गुंडोपंत, आपण पासपोर्ट नंबर गोंदवून घेण्याचे बोललात त्यावरून खालील एक गोष्ट आठवली:

९४-९५ मधील गोष्ट आहे. माझा एक भारतीय मित्र त्याच्या अजून मित्राबरोबर Vermont राज्यात कँपिंगसाठी म्हणून चालला होता. Vermont हे कॅनडाच्या सीमेवरील म्हणजेच आंतरराष्ट्रीय सीमेवरील राज्य आहे. त्यांचे कँपिंगचे ठिकाण हे पण कॅनॅडीयन सीमेलगत होते. हे दोघे गाडी चालवत चालवत हायवेवरून चालले होते, आणि काहीतरी गोंधळ घातल्यामुळे चुकून अमेरिकेतील अमेरित असलेला शेवटचा "एक्झीट" चुकले आणि पुढे एकदम सीमेवरच गेले. अर्थातच कँपिंगच्या तयारीत पासपोर्ट कुणाकडे असणार! बर हाच एकटाच "विद्यार्थी व्हीसावरील" मुलगा. (अमेरिकन्स/कॅनेडीयन्सना जायला आत्ता आत्ता पर्यंत फक्त ड्रायव्हर्स लायसन्स पुरे असायचे - त्यामुळे गोर्‍यालोकांना तसे जास्त प्रश्न विचारणे वगैरे सीमासुरक्षा करत नाही हा आजचापण अनुभव आहे, आपल्याला पण ग्रीनकार्ड वगैरे असले तर काही त्रास होत नाही).

आता हायवेवर उलटे फिरणे शक्य नसल्याने त्यांना सीमेवरील चेकपोस्ट मधे जावे लागले. अर्थातच ते कॅनडाचे होते. त्यांनी सर्व कहाणी सांगीतली. अधीकारी म्हणला, "नो प्रॉब्लेम, एकदा बूथच्या पुढे गेलास की यू टर्न घेता येईल तसा घ्या आणि जा परत अमेरिकेत." हे खूष झाले आणि उलटे फिरले, पण यावेळेस ते आता कॅनडातून अमेरिकेत येत होते. त्यामुळे अमेरिकन चेकपोस्टवर थांबले. तिथल्या अधिकार्‍याला सर्व सांगीतले आणि तसे म्हणाल तर त्याच्या डोळ्यासमोरच सर्व घडले होते. त्याने पण सांगीतले की नो प्रॉब्लेम फक्त तो (माझा मित्र) जेंव्हा केंव्हा अमेरिकेत आला, तो, ते कायदेशीर आला का नाही तेव्हढे त्याला कायद्यानुसार पहावे लागेल त्या शिवाय तो पासपोर्टवीना आत सोडू शकणार नाही. मग ते बघणार कसे? माझा मित्र म्हणाला, हे माझे नाव, ड्रायव्हर्स लायसन्स,आणि सोशल सिक्यूरीटी नंबर. त्यावर ऑफिसर म्हणाला की आमच्या स्थानीक डेटाबेस मधे "पासपोर्ट नंबर" दिल्याशिवाय बाकीची त्यांना हवी असलेली माहीती मिळत नाही (कायदेशीर आगमन झाले का नाही ते वगैरे). क्षणभर माझा मित्र घाबरला पण नंतर बहुतेक भारतातून आलेले विद्यार्थी करतात किंवा करायचे (माझे ही तसे होते..), त्याचा फायदा झाला... पासपोर्ट नंबर पाठ होता! परीणामी त्याने शांतपणे तो सांगीतला मग त्याचे नाव वगैरे त्यांच्या सिस्टीममधून आणि त्याच्याकडे असलेल्या लायसन्सवरील छायाचित्र पाहून त्याला परत अमेरिकेत सोडले!

तात्पर्यः पासपोर्ट नंबर पाठ करून ठेवला तर त्याचा असा संकटसमयी पटकन उपयोग होऊ शकतो...