात तसे होणं निव्वळ अश्क्य आहे... मला वाटतं असं काही होईल...
(१) कुणी सर्वात मोठा (म्हणजेच सर्वात कुचकामी, आणि नपुंसक) नेता अडकल्यास सर्व दहशतवाद्याना सोडण्यात येईल...
(२) कुणी मोठा उद्योगपति, किंवा खेळाडू, किंवा फिल्म स्टार अडकल्यास, एक-दोन दहशतवाद्याना सोडण्यात येईल किंवा चार-पाच कोटी रुपये दिले जातील... (कारण जसं हवाई दुर्घटना मधे मेल्यानन्तर जास्त मोबदला मिळतो आणि बस दुर्घटना मधे मेल्याने कमी मोबदला मिळतो... जणू प्राणांची किंमत पैशावर अवलम्बून असते तसेच)...
(३) पण समजा काही सामान्य व्यक्ति दहशतवाद्यांचा ताब्यात सापडले, तर मात्र मोठे-मोठे शेरे मारले जातील... टाइम पास केला जाईल, गोळीबार ही होऊ शकतो... आणि बरंच काही...
तर विंग कमांडर साहेब... अशा फालतू गोष्टी बद्दल आमच्याकडे नीति-बीति काही नाही...
ग्रामीण रोजगार योजना, प्रधानमंत्री सडक योजना बद्दल बोला, जिथे चांगला पैसा खायला मिळेल... बाकी देश तर आहेच "रामभरोसे"...
http://sureshchiplunkar.blogspot.com

कोणत्याही परिस्थितीत दहशतवाद्यांना सोडणार नाही हेच एकमेवे धोरण हवे. ओलीस व्यक्तींना सोडवण्याचे शक्य तितके प्रयत्न व्हावेत. पण त्यासाठी दहशतवाद्यांना सोडणार नाही हे मात्र नक्की हवे

पण जरा आत्ताचे (दहशतवाद्यांनी ओलिस धरलेल्यांच्या सुटकेच्याबाबत भारताचे राष्ट्रीय) धोरण काय आहे? ते कळले तर मग ते अजुन सुस्पष्ट, योग्य कसे करता येइल हे पहाता येइल.

अपहरण, वाटाघाटी, सुटका, खंडणी ही इंडट्री मोठी आहे. पूर्ण् जगात हे प्रस्थ आहे. फक्त भारताला (राजकीय नेत्यांना) नावे ठेवायचे सोपे आहे पण खरे तर ह्यावर काही कॉमन गाइडलाईन असतील ज्या सगळीकडे थोड्याफार प्रमाणात सारख्याच अंमलात आणत असतीलच. जसे जेव्हा एखादी बस, लहान मुले ओलीस धरली जातात त्यात मेडियाच्या ह्या जमान्यात हा देशाचा (नव्हे तर जगाचा हा) प्रश्र/क्राइसेस बनतो आणी मग सहाजिकच ओलीसांची सुखरुप सुटका कशी केली जाईल हे बघीतले जाते, तडजोड होतेच. अफगणीस्तान, इराक, मिडलइस्ट, अफ्रिका, साउथ अमेरिका, साउथ इस्ट एशिया सगळिकडे हा प्रॉब्लेम आहे. इराकमधुन सैन्य माहे घेतले जावे एखादी लष्करी कारवाई टाळली जावी अनेक असे प्रसंग घडले आहेत. याकरता केस बाय केस त्यावर उपाय केले गेले आहेत.

