इंटरनेटच्या देवतांनी चित्रे का दाखविली नाहीत हे कळत नाही! माझ्या समजुतीनुसार संपादनसाहाय्यामध्ये दर्शविल्याप्रमाणे मी सर्व केले होते. कृपया उपक्रमाबाहेर कोणी मार्गदर्शन करेल काय?

अरविंद कोल्हटकर, जुलै २०, २०११.

आता सगळी चित्रं दिसू लागली आहेत. प्रथम का दिसली नाहीत कळत नाही.

अरविंद कोल्हटकर, जुलै २०, २०११.

लेखातील चित्रांचे दुवे आता सुधारले आहेत. लेखात चित्राचा समावेश करण्यासाठी केवळ चित्रापर्यंत नेणारा दुवा वापरावा.

एक उदाहरण खाली दाखवले आहे. सोयीसाठी चित्राचा दुवा वेगळ्या रंगात ठेवला आहे आणि त्रिकोणी कंसाऐवजी गोल कंस वापरले आहेत.

(table class="image" style="width: 1%; float:; border:1px solid #ccc; margin: 0.1em 0.1em;")(tr)(td)(img src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/84/Entrance_to_Suvarnadurg.JPG" alt="")(/td)(/tr)(tr)(td class="caption")(/td)(/tr)(/table)

मूळ लेखात दिलेले दुवे (लिन्क्स) चुकल्याने चित्रे दिसत नव्हती.

मूळ लेखात दिलेले दुवे (लिन्क्स) चुकल्याने चित्रे दिसत नव्हती. मूळ लेखात दिलेले दुवे (लिन्क्स) चुकल्याने चित्रे दिसत नव्हती. मूळ लेखात दिलेले दुवे (लिन्क्स) चुकल्याने चित्रे दिसत नव्हती. मूळ लेखात दिलेले दुवे (लिन्क्स) चुकल्याने चित्रे दिसत नव्हती.

१७५५ मध्ये विल्यम्स जेम्स याने कान्होजी आंग्र्यांचा मुलगा तुळाजी आंग्रे याच्याशी प्रत्यक्ष लढाई केली होती असे वाटते. जहाजे लुटून तुळाजीची फौज सुवर्णदुर्गाच्या आश्रयाला जात असल्याने सुवर्णदुर्गावरच छापा मारण्याचे जेम्स याने निश्चित केले. यानंतर विजयदुर्गावरही छापे मारण्यात आले.

कान्होजींचा ज्येष्ठ पुत्र वारल्यावर इतर औरस मुलांमध्ये संभाजी आणि मानाजी यांच्यात संपत्ती, प्रदेशाची विभागणी झाली. १७४० मध्ये संभाजी आणि त्याच्या सोबत असणार्‍या तुळाजीने मानाजीच्या प्रदेशावर (अलिबाग, कुलाबा इ.) हल्ला केल्याने त्याने पेशव्यांकडे आणि ब्रिटिशांकडे मदत मागितली. त्यानंतर संभाजीवर हल्ले करून तुळाजीला कैद केले आणि संभाजी आंग्र्यांना पाठी फिरवले पण लवकरच पेशव्यांचा कावा आपला प्रदेश बळकवण्याचा आहे असे मानाजीच्या लक्षात आल्याने त्याने पुनश्च भावाशी हातमिळवणी केली आणि तुळाजीची सुटका झाली.

पुढे संभाजीच्या मृत्यूनंतर सत्ता तुळाजीच्या हाती आली. या काळात मानाजी आंग्र्यांशी संबंध बिघडल्याने पेशवे जंजिर्‍याच्या सिद्दीच्या सहाय्याने आंग्र्यांचा बिमोड करू पाहात होते. परंतु पुढे त्यांचे आणि मानाजींचे संबंध पुन्हा बरे झाले. याउलट, तुळाजीने पेशव्यांची सत्ता कधीच मानली नाही. त्यामुळे इंग्रजांच्या सहाय्याने पेशव्यांनी आणि सिद्दीने तुळाजीच्या विरोधात लढा दिला.

सुवर्णदुर्गाच्या पाडावा नंतर तुळाजीला मरेपर्यंत कैदेत राहावे लागले. १७८६ ला सातार्‍यानजीक त्यांचा मृत्यू झाला.

---

कोल्हटकरांचा आणखी एक माहितीपूर्ण लेख. सेवर्नद्रूगची माहिती आवडली.

लेख आणि माहिती आवडली. प्रियाली यांचा प्रतिसादही माहितीपूर्ण आहे.
लेखाच्या तळटिपेत दिलेले सेवर्नद्रूग वास्तूबाबत संकेतस्थळही बघितले. आंग्र्यांच्याबाबत चांचे म्हणूनच उल्लेख आहे. त्यांना भारतीय दृष्टिकोनातून माहिती देण्याचा तुमचा प्रयत्न स्तुत्य आहे.

