>>लहानपणी कधीतरी "शालिवाहन शक" असे पुस्तक वाचण्यात आले आणि त्याचा प्रभाव मला आजही माझ्यामनावर जाणवतो.

तो कसा? असे नेमके काय होते त्या पुस्तकात?

>>त्यांनी जवळपास १६ कांदबर्‍या लिहलेल्या आहेत. त्यातही वेगळेपण म्हणजे या कथा रुपातंरित असुन त्यांना पूर्णपणे मराठी साज चढवलेला आहे. कथा कोणत्या कांदबरीतून घेतल्या आहेत याचाही स्पष्ट उल्लेख आहे.

कोणत्या कादंबरीतून? पुस्तके विनोदी आहेत का? चर्चाप्रस्तावाचा विषय विनोद/ मनोरंजन असा आढळला.

>>पुण्याचा वरदा प्रकाशनाने त्याचे प्रकाशन केलेले असुन मी जेंव्हा हे सर्व खंड विकत घेतले तेंव्हा एकूण ३०० लोकांनी हे खंड विकत घेतलेले आहे असे वरदाच्या मालकाकडून कळाले.

कदाचित त्या ३०० पैकी एकही या उपक्रमावर नसला तर येथील लोकांसाठी चर्चाकाराने अधिक माहिती पुरवायला नको का? चर्चेत काय अपेक्षित आहे ते कळत नाही.

चर्चाकाराने सविस्तर माहिती लिहावी.

-राजीव.

दुर्मिळ साहित्य प्रकाशित करणारा अवलिया श्री. ह.अ.भावे

प्रकाश घाटपांडे

विषय चांगला असला तरी दुर्दैवाने द्वारकानाथांनी विशेष माहिती दिली नाही. असो.
अशा परिस्थितीत मला जी तुटपुंजी माहिती आहे ती येथे देऊ इच्छितो.
साधारणपणे ज्याला अव्वल इंग्रजी म्हणतात त्या काळात, म्हणजे इंग्रज राजवटीच्या सुरुवातीच्या काळात आपल्याकडे इंग्रजी पुस्तके वाचून त्यांची भाषांतरे व्हायला लागली होती, त्यापैकीच गो. ना. दातार यांच्या कादंबर्‍या.
इंग्रजीतील वॉल्टर् स्कॉट्, विल्की कॉलिन्स् वगैरे लेखकांच्या ऐतिहासिक रहस्यमय कादंबर्‍या लोकप्रिय होत्या. त्यांचीच भाषांतरे दातार यांनी केली. अर्थात् ती आपल्याकडेही लोकप्रिय झालीच.
"घोड्यावरून दौडत येणारा काळ्या कपड्यातील रहस्यमय पुरुष", अमावास्येची रात्र, दुष्ट व कपटकारस्थानी सरदार, तलवारीची द्वंद्वयुद्धे, सुंदर पण अज्ञात तरुणीवर आलेला दुर्धर प्रसंग व कथानायकाने तिची केलेली सुटका, अंधारकोठडीतून निघून एकदम किल्ल्यामध्ये बाहेर पडणारा भुयारी मार्ग, "आपला कथानायक या संकटात सापडला असताना तिकडे कालिकेच्या मंदिरात कोणते रहस्यमय प्रकार चाललेले होते ते पाहू."अशी टिपिकल् वाक्ये असा सगळा मालमसाला दातारांच्या कादंबर्‍यांत मिळत असे. माझ्या लहानपणी मुलांचा, कदाचित् मोठ्यांचाही, मोठा वाचकवर्ग दातारांना लाभला होता. त्यांच्या "कालिकामूर्ती "या कादंबरीतील तीक्ष्ण काटेरी बाहूंनी मिठी मारून हाल हाल करून ठार मारणार्‍या मूर्तीची तर आम्हाला फार भीती वाटायची.
पुढे पुष्कळ वर्षांनी ६० च्या दशकात दुसरे एक शशी भागवत नावाचे जबरदस्त लेखक आले त्यांनी याच प्रकारच्या पण नव्या झळाळीच्या जोरदार कादंबर्‍या लिहिल्या. त्यातील "मर्मभेद" नावाची द्विखंडात्मक कादंबरी मला अतिशय आवडली होती . त्यात त्यांनी ऐयार ही निंजाच्या जवळपास जाणारी संकल्पना माडली होती ती अजूनही चांगली आठवते
अशा प्रकारच्या कादंबर्‍या आवडीने वाचणारा एक विशिष्ट वाचकवर्ग असतो (त्यात मीही आलो). इतरांना, विशेषतः प्रगल्भ व उच्च अभिरुचीच्या वाचकांना बहुधा या कादबर्‍या आवडणार नाहीत असे वाटते. साहित्याच्या इतिहासातदेखील यांची कितपत नोंद राहील देव जाणे पण माझ्यासारख्या सामान्य वाचकाच्या जीवनात तरी या व अशा पुस्तकांनी रस आणला हे निश्चित.
- दिगम्भा