मला (हॉलीवूड सिनेमांचा प्रभाव म्हणा) असे वाटायचे की जर एखाद्या आतंकवाद्याला सोडावे लागले तरी सोडायच्या आधी त्याला विषबाधा, काहि खतरनाक जिवाणूंचा डोस देऊन सोडायला काय हरकत आहे (तो महीन्याभरात जराजर्जर, निकामी होइल, महत्वाचे अवयव काम करेनासे होतील, अगदी मेला नाही तरी उलट तो त्याच्या संघटनेला निरुपयोगी तर होईलच पण डोईजड होईल), किंवा एखादी चीप लावून सोडणे ज्या द्वारे ट्रॅक करता येइल. पण म्हणा ते शोधायचे तंत्रज्ञान त्यालोकांकडे देखील असेल. अर्थात ह्याकरता शास्त्रज्ञांनी नवे उपाय शोधले पाहिजेत. म्हणजे असा विचार आहे की जरि "सोडावे" लागले तरी त्याला असा तसा नाही "सोडायचा"

किंवा एखादा आतंकवादी (की ज्याला सोडवायचे प्रयत्न त्याच्या संघटनेकडून होऊ शकतात ) पकडला गेला, तरी पकडला नाही, तो पळुन गेला असेच म्हणायचे व जी काय माहीती मिळू शकते तेवढी मिळाल्यावर एन्कॉउन्टर, कशाला पोसायचा व सांभाळायची जोखीम/तसदी घ्यायची?

भारतीय प्रशासकीय सेवेतील रविंद्र म्हात्रे यांचे अपहरण त्यांच्या लंडनच्या घर-कचेरी भागात झाले. काश्मिरी अतिरेक्यांना मकबूल भट्ट हा फाशिची शिक्षा मिळालेला अतिरेकी सोडवून हवा होता. तत्कालीन पंतप्रधान इंदीरा गांधी यांनी सरळ वाटाघाटी केल्या नव्हत्या किंवा ही अट मान्य केली नव्हती. (कदाचीत ब्रिटीशांकरवी काही प्रयत्न केले असतीलही, पण तेंव्हा त्यांना दहशतवाद माहीत नव्हता!). परीणामी रविंद्र म्हात्रे यांची दुर्दैवी हत्या झाली. पण पंतप्रधानपदी कदाचीत इंदीरा गांधी असल्यामुळे म्हणा पण मक्बूल भट्टच्या फाशीची अंमलबजावणि तात्काळ झाली आणि तशी घटना परत घडण्यास त्यावेळेपुरता पूर्णविराम मिळाला.

पुण्यात एरंडवणा ते नवी पेठ असा जोडणारा पूल त्यावेळी निर्माण झाला होता. देशप्रेमाच्या लाटेवर त्याला रविंद्र म्हात्रे पूल असे नाव दिले. त्या नंतर त्याचा शॉर्टफॉर्म "म्हात्रे ब्रिज" असा झाला. रविंद्र गळून गेले. आता लोक विचारतात "कोण रविंद्र म्हात्रे?" आता एम जी रोड हे लघुरुप केवळ नावापुरते. कोण महात्मा गांधी ? असे काही वर्षांनी विचारायला कमी करणार नाहीत. आजही 'अप्पा बळवंत ' चौक ! कोण अप्पा बळवंत ?
(काळाच्या ओघात कोण ? )
प्रकाश घाटपांडे

तज्ज्ञांच्या सल्ल्याने प्रसंगानुरूप योग्य तो निर्णय घ्यावा पण "दहशतवाद्यांच्या कोणत्याही मागण्या मान्य केल्या जाणार नाहीत" असे अधिकृत धोरण जाहीर करावे. सरकारातील जबाबदार व्यक्तींनी शक्य तेथे, पुनःपुन्हा याचा उच्चार करून सर्वांच्या मनात बिंबवावे.

आपला
(मध्यममार्गी) वासुदेव

~ नासतो विद्यते भावो नाभावो विद्यते सत: । ~
"असत्याला अस्तित्व नाही आणि सत्याचा अभाव नाही"

विकास,
विंग कमांडर नामधारी की काय. चर्चेला मांडलेल्या प्रस्तावावरून काय ते ठरवा.

शशिकांत ओक. विंग कमांडर (निवृत्त)
ए -4/ 404, गंगा हॅमलेट हौसिंग सोसायटी विमान नगर, पुणे.
मो - 9881901049.