माहिती खूपच रोचक आहे. परंतु हवे असल्यास या पद्धतीने कोणत्याही निर्जीव गोष्टीचा फक्त वाईट किंवा चांगल्याच घटनांशी संबंध लावणे कसे शक्य आहे याचे एक उदाहरणच मिळाले. चांगल्या व वाईट अशा घटना घडतच असतात त्यांचा संबंध द्रविडी प्राणायाम करून कसा कोणत्याही निर्जीव वस्तूशी लावणे शक्य आहे हे वाचून करमणूक झाली.

वाचन्द्रशेखर

वाचून करमणूक झाली.

+१

या मूर्तीशी संपर्क आलेल्या कोणाचेही भले झाले नाही.

सावधान आता उपक्रमशी या मूर्तीचा संबंध आला आहे.

मूर्ती शंकरमठातच आहे असे समजते.
या शंकर मठाचा पत्ता मिळाला तर बरे होईल. (निदान मुर्त्यांच्या पोकळ चमत्कारांचा प्रसार करुन धमकी घालणाऱ्यांचे पितळ तरी उघडे पडेल.)

तांडव गणपतीची कथा रोचक आहे. मला अशा गोष्टी आवडतात. येथे दिल्याबद्दल धन्यवाद. :-)

तांडव गणपती सध्या खरेच शंकरमठात आहे का? त्याची रवानगी भ्रष्ट नेते, खेळाडू, भायलोग यांच्याकडे करायला हवी. ;-)

मला असे वाटते की एखादे घटित (जसे या गणपती च्या संपर्कात आलेल्यांना अकाली मृत्यु, वेडसर मुले होणे, भले न होणे, इ.) आणि त्याचे कार्यकारणात्मक विवेचन (मूर्ती न लाभणे, कोप होणे, किंवा अन्य काही) यांबद्दल स्वतंत्रपणे विचार होणे आवश्यक आहे.
पहिला प्रश्न असा की ही सर्व घटिते खरी आहेत काय? खोटी असली तर प्रश्नच संपला. वादाकरता आपण असे समजू की ती खरी आहेत. किंवा असे मानू की भा. इ. सं. मं. चे लेखकवर्य व त्यांचे संदर्भ हे विश्वसनीय आहेत.
आता या सर्व घटितांचे अनेक संभाव्य कारणांपैकी निर्विवाद कारण (कारणे) शोधणे हे बाकी रहाते. सर्व कारणांत दैवी प्रकोप हे सर्वात लोकप्रिय कारण आहे. एकतर जनसामान्यांना समजायला सोपे. खोटे ठरवणे विविध कारणांनी जवळजवळ अशक्यच. अन्य काही करायची गरज नाही. खरे कारण शोधायचे तर कोण व्याप. वर्णन करणारांनी तर त्या मूर्तीचा सर्व घटितांशी निर्विवाद संबंध होता असे गृहीत धरून सारी मांडणी केलेली आहे. ज्यांचा या दैवी शक्तीवर विश्वास नाही त्यांच्यावर अन्य कारणे शोधण्याची जबाबदारी येते. आणि समस्येला सुरुवात होते. जी काही अन्य कारणे असू शकतील त्यांसंबंधीची माहितीच नोंदली नसेल किंवा गहाळ झाली असेल तर अश्या विवेकवैचारिकांचा (rationalist) निरुपाय होतो. प्रस्थापित अशास्त्रीय विचारांचा विजय झाला असे वाटते. सामना खडाख़डीवर अनिर्णित रहातो. मनुष्यजात शहाणी होत नाही.
आता असे समजा की अन्य कारणे धुंडाळण्याचे सर्वच प्रयत्न अपयशी ठरलेले आहेत. आणि ती मूर्ती हा महत्वपूर्ण समान घटक उरला आहे. हे विधानही निव्वळ वादाकरिता नसून त्याला जुजबी संख्याशास्त्रीय आधारही आहे - जसे घरातील माणसांचे अकाली निधन, मुले अपंग निपजणे यासारख्या घटना पुनःपुनः या मूर्तीच्या सान्निध्यात घडतांना दिसत आहेत. संख्याशास्त्रीय दृष्ट्या हे निव्वळ यदृच्छेने पुनःपुनः घडणे कठीण आहे. (वैद्यकीय तपशील नोंदलेले असते तर नेमके विधान करता आले असते.) मूर्तीमुळे हळूहळू होणारा काही वर्षांनंतर दिसणारा काही छोटामोठा परिणाम नाकारता येत नाही. शेरलॉक होम्सच्या भाषेत सांगायचे तर, "शक्य वाटणा-या सर्व गोष्टी वगळल्यावर जे उरते ते कितीही अशक्य वाटले तरी खरेखुरे कारण असते." विज्ञान व तंत्रज्ञानात वरकरणी अशक्य वाटणारे शोध याच मार्गाने लागले. विज्ञानातील तत्काळ आठवणारे म्हणजे बेक्वेरेलचे अणु किरणोत्सर्जन, रॉटजेनचे क्ष किरण, फ्लेमिंगचे पेनिसिलिन. तंत्रज्ञानातदेखील वरकरणी वेडगळ वाटणारी निरीक्षणे सत्य आहेत अशी श्रद्धा बाळगूनच कसे शोध लागले हा स्वतंत्र चर्चेचा विषय आहे.

