मी दै. लोकसत्ताचा नियमित वाचक आहे मला असे वाटाते की जे धर्मनिरपेक्ष आहेत त्यांच्या बाजूने कुमार केतकर आहेत. केतकर डाव्यांवर पण घसरतात आपण अणुकरारावरील त्यांचे लेख वाचले नाहीत वाटत. केतकर विचारवंत आहेत. त्यांचे अग्रलेख विचार करण्यास लावणारे असतात.
आणि केतकरांनी किती कुठे खालची पातळी गाठली आहे ते तुम्ही सांगावे. सामना विषयी बोलत असाल तर ते कट्टर हिंदुत्वाचे पुरस्कर्ते वृत्तपत्र आहे. त्यापे़क्षा दै. नवशक्ती (फक्त रविवार)उत्तम .
आपला
कॉ.विकि

आणिबाणीके तीन दलाल इंदीरा, संजय, बन्सीलाल अशी ती घोषणा होती. (काँग्रेसच्या अधिकृत संकेतस्थळावर पहा). आणि माझ्या लिहीण्यात एक चूक झाली. "आणिबाणीके तीन दलालांपैकी " नाही तर "चांडाळ चौकडी" पैकी एकाच्या नातवास भेटलो होतो. (चांडाळ चौकडी म्हणजे संजय, धवन, बन्सीलाल आणि चौथा व्हि.सी. शुक्ला).

जनता पक्षाचे सरकार पाडण्यात आणि जेपींचा मोरू करण्यात महत्वाची भूमिका जनसंघाची होती. वाजपेयींनी जनसंघ मोडीत काढून भाजपाची स्थापना केली, ती उगीच नाही.

जेपींचा मोरू जनसंघाने नाही तर त्यांच्याच समर्थकांनी केला - चंद्रशेखर, व्हि.पी. सिंग, सुब्रम्हण्यम् स्वामी इत्यादी "मोरू" करण्यास पुरेसे होते! बाकी झाली ती सत्तेसाठी भांडणे... जेंव्हा त्यांच्या लक्षात आले की जनता पार्टीत पुर्वाश्रमीच्या जनसंघातील सदस्य सभासद म्हणून जास्त आहेत त्यामुळे कुठल्याही पक्षांतर्गत मतदानाच्या वेळेस त्यांचे म्हणणे वरचढ ठरेल त्यावेळेस मोडतोड झाली. मग बाजपेयी वगैरेंनी जनता पार्टीतून काडीमोड घेऊन भाजप स्थापला, जनसंघ मोडीत काढून नाही...

>> इंदिराजींची निवडणूक उच्च न्यायालयाने अवैध ठरवली होती
हेच सत्य आहे.. जर निवडच चुकीची तर त्यावर आधारीत पद उपभोगणं कितपत योग्य होतं? हे मतलबी नाही काय?

>> नंतरच्या काही वर्षांत न्यायालयाने अशा सेवांतील संपांना बेकायदेशीर ठरवले आहे.
नंतरच्या !!!!

>> आणि ते देशविघातकही होतेच.
भारतासारख्या लोकशाही देशात जर बहुसंख्य लोक एखाद्या गोष्टीच्या विरोधात आहेत तर केवळ एक व्यक्ती स्वतःला देशहित समजते असं म्हणू शकत नाही. त्यावेळच्या परिस्थितिनुसार हे संप देशविघातक कसे म्हणता येतील? ते केवळ इंदिरा गांधींच्या विरोधात म्हणून देशविघातक ?!?

अजानुकर्णाशी सहमत. 'धर्मनिरपेक्ष 'व 'सर्वधर्मसमभाव" हा शब्दोत्सव अनेक विद्वांनांचा आनंदोत्सव असतो.(शब्दोच्छल हा शब्द वापरला तर निगेटीव्ह विचारश्रेणी वाटते ना)
प्रकाश घाटपांडे

गांधीवादाच्या नावाखाली (गांधीजी स्वतः पण असे वागले असते का याची त्यांच्या काही "ऍक्शन्स" पटल्या नाहीत तरी वाटते) निर्मलाजी मुशारफच्या आणि त्याच्या बायकोबरोबर पाकीस्तानात (फोटोत) पाहील्याचे आठवते. मला वाटते त्या रालोआच्या काळात त्या शांतीसाठी "जगाला प्रेम अर्पावे" करायला गेल्या होत्या. त्यावेळेस आपल्या देशात रालोआचे अर्थात भाजपचे सरकार असल्याने त्यांना लोकशाहीची काळजी वाटत होती. पण आता मानवी हक्काचे संरक्षण करणार्‍या निर्मला,काही मुशारफ बद्दल बोलतात का, हा एक संशोधनात्मक विषय आहे.

