तर्काने जे सिद्ध झाले ते प्रयोगाने खरे ठरलेच पाहिजे

ह्या विधानाच्या सत्यतेबद्दल जरा शंका वाटते. सध्या उदाहरण नाही देऊ शकत. पण जरा अवघड आहे विश्वास ठेवायला.

पाण्याच्या पृष्ठभागावर सुई तरंगते, किडे चालू शकतात हे तर्काने कसे सिद्ध करता येईल? उगाच आपला एक प्रश्न पडला.

अभिजित...
अनुमतीची प्रतीक्षा चालू आहे. पण ही अनुमती कोण आणि तिच्या प्रतिक्षेला चालू का म्हणताय?

तरीही तो एक किलो विटेसारखा चार सेकंदात खाली जाईल?
पटत नाही हे!

===========================
मराठी भाषा हा माझा प्राणवायु आहे.
===========================

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
"तर्काने जे सिद्ध होते ते प्रयोगाने ख्ररे ठरलेच पाहिजे." हे विधान सत्य आहे.तसे ठरले नाही तर प्रयोगात काहीतरी चूक झाली आहे असेच मानावे लागेल.
मात्र वरील विधानाचा व्यत्यास सत्य नाही. म्हणजे प्रयोगांनी जे खरे ठरते ते तर्काने सिद्ध करता येईलच असे नाही.(श्री. आजानुकर्ण यानी हे निदर्शनास आणून दिलेच आहे.त्याने श्री.अभिजित यांच्या शंकेचेही निरसन होईल) मात्र त्याच्या मागचे वैज्ञानिक कारण शोधून काढता येईलच.

गॅलिलिओ चे प्रयोग यावर एक लेख माला होऊ शकेल्
(पण माझ्यअ कडे नाहीये तेवढी माहीती. )
पण् तुम्ही लिहिले तर् मला वाचायला अ आवडेल.
शिवानी

तर्क आवडला. 'पिसावरचा गॅलिलिओचा प्रयोग' ही कथा होती असे वाचल्याचे स्मरते, गॅलिलिओचा सिद्धतेचा प्रयोग वेगळाच होता.

"तर्काने जे सिद्ध होते ते प्रयोगाने ख्ररे ठरलेच पाहिजे." असे न झाल्यास तर्क किंवा प्रयोग चुकला असे समजावे ;)

शेजारी शेजारी असणार्‍या दोन विटा आणि त्यांच्यामधे चुन्याचा पातळ थर देऊन त्या जोडलेल्या विटा यात फरक पडावा. (अशा १०० विटा जोडल्या तर काय होईल?)

गॅलिलिओसाहेबांनी फरक पडणार नाही हे प्रयोगाने सिद्ध केले आहे खरे (की तो प्रयोग या तर्काला लागू पडणार नाही@?@) पण माझा तर्क मला भलतीकडेच घेऊन जातो आहे.

वेळ मिळेल तसा विस्तार करेन. चांगला विषय मांडल्याबद्दल आभार!

(आकारुकार) एकलव्य

यावरून हा वेळ वस्तूच्या वजनावर (वस्तुमाना-मास-वर ) अवलंबून नसतो! हे सिद्धच झाले की! हो ना?

वजन आणि वस्तुमान हे दोन्ही वेगवेगळे मापदंड आहेत असे वाटते.
एक किलो लोखंड आणि एक किलो कापूस ह्यांचे वजन समान असले तरी वस्तुमानात कमालीचा फरक आहे.
एक किलो धान्य(डाळ,तांदूळ वा अन्य) आणि एक किलो कुरमुरे ह्यांचे वस्तुमान समान कसे असेल?
तुम्हीच विचार करा!
मग एकाच वजनाच्या आणि भिन्न आकारमानाच्या वस्तु वरून खाली येताना एकाच वेगाने येतील हे कसे शक्य आहे?
वरून खाली येताना त्यावरील गुरुत्वाकर्षणाचे बल समान असले तरी वातावरणातील घर्षण विरोध हा वेगवेगळाच असणार आणि त्यामुळे त्यांच्या गतीत फरक पडेल असे मला वाटते!
यनाजी ह्याबाबत आपला काय तर्क आहे?
===========================
मराठी भाषा हा माझा प्राणवायु आहे.
===========================

विसुनाना,तो आणि यनावाला आपल्या तिघांनाही मनःपूर्वक धन्यवाद!
साधारण ४० वर्षांपूर्वी शिकलेले हे पदार्थविज्ञान शास्त्र आता माझ्या विस्मरणातच गेलेले आहे. त्यामुळे ह्याची शेंडी त्याला आणि त्याची मिशी ह्याला असला काही तरी विचित्र प्रकार माझ्याकडून घडला;पण आपण अतिशय योग्य भाषेत ती चूक समजावून दिलीत आणि त्यामुळे विस्मरणाचे मळभ दूर होऊन पुन्हा एकदा मनाचे आकाश मोकळे झालेय.
आपल्या तिघांना पुन्हा एकदा धन्यवाद!

===========================
मराठी भाषा हा माझा प्राणवायु आहे.
===========================

गॅलिलियोचा किस्सा शाळेत ऐकला होता. इथे तो वाचून मस्त वाटले. तर्काचा वापर करून भौतिकशास्त्रात गणितातील प्रमेये वापरली जातात. त्याच्या सहाय्याने प्रचंड प्रगती शक्य झाली आहे. कथेत हा भाग सुंदर आला आहे.

स्नेहांकित,
शैलेश