(लेखातील चोन चित्रे विकीमीडियावरील प्रताधिकार-मुक्त चित्रे आहेत. त्यांचा वापर योग्यच आहे. परंतु चित्राखाली तसा उल्लेख करावा, अशी विनंती. त्याचा असा फायदा, की वाचकसुद्धा चित्रांचा मुक्त उपयोग करू शकतील.)

"सुवर्णदुर्गाच्या पाडावा नंतर तुळाजीला मरेपर्यंत कैदेत राहावे लागले. १७८६ ला सातार्‍यानजीक त्यांचा मृत्यू झाला."

पुण्याहून सातार्‍याकडे जातांना लिंबखिंडीच्या अलीकडे चंदन-वंदन नावाचे जोडकिल्ले डाव्या बाजूला दिसतात. ह्यापैकी वंदनवर तुळाजीला ठेवले होते अशी माझी माहिती आहे. दोन्ही किल्ले मी पाहून आलेलो आहे. वंदनवर गुहेवजा एक जागा आहे. तेथे तो कैदेत ठेवला गेला असावा असा माझा तर्क आहे.

१७ ५०' १८.११" उ ७४ ०२' ०५.२२" पू (उंची ३७८५') वंदन आणि १७ ५०' ५०.३२" उ ७४ ०२' ४२.८३" पू (उंची ३६९४') चंदन असे हवे असल्यास गूगल अर्थ/विकिमॅपिया येथे पाहता येतील. किल्ल्यांच्या पायथ्यापाशी किकली नावाचे गाव आहे आणि तेथे भैरवनाथाचे जुने (आता जीर्णोद्धार झालेले) मंदिर आहे. गावातील चावडीसमोर सुमारे तीस वर्षांपूर्वी मी काही शे वीरगळ अस्ताव्यस्त पडलेले पाहिले होते ह्यावरून गाव बरेच जुने आणि एकेकाळी काही महत्त्व असलेले वाटते.

अरविंद कोल्हटकर, २० जुलै २०११

माहीती रोचक आहे.

अजुन् येउ द्या.

छान माहिती आणि धागा.
आणखी अशीच माहिती येऊद्या.

कान्होजी आंग्रे हे शिवाजी महाराजांच्या आरमारात होते अशी माझी समजूत होती पण ती चुकीची असल्याचे आढळते.

अवांतर:
>>हिन्दुस्तानातील शब्दांचा नेटका उच्चर करणं इंग्रजांना नेहमीच कठिण जाई आणि म्हणून इथल्या अनेक शब्दांचा ते आपल्याला सोयीस्कर असा अपभ्रंश करून तसा शब्द वापरीत असत. ( आपणही तेच करीत होतो. एल्फिन्स्टनचं अलपिष्टन आणि स्ट्युअर्टचं इष्टुर आपणही करीत होतोच, त्याचाच हा उलटा प्रकार!) कालांतरानं सेवर्नद्रुगचा सुवर्णदुर्गाशी असलेला संबंध विस्मृतिपथाला गेला आणि सेवर्न नदी तिथे येऊन चिकटली.

This name possibly originated as the Old Portuguese phrase bom baim, meaning "good little bay". मुंबईबाबतही असेच झाले असेल का? ही व्युत्पत्ती बाजूस पडून मुंबादेवी-मुंबाआई येऊन चिकटली असावी का? शिवाजी महाराजांच्या किंवा तत्कालीन एतद्देशीयांच्या दस्तऐवजात मुंबई लिहिलेले असेल तर पहायला हवे.

नितिन थत्ते

जवळजवळ सगळी माहिती नवी आहे
श्री अरविंद, प्रियाली यांचे आभार

@प्रियाली,
वेळ मिळताच तुळाजी व त्याच्या पाडावावर एक स्वतंत्र लेख होऊन जाऊदे :)

ऋषिकेश
------------------
कधी कधी तुम्ही काय बोलताय हे तुम्हालाहि कळत नाहि, इतके तुम्ही हुशार आहात का?

नमस्कार् ,
मी येथे नवीन् आहे. पण् मला ह्या प्रकरणाबद्दल माननीय श्री. अरविन्द कोल्हटकर ह्यान्च्याशी प्रत्यक्ष बोलायला आवडेल. माझा इ-मेल gherarasalgad@gmail.com असा आहे. माझा भ्रमणध्वनी ९३२३२९४५३० असा आहे. क्रुपया सम्पर्क साधावा
आपला नवीन सहकारी,
प्रवीण कदम

रोचक माहिती. लेख आवडला. प्रियालीच्या प्रतिसादांरतूनही चांगली माहिती मिळाली. धन्यवाद.
____________________________________
माझ्या अनुदिनी - वातकुक्कुट आणि विवस्वान