सुरुवातीला २५००
लोखंडाच्या गोळ्या घातले की २५८०
लाकडाचा तुकडा घातला की २६००
मासा घातला की २६४०
मासा खूपच आदळआपट करून पोहत असला तर सरासरी २६४० ठेवून यंत्रावरचे वजन कमीजास्त झालेले दिसेल. म्हणजे वरखाली वरखाली असे.

पैकी प्रत्येक वस्तू पाण्यात सोडली तर वरची हवेची मात्रा थोडी कमी होते, भांड्याची हवेच्या वातावरणातली बॉयन्सी कमी होते, आणि वर सांगितल्यापेक्षा यंत्र थोडे जास्त वजन दाखवेल पण फरक १ ग्रॅम पेक्षा कमी असल्यामुळे तो यंत्रावर दिसणार नाही.

मासा खूप काळ ठेवल्यास त्याच्या उत्छ्वासातील कार्बन डायॉक्साईड हवेत विरून गेल्यामुळे वजन थोडे कमी होईल. पण ते १ ग्रॅम मात्रेने कमी होईस्तोवर खूपच वेळ जावा लागेल.

छे बुवा, या कोड्यातील काहीतरी खास गोम मला मुळीच कळली नाही असे राहून राहून वाटते.

यनावाला साहेब,

आपले कोडे हा प्रकार आम्हाला आवडतो पण आम्ही सोडवायला सुरुवात केली की, हार्डडिस्कचा आवाज यावा तसा आमच्या मेंदुतून आवाज आल्याचा भास होतो. विनोदाचा भाग जाऊ द्या ! पण तुमचे कोडे वाचनीय असतात हे मात्र नक्की. यनावाला हे तुम्हाला सुचतं तरी कसं राव ! त्यावर जरा मुक्त मनोगत येऊ द्या बरं !

वेगवेगळे ठोकळे, वजन, गंधर्वच्या वधूवरांच्या कुंडल्या, काय काय सुचत राव तुम्हाला ! प्रणाम आहे तुमच्या परिश्रमाला !

अवांतर ;) फार दिवसापासून कोड्याबद्दल बोललो नव्हतो, म्हणून आमची प्रतिभाही आटली होती. ;)

(१) गोळ्यांनी विस्थापित केलेल्या पाण्याचे वजन जर क्ष असेल, तर वजनमापक यंत्र
(२५०० + ८*१० - क्ष) म्हणजे २५८० पेक्षा कमी वजन दाखवेल.
(२) २० ग्रॅम वजनाचा घन पाण्यास विस्थापित करत नाही (पूर्णत: तरंगतोय). २० ग्रॅम वजन पाणी आपला हिसका (!) दाखवून निष्प्रभ करेल. वजनात फरक नाही.
(३) पोहणारा मासा (जो बुडत नाही!) आपल्या स्वत:च्या वजनाइतके पाणी विस्थापित करेल आणि त्यामुळे वजनमापक यंत्राचा काटा तेच वजन दाखवत राहिल. (२५०० + ८ * १० - क्ष ) म्हणजे २५८० ग्रॅमपेक्षा कमी वजन दाखवेल. वजनात फरक नाही.

युरेका?

हे काही कळत नाय् बा आपल्याला.

आपला,
(कोड्यात पडलेला) भास्कर
आहे तितुके जतन करावे, आणिक मिळवावे,
महाराष्ट्र राज्यची करावे जिकडे तिकडे ॥

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
(१) ८० ग्रॅम वजनाच्या लोखंडी गोळ्या पात्राच्या तळाशी जाऊन बसल्या. त्यामुळे त्यांचे वजन यंत्रावर पडले हे सहज समजते.....म्ह. वजन=२५००+८०=२५८० ग्रॅम.
(२) २० ग्रॅम वजनाचा लाकडी ठोकळा पाण्यात तरंगत ठेवला. त्याचे वजन त्या यंत्रावर पडेल हे चटकन् पटत नाही. ठोकळ्याला पाण्याने उचलून धरले आहे.पाणी ठोकळ्याला २० ग्रॅम बलाने(फोर्स) वर ढकलत आहे. त्यामुळे पाणी तेवढ्याच बलाने वजनयंत्राला खाली ढकलत आहे. ...त्यामुळे यंत्र २५८०+२०=२६०० ग्रॅम वजन दाखवील. येथे ठोकळ्याच्या वि.गु. (स्पेसिफिक ग्रॅव्हिटी ) संबंध नाही.तरंगणारा पदार्थ आपल्या वजना इतक्या वजनाचा द्रव बाजूला सारतो.
(३) ४० ग्रॅमचा जिवंत मासा पाण्यात सोडला. तो पोहत असल्याने त्याचे वजन पाण्याने पेलले आहे........ म्ह. यंत्र २६४० ग्रॅम वजन दाखवील.
........उत्तराविषयी काही शंका असल्यास कळवावी. निरसन करण्याचा अवश्य प्रयत्न करीन.
............वरील विवेचनानात वजनाचे एकक (युनिट) ग्रॅम असे वापरले आहे. वस्तुतः वजन हे बल (फोर्स) असून त्याचे एकक न्यूटन असे आहे. पण व्यवहारातील रूढ एकक वापरले.

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
श्री. अजित ओक यांनी या कोड्याच्या संदर्भात समर्पक असा "युरेका" शब्द वापरला आहे.
... "हीरो राजा, सोन्याचा मुकुट, भेसळीचा संशय, आर्किमेडिज, आंघोळ, युरेका.." ही गोष्ट सर्व परिचित आहे. मुकुट शुद्ध सोन्याचा आहे की त्यात काही हलका धातू मिसळला आहे हे आर्किमेडिजला शोधायचे होते. (मुकुटाची मोडतोड न करता.) मुकुटात हलक्या धातूची भेसळ आहे हे आर्किमेडिजने भर राजसभेत (दरबारात) सर्वांसमक्ष सिद्ध केले.त्यासाठी त्याने कोणता प्रयोग केला हे कुठल्याही पुस्तकात लिहिलेले माझ्या वाचनात नाही. तसेच शिक्षकांनीही कधी काही सांगितल्याचे आठवत नाही. आर्किमेडिजने कोणता प्रयोग केला असेल? आपली याविषयी काय कल्पना आहे ?

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
मुकुटाची मोडतोड न करता त्याचे आकारमान (व्हॉल्यूम) कसे काढावे हा प्रश्न आर्किमेडिजला सतावत होता. तो सतत त्याचाच विचार करीत होता. स्नानासाठी तो पाण्याच्या टबात उतरला.त्याक्षणी त्याला एका निसर्ग नियमाचा साक्षात्कार झाला. म्हणून अत्यानंदाने तो नैसर्गिक अवस्थेतच "युरेका" (तुझे तत्त्व सापडले ) म्हणत निसर्गाला भेटण्यासाठी बाहेर धावला. हे नैसर्गिकच होते.