मुंबई, पुण्या सारख्या शहरांमधुन विविध क्षेत्रांमध्ये होत असलेले परप्रांतियांचे अतिक्रमण हा सध्या अनेकांच्या चिंतेचा आणि चर्चेचा विषय आहे. भारतात लोकशाही आहे, त्यामुळे कोणीही नागरिक कुठेही जाऊन कायमस्वरुपी वास्तव्य करू शकतो. त्याविषयी कुणाला आक्षेप असण्याचे कारण नाही. परंतु असे बाहेरुन आलेले लोक जेंव्हा स्थानिकांच्या हक्कांवर जाणून बुजून गदा आणू पाहतात, तेंव्हा मात्र त्यांना रोखणे आवश्यक ठरते. बर्‍याचदा असे लोक स्थानिक संस्कृती बिघडविण्याचा प्रयत्न करतात. अशा आक्रमणाला कसे रोखावे या गोंधळात अनेकदा हिंसक प्रतिक्रिया उमटते.

आता ह्या काही घटना पहा.

• मागे काही वर्षांपूर्वी जेंव्हा महाराष्ट्र सरकारने सर्व शाळांमध्ये (इंग्रजी व अन्य भाषिक) पहिली पासून मराठी सक्तिचे करण्याचा निर्णय घेतला तेंव्हा अनेक प्रसिध्द अमराठी व्यक्तिंनी याचा केवळ विरोधच केला नाही, तर त्याला कोर्टातही आव्हान दिले होते. तीन वर्षांपूर्वी कोर्टाने शासनाच्या बाजूने निकाल दिला. परंतु अजुनही अमराठी मंडळींच्या दबावामुळे त्याची अंमलबजावणी झालेली नाही.
• तीन वर्षांपूर्वी कल्याणला रेल्वे भरतीसाठी उत्तर प्रदेश, बिहार मधुन आलेल्यांची भुमिपुत्रांनी पिटाई केली. संसदेपासून संपूर्ण देशभरात निषेधाचे कडक सूर ऊमटले. त्यानंतर काही महिन्यांनी आसाममध्ये परप्रांतिय कामगारांवर अतिशय हिंसक हल्ले झाले. एखाद दुसरी बोंब वगळता बाकी चिडीचुप.
• दहावी / बारावीचे निकाल लागले. मुंबईमधली अनेक महाविद्यालये ही अल्पसंख्यांक प्रवर्गातील आहेत. अशा महाविद्यालयांमध्ये संबंधित अल्पसंख्यांक समाजाला ५० % आरक्षण असते. उदा. खालसा महाविद्यालयात पंजाबी भाषिकांना तर एसआईएस मध्ये दाक्षिणात्यांना प्रवेशासाठी प्राधान्य मिळते. परिणामी मराठी विद्यार्थ्यांसाठी फारच कमी महाविद्यालये उरतात. मुंबई मध्ये आता तर्कदृष्ट्या गुजराती, उत्तर भारतीय अल्पसंख्य राहिले नाहित. दाक्षिणात्यांची संख्याही मोठी आहे. मराठी भाषिकांचे प्रमाण जवळपास २८ ते ३० % वर आले आहे. परंतु असे असूनही नियमानुसार वझे केळकर सारख्या महाविद्यालयांना मात्र मराठी विद्यार्थ्यांना प्राधान्य देता येत नाही. म्हणजेच अमराठी विद्यार्थी ५०% कोट्यातून प्राधान्याने प्रवेश तर मिळवतातच परंतु उरलेल्य़ा ५० % मध्येही पैशांच्या बळावर प्रवेश मिळवतात.

अशा गोष्टींची यादी न संपणारी आहे. आपल्यापैकी अनेकांना याचा मनस्वी संताप येतो, परंतु याविरोधात काही करण्यासाठी योग्य मार्ग नसतो. मला वाटतं परप्रांतियांना शिव्या घालुन किंवा मारहाण करुन आपण आपला उत्कर्ष साधू शकत नाही. यात आपण आपला खारीचा वाटा उचलल्यास मराठी समाजाच्या विकासास हातभार लागू शकेल. सध्याचे युग हे ज्ञानयुग आहे. सुदैवाने आपल्या समाजास बौध्दिक संपदेचा संपन्न वारसा लाभला आहे. उपक्रम तसेच अन्य संकेतस्थळांच्या माध्यमातून मोठ्या संख्येने विविध विषयांमध्ये पारंगत आणि ज्ञानी मराठी लोक एकत्र येत आहेत. इंटरनेट या माध्यमाचा सुयोग्य उपयोग करून आणि आपला किमान वेळ देऊन आपण काही गोष्टी करु शकतो. माझा या करिता खालील प्रमाणे प्रस्ताव आहे.

१. एक विना लाभ (नॉन प्रॉफिट) संस्था स्थापन करावी. मराठीच्या उत्कर्षासाठी काम करणार्‍या विविध संस्था व व्यक्तिंना मदतीचे स्त्रोत उपलब्ध करून देणे असे संस्थेच्या कामाचे मुख्य स्वरूप असावे. या संस्थेच्या माध्यमातून खालील गोष्टी करता येतील.

२. अनेकजण व्यक्तिगतरित्या माहिती तंत्रज्ञान व संगणक क्षेत्रात मराठीच्या विकासासाठी संशोधन करीत आहेत. अशांना मदत करणे व अशा प्रयत्नांना सामुहिक स्वरुप देणे आणि ते तंत्रज्ञान समाजाला उपलब्ध करुन देणे.

३. मराठी विद्यार्थ्यांसाठी दहावी, बारावी तसेच पदवी परिक्षे नंतर उपलब्ध विविध व्यावसायिक अभासक्रमांची माहिती देणारे व मार्गदर्शन करणारे संकेतस्थळ उभारणे.

४. नवीन व्यवसाय सुरु करु इच्छिणार्‍यांसाठी संकेतस्थळाच्या माध्यमातून मदत व मार्गदर्शन करणे.

सकारात्मक दृष्टिकोन ठेवल्यास वरील गोष्ट अवघड नाही असे मला वाटते. आपण यावर चर्चा करुन आपल्या सूचना मांडाव्यात.

-जयेश