खरा मुद्दा आता सुरू होतो. थोडक्यात सांगायचे तर आपला समाज एकतर दैववादी किंवा बुध्दिप्रामाण्यवादी यांच्यात विभागलेला आहे. पहिले मूर्तीत दैवी शक्ती आहे या (अन्य समाजधुरीणांच्या) मतावर विसंबतात. दुसरे मूर्तीचा संबंध (आपल्या) बुद्धीला पटत नाही म्हणून निरीक्षणापासून सगळेच नाकारतात. हे दोन्हीही विचार अंतिमतः व्यक्तिनिष्ठ आहेत. वैज्ञानिक कारणे शोधायला वस्तुनिष्ठ विचार लागतो. तो प्रयोगप्रामाण्यातूनच येतो. कार्ल पॉपरच्या मताप्रमाणे "मूर्तीचा परिणाम होतो " असा पूर्वपक्ष मांडून तो प्रयोगाने खोटा ठरवणे हाच वैज्ञानिक राजमार्ग होय. असा काही प्रयोग करण्याची दैववाद्यांना गरजच उरलेली नसते. मूर्तीचा परिणाम खोटा ठरवायचा तर तो होतो कसा हे आधी ठरवावे लागते. मग तो मोजायचा कसा, कसा प्रयोग करायचा, आणि प्रयोगात काय घडले म्हणजे मूर्तीचा परिणाम खोटा ठरला असे समजायचे हेही ठरवावे लागते. बुद्धिप्रामाण्यवादी हा विचारच करायला नकार देतात. पण तो आवश्यक आहे. नाहीतर कुठला प्रयोग कसा प्रयोग हे कसे ठरणार?
त्यासाठी विज्ञाननिष्ठेशी तडजोडी न करता तथाकथित अवैज्ञानिक निरीक्षणाचा सहानुभूतिपूर्ण विचार करावा लागतो. या साठी बर्नार्ड शॉची उक्ति फारच उपयुक्त आहे. तो म्हणतो, "सगळे 'असे कसे?' म्हणत आश्चर्यमुग्ध असतात तेव्हा मी ' असेच असावे' असा विचार करू लागतो." मूर्तीमुळे आजारपणे कशी येत असतील याबद्दलच्या प्रयोगांनी सिद्ध् वा असिद्ध करता येतील अश्या काही कल्पना.
मूर्तीमध्ये काही किरणोत्सर्गी द्रव्य किंवा धातू आहे काय?
मूर्तीच्या धातूमध्ये आर्सेनिक, शिसे, कॅडमियम यासारखी अशुद्धे आहेत काय? (दाट शक्यता)
मूर्तीचे ओतकाम करताना पारा वापरला आहे काय?
मूर्तीच्या पूजाविधीत मूर्तीचा माणसांशी कसा संपर्क येतो? उदा. मूर्ती ला अभिषेक केलेले पाणी तीर्थ म्हणून प्यायले जाते काय?
ही यादी फारच अपुरी ठरण्याची शक्यता आहे. अन्य उपक्रमींना आणखी काही सुचेल. पण हे सर्व प्रयोग करता येतील काय? मला नाही वाटत.
नैधृव कश्यप

मूर्तीची कथा खूपच रोचक. नाथमाधवांच्या एका कादंबरीत अशाच एका रत्नजडित शिवलिंगाची कथा होती असं अंधुकसं आठवतंय. सातवीत असताना ती वाचली होती - तेव्हा त्या जादूई, रक्तपिपासू मूर्तीने मोहून टाकलं होतं.

कार्ल पॉपरच्या मताप्रमाणे "मूर्तीचा परिणाम होतो " असा पूर्वपक्ष मांडून तो प्रयोगाने खोटा ठरवणे हाच वैज्ञानिक राजमार्ग होय.