"विषय चांगला असला तरी दुर्दैवाने द्वारकानाथांनी विशेष माहिती दिली नाही. "

सहमत आहे.

अद्भूतरम्यकथाकारांची मला माहित असलेली परंपरा अशी असावी. दातारशास्त्री -> ह ना आपटे -> नाथमाधव -> शशी भागवत.

दातारशास्त्रींची पकड जबरदस्त अशीच होती. एकदा कादंबरी हातात घेतली की संपवल्याशिवाय स्वस्थ बसवत नसे.

कोणाला या कांदबर्‍या वाचायच्या असल्यास माझ्याशी संपर्क साधावा.

"विशेषतः प्रगल्भ व उच्च अभिरुचीच्या वाचकांना बहुधा या कादबर्‍या आवडणार नाहीत असे वाटते. साहित्याच्या इतिहासातदेखील यांची कितपत नोंद राहील देव जाणे पण माझ्यासारख्या सामान्य वाचकाच्या जीवनात तरी या व अशा पुस्तकांनी रस आणला हे निश्चित."

आजही ३०० लोकांपेक्षा लोकांनी विकत घेऊन वाचाव्यात यावरुन साहित्यमुल्याची किंमत लक्षात येऊ शकते. वि. वा. शिरवाडकर, कॉम्रेड डांगे यासारखे वाचक या कादंबर्‍यांना मिळाले यावरून यांचे महत्वही लक्षात यावयास हवे.
मराठी भाषेच्या दालनात या कथांचे महत्व डावळून चालणार नाही.

वरील चर्चेतून फ्रेंचचे तांदूळ निवडून मूळ विषयाचे खडे चाळले तर शशी भागवत हे एक दुर्लक्षित नाव दिसते. शशी भागवतांची तीन पुस्तके मी वाचली आहेत. रक्तरेखा, रत्नप्रतिमा आणि मर्मभेद. तीनही उत्तम. ऐयार, तडिताघात, गवाक्ष, सहस्त्ररश्मी , मेदिनी अशा अनेक शब्दांचा त्यांनीच परिचय करुन दिला. त्यांचे पुनःप्रहार हे पुस्तक प्रसिद्ध होण्याआधीच त्यांचे निधन झाले असे ऐकून आहे.
सन्जोप राव

शशी भागवतांचे लोकांना स्मरण आहे, एवढेच नव्हे तर त्यांच्या लिखाणाचा दिगम्भा आणि द्वारकानाथांसारख्या जाणकार वाचकांचा अभ्यास आहे, हे वाचून बरे वाटले. आता त्यांनीच भागवतांच्या कादंबरीवर रसग्रहणात्मक काही लिहावे.
सन्जोप राव

रक्तरेखाचे कथानक म्हणजे 'ओमेन'. हा निव्वळ योगायोग असणार नाही. यामागचे गूढ काय असावे? रक्तरेखाचा उपसंहार म्हणजे 'विंटेज भागवत'.
सन्जोप राव