अरे! आचार्य अत्र्यांच्या बाबतीत मागे मनोगतावरही असा अभूतपूर्व गोंधळ झाल्याचे आठवते.

ज्याकी. ;-)

आचार्य विनोबा भावे या माणसाबद्दल मला अतीव आदर आहे. त्यांची पाच सहा पुस्तके माझ्या संग्रही आहेत. गांधींनंतर गांधीवाद जिवंत ठेवण्याचे त्यांचे कार्य फार मोठे आहे. त्यांचा अनादर करण्याचा माझा अजिबात हेतू नाही. त्यांच्या आणि निर्मला देशपांडे यांच्या वागणुकीतील बुवाबाजी कधीकधी अस्वस्थ करीत असे. राजकारणी जयप्रकाशांना सर्वोदयाकडे वळवून आपण एक फार चांगला नेता घालवला असे मला मनापासून वाटते. नेहरूंपेक्षा जयप्रकाश हे हिंदुस्थानचे पहिले पंतप्रधान झाले असते तर भारताच्या अंतर्गत राजकारणाला फार चांगली दिशा मिळाली असती.
विनोबांची विनाकारण अवहेलना मला सुद्धा आवडली नसती. --वाचक्‍नवी

चर्चेच्या मूळ विषयाला अवांतर...

विनोबांबद्दल मलापण आदर आहे, पण मी काही त्यांचा भक्त नाही. त्यांची पुस्तके वाचनीय आहेत आणि त्यावरून त्यांचे ज्ञान समजते आणि आपल्याला पण गोष्टि सहजपणे कळतात. पण ज्या विनोबांनी गीताई मधे "उणाही आपुला धर्म, परधर्माहूनी भला, स्वधर्मात भला मृत्यू, परधर्म भयंकर" असे "श्रेयान् स्वधर्मा विगुणः परधर्मो स्वनुष्टीतात, स्वधर्मे निधनम् श्रेय् परधर्म भयावहा||" (व्याकरणाबद्दल माफी!) ) या श्लोकाचे उचीत भाषांतर केले त्या विनोबांनी स्वतःचा "स्वभाव धर्म" हा राजकार्णि नसताना देखील त्यात एका अर्थी पडून संयुक्त महाराष्ट्राच्या चळवळीच्या वेळी मोरारजी देसाईंची आणि काँग्रेसची बाजू घेतली, ती ही अशावेळेस जेंव्हा मोरारजींच्या आज्ञेवरून झालेल्या गोळीबारात हुतात्माचौकात १०५ लोकांना प्राण घालवावे लागले.

या संदर्भात आचार्य अत्रे यांनी आचार्य विनोबा भाव्यांवर तोफ डागली आणि "विनोबा की वानरोबा" असा लेख लिहीला. त्याच काळात अत्र्यांचे सहकारी असलेल्या एका कवींनी (तसे प्रसिद्ध नसल्याने नाव विसरलो, आता ते हयात नाहीत) फडाच्या कवीता आंदोलनासाठी केल्या होत्या. त्या कुठेतरी वाचल्याचे लक्षात आहे. त्याच्या ओळी खालील प्रमाणे:

हा कसला बाबा संत, हा संत नव्हे एजंट
संयुक्त महाराष्ट्राला अपशकून करण्या आला
काँग्रेसचे खुनशी मंत्री हा त्यांचा की वाजंत्री
ते मोरारजी-चव्हाण, ह्या एजंटाचे प्राण...

पुढे अशीच चूक विनोबांनी आणिबाणिच्या काळात आधी अनुशासन पर्व म्हणून आणि नंतर मौनव्रतात असताना टाळ्या वाजवून केली असल्याचे आठवते. त्यामुळे मग त्यांची थट्टा झाली. त्यातच भूदान चळवळ कितीही श्रेष्ठ कल्पना असली तरी वास्तवात त्यात त्यांना (विनोबांना) फसवण्यात आले. ते असताना जमीन दान करायची नंतर परत बळकावायची असे प्रकार झाल्याचे वाचण्यात आले होते.

हे सर्व लिहीण्यात विनोबांची थट्टा (ती पण त्यांच्या तिथीप्रमाणे पंचविसाव्या पूण्यतिथीच्या पूर्वसंध्येवर) करण्याचा हेतू नाही कारण त्यांचे साहीत्य मला आवडते. विषयाच्या ओघात नीर-क्षीर वृत्तीने संबंधीत माहीती लिहीणे इतकाच ह्या प्रतिसादाचा हेतू...