हे मात्र पटलं नाही. निव्वळ प्रोबॅबिलिटी थिअरीवरून काही मूर्तींच्या बाबतीत असलं काही तरी घडणार हे सिद्ध करता येतं. जर पाच ते सहा हस्तांतरणं झालेल्या मूर्ती बघितल्या तर प्रत्येक हस्तांतरणानंतर काही महिन्यात काहीतरी वाईट घटना घडण्याची मर्यादित शक्यता आहे. हजारो, लाखो मूर्ती असतील तर अशा 'अशुभ मूर्ती' सापडणं सहज शक्य आहे - काही कार्यकारणभाव संबंध नसतानाही. मग उगाच भलतेसलते प्रयोग करण्याची जबाबदारी का डोक्यावर घ्यावी? ज्यांना मूर्तींमध्ये अशी जादू आहे असं म्हणायचं असेल त्यांनी ती सहज-संभवनीयतेच्या पलिकडील घटना आहे असं सिद्ध करावं.

तोपर्यंत या रोचक कथेचा आपण लुत्फ उठवू.

राजेश

द्रौपदीचे सत्त्व माझ्या लाभु दे भाषा-शरीरा
भावनेला येउं दे गा शास्त्र-काट्याची कसोटी

नारायणरावांच्या खुनानंतर अनेक अफवा उठल्या असाव्यात (उदा. नारायणरावाचे भूत) , त्यात ही अजून एक अफवा असावी.
दुर्दैवाने घडलेल्या गोष्टींशी या मूर्तीचा संबंध लावला गेला असू शकतो.
माझ्या लहानपणी अशा गोष्टींचा भानामती, करणी यावर काही शेजार्‍यांचा गाढ विश्वास असल्याचे पाहिले आहे.
स्वतःला आलेल्या दुर्दैवी अनुभवांचा संबंध करणी, भानामती यांच्याशी लावून उत्तरे शोधण्याचे आणि घडत असेल त्यात कोणालातरी दोष लावण्याचे प्रकार सुरू होतात असेही पाहिले आहे.

अवांतर - गो. नी. दांडेकरांचे एक पुस्तक आठवते. मला वाटते घाशीराम कोतवालाच्या काळात रेखलेली काल्पनिक कथा असावी. सोने प्रसवणारा शाळिग्राम, एक कन्नड गायिका/गणिका आणि उत्तरेकडचे मारेकरी अशी काही तरी ती गोष्ट होती- मस्त लिहीली होती.

कुठल्याही प्रकारचे समर्थन अथवा खंडन न करता मला असे म्हणावेसे वाटते की या जगात बर्‍याचशा अशा घटना घटतात की त्याचा वैद्न्यानीक दृष्ट्या अर्थ लावता ये त नाही तरी त्या घटत असतात. जसे पत्रिकेत मंगळ असलेल्या व्यक्तीचे मंगळ नसलेल्या व्यक्तीशी लग्न झाल्यास मंगळ नसलेल्या व्यक्तीच्या जिवावर बेतणे. पत्रीकेत भकुट दोष असल्यास तो संसार सुखाचा होत नाही वगैरे. या गोष्टीचे समर्पक उत्तर् ज्योतिष्य् शास्त्राशिवाय कुठल्याही इतर प्रकारे देता येत नाही मग या गोष्टी वास्तवात वारंवार घडत असतांना खोट्या संमजाव्यात काय?

विश्वास कल्याणकर

अतिशय रोचक कथा आहे. रात्री वीज गेल्यावर, कंदिलाच्या प्रकाशात विशेषतः एखाद्या गावात ऐकायला मजा येईल. वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून मात्र हे सत्य मानता येत नाही.

अतिशय रोचक कथा. पण काही दुवे कच्चे दिसतात. अधिक प्रकाश टाकता येईल का?

रघुनाथरावांकडे असलेली मूर्ती अज्ञातवासात जाते. (१७७३ साली)
सातारला एका ब्राह्मणाकडे असते. तो ती विहीरीत टाकून देतो. (१८६० सालानंतर?)
गोडबोलेशास्त्री यांना ती स्वप्नात दिसते व विहीरीतून कामत ती बाहेर काढतात (१९२० नंतर). यानंतरचा प्रवास पूर्ण ज्ञात दिसतो.

ही एकाच मूर्तीची गोष्ट आहे का? तसे असल्यास काय कसोट्या वापरल्या? वर यात एक प्रतिकृतीची भानगड आहेच.

मूर्तीने गोडबोलेशास्त्रींना दृष्टांत दिला, कामत त्याबद्दल नाखूष होते. दोघेही सातारचेच. मग मूर्ती गोडबोलेशास्त्रींकडे का राहिली नाही? त्यांनीच ती बाहेर का काढली नाही?
अनेक जणांना अशा मूर्त्या मिळतात. पण त्याचे श्रेय नंतर दृष्टांताला देण्यात येते. या गोष्टीत हे घडले नाही याबद्दलचे हे प्रश्न आहेत.

प्रमोद

मराठी इतिहास तसाही अगम्य आहे. कारण पुर्वी घटना लिहुन ठेवणे ही पधद्त फारशी अस्तित्वात नव्हती. शिवाजी महाराजांबद्दल त्यांच्या जन्मसालाबद्दल चा वाद आता आता पर्यंत होता. मराठी इतिहासाची १४ लाख पाने मोडीतील ही अद्याप अप्रकाशीत आहेत्. असे असतांना आपण इतिहासातील प्रत्येक गोष्टी बाबत पुराव्याची अपेक्षा करणे चुकीचे आहे. सध्या सुरु असलेला रामदासस्वामी शिवाजी महाराजांचे गुरु होते अथवा काय याला देखील पुरावा सापडणे अवघड आहे. पण तत्कालीन पत्रे किवा घटना यावरुन च या संबधाबद्दल कयास करावा लागतो. तिच गोष्ट् मुर्तीबाबत. सध्या ज्यांच्याजवळ ही मुर्ति आहे असे आढळले तिथुनच किवा त्यांच्या मार्फत च या मुर्तीचा पुढील प्रवास कळु शकेल.उपलब्ध माहिती द्वारे पुढील गोष्टींचा तपास करणे याला जिद्न्यासा च आवश्याक असते. आणी प्रत्येकात ती थोड्या फार प्रमाणात असते म्हणुनच इतिहास हा हळु हळु उकलत असतो.

विश्वास कल्याणकर

झाकली मूठ १४ लाखांची.

(रामदास शिवाजीचे गुरू होते का? १४ लाख मोडीतील पाने अजून वाचायची राहिली आहेत).
(तुकाराम आणि शिवाजीची भेट कधी झाली होती का? १४ लाख मोडीतील पाने अजून वाचायची राहिली आहेत).
(आनंदीबाईने खरेच ध चा मा केला का? १४ लाख मोडीतील पाने अजून वाचायची राहिली आहेत).
(अ ही घटना घडली होती का? १४ लाख मोडीतील पाने अजून वाचायची राहिली आहेत).
(ब घटना घडली होती का? १४ लाख मोडीतील पाने अजून वाचायची राहिली आहेत).
(!@#$ %^&*? १४ लाख मोडीतील पाने अजून वाचायची राहिली आहेत).

औरंगजेबाने शिवाजीला पळून जा व राज्याभिषेक करून घे असा सल्ला आग्र्यात असताना दिलेरखानाकरवी दिला होता. याला पुरावा काय? मराठी इतिहासाची १४ लाख पाने मोडीतील ही अद्याप अप्रकाशीत आहेत्. असे असतांना आपण प्रत्येक गोष्टी बाबत पुराव्याची अपेक्षा करणे चुकीचे आहे.

असो. "कारण पुर्वी घटना लिहुन ठेवणे ही पधद्त फारशी अस्तित्वात नव्हती" आणि "मराठी इतिहासाची १४ लाख पाने " ही वाक्ये अगदीच विसंगत आहेत. म्हणजे घटना लिहून ठेवण्याची पद्धत फारशी अस्तित्वात नव्हती हे म्हणायचे असेल तर १४,००,००० पानांमध्ये ऐतिहासिक काही लिहिले असण्याची शक्यता कितीशी मानावी? १४,००,००० पाने इतिहासाची आहेत असे माहिती असेल तर लिहून ठेवायची पद्धत नव्हती हे म्हणणे कितपत बरोबर?

नितिन थत्ते
(आय ओवरकम "१० % पेक्षा जास्त रोमन अक्षरे" प्रॉब्लेम बाय रायटिंग धिस वे)

गणेश बुक एजन्सीचे मालक श्री. सुबय्या यांनी श्री अय्यंगार नको म्हणत असतानाही मूर्ती स्वतःजवळ ठेवली.

श्री सुबय्यांचे काहीच कसे बरेवाईट झाले नाही. वेडसर मुलगा निपजणे वगैरे.. माझ्यामते ही मूर्ती नकली असावी.

"तुझं वाचन किती? तू बोलतोयस किती?"
"तुझा पगार किती? तू बोलतोयस किती?"

कांची कामकोटी पीठाचे शंकराचार्य जयेंद्र सरस्वती यांना झालेला त्रास आठवला. (जयेंद्र सरस्वती यांच्या बाजूचे संकेतस्थळ, २००४ मध्ये इंडियन एक्स्प्रेअसमधली बातमी.) त्यांच्यावर खुनाचा आरोप आला होता.

प्रतिकृती नसून मूळ मूर्तीच शंकराचार्यांनी ठेवून घेतली असल्याची शक्यता आहे. अथवा प्रतिकृती इतकी हुबेहूब बनवली असावी, की त्याचे अघोरी गुण कमी प्रमाणात प्रतिकृतीमध्येही उतरले असावेत. (म्हणून १९५३ ते २००४ इतक्या दीर्घकाळाने दुष्परिणाम झाला.)

क्रुपया हि मुर्ति जेम्स लेन या माणसास भेट दिलित तर बरे होइल