आन्ना ही बोली भाषा आहे. त्याला अनेक छटा आहेत. चिरफाड केली तर भाषेचे सौंदर्य नाहिसे होईल.
अनेकवेळा गुळगुळीत झालेली वाक्ये ही आपण पहातोच. भाषा रुक्ष होउ नये म्हणुन अलंकार आले. काही वाक्यप्रयोग भाषिक परंपरेतुन चालत आले.
उदा.भीतीने मी गर्भगळीत झालो. तो पुरुष असेल तर त्याला गर्भ कसा?
आनंदाने हवेत तरंगु लागलो - तु काय ईमान हायेस का ? कि पक्षी?

प्रकाश घाटपांडे

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
श्री.आण्णा चिंबोरी यांनी उपस्थित केलेली शंका योग्य आहे. त्यांच्या विचाराशी मी सहमत आहे.अशी वाक्ये बोलताना एकवेळ क्षम्य मानता येतील. पण वैचारिक लेखनात अशा प्रकारची वाक्यरचना सदोषच म्हणायला हवी. अशी वाक्ये फुटकळ लिखाणात दिसतील. चांगल्या लेखनात आढळत नाहीत.

हिंदीच्या 'तुम्हारी नही है' अशा प्रकारच्या वाक्यरचना पद्धतीचा हा परिणाम आहे काय?

ही कोकणातली बोली आहे. यात काही गडबड नाही.

१८९० काळापासून (नवलकरांच्या व्याकरणपुस्तकापासून) या वाक्यरचनेचा उल्लेख आहे.

चांगल्या लेखनात काय आढळते आणि आढळत नाही, हे विधान करण्यासाठी खूप वाचन असावे लागते. माझे तसे वाचन नाही.

माझ्या घरगुती बोलण्यात "असे नाही आहे" [उच्चार : असं नैये] असा वापर सामान्य आहे. ही वाक्यरचना बदलायची मला काहीही गरज वाटत नाही आहे. आणि हा वाक्यप्रयोग प्रमाणलेखनात चालतो, असे माझ्या वाचनावरून स्पष्ट मत आहे.

चर्चाप्रस्तावकाच्या मनात अर्थाविषयी नेमका काय संभ्रम आहे, ते मला समजत नाही. मला तर उदाहरणातील सर्व वाक्यांचे अर्थ स्पष्ट वाटते.

आम्ही बोलीभाषेत वरील शब्द सर्रास वापरतो.

मी करत्ये (करत आहे) ना हे काम.

तो जातोय (जात आहे) संध्याकाळी

माझ्याकडे नाहीये (नाही आहे) अमुक गोष्ट.

वैचारिक लेखनात मात्र अशी वाक्यरचना मी वापरली नसल्याचे आठवते.

माहितीपूर्ण चर्चा आहे !

-दिलीप बिरुटे

नाहीये अशासारख्या उच्चाराचा शब्द सामान्यपणे उच्चारला जातो. तो व्याकरण दृष्ट्या चूक असेलही.

तसेच कोकणात 'त्याने आंबे आणलेन'. 'त्याने मला बोलावून घेतलेन' असेही शब्द प्रयोग केले जातात. (अगदी चिपळूण रत्नागिरीत 'मला बोलावून घेतलेनी' असेही म्हणतात). हेही प्रयोग अप्रमाण असावेत.

'काल मी मुंबईला गेलो होतो' ऐवजी 'काल मी मुंबईला गेलेलो' हा वाक्यप्रयोगही अप्रमाण आहे का? तो मुंबई परिसरात जास्त वापरला जातो. पुणे परिसरात कमी.

नितिन थत्ते
(आय ओवरकम "१० % पेक्षा जास्त रोमन अक्षरे" प्रॉब्लेम बाय रायटिंग धिस वे)

मला नियम माहित नाहि. मात्र स्वतःबद्दल निरिक्षण असे की माझ्याकडून शक्यतो नाहि हे एखाद्या क्रियापदानंतर आले तर केवळ नाहि वापरले जाते मात्र कियापदापासून वेगळे आल्यास त्यास आहे लावला जातो. (अर्थातच हा नियम असणे शक्य नाहि कारण मी देखील तो प्रत्येक वाक्यात पाळेनच असे नाहि)

जसे
अशी वाक्ये लिहिण्यासाठी प्रमाण मानावा असा नियम नाहि आहे.
मी घरी येताना आंबे आणायला विसरलेलो नाहि.
मात्र
भूतकाळातही बहुतेक वेळा 'नाहि' चे रूपच (नव्हते) वापरतो. तिथे 'आहे'चे रुपे वापरत नाहि ( नाही होते).
भविष्यकाळात मात्र ठोस निरिक्षण देता येईल का शंका आहे, कारण नसेल किंवा अमूक अमूक करेन असे नाहि हे दोन्ही प्रयोग वापरले जातात

ऋषिकेश
------------------
भ्रष्टाचार संपविण्याचा सर्वोत्तम आणि सर्वात सोपा(?) उपाय म्हणजे त्यात स्वतः सहभागी न होणे

लेखाच्या सुरुवातीला दिलेल्या वाक्यांतले दुसरे वाक्य : आमच्या कोणाच्या वागण्याबद्दल तू उत्तरदायीही नाही आहेस. या वाक्यातला ’आहेस’ काढून चालणार नाही. काढायचाच असेल तर ’नाही’ऐवजी ’नाहीस’ करावे लागेल. कर्ता द्वितीयपुरुषी असेल तर, तू आहेस, तुम्ही/आपण आहांत(अनुस्वार आवश्यक!) अशीच वाक्यरचना होईल.
उदा. कल्पवृक्षकन्येसाठी लावुनिया बाबा गेलां येथे गेलांतल्या ’ला’वरचा अनुस्वार काढला तर कोणीतरी तृतीयपुरुषी बुवा कल्पवृक्ष लावून गेला असा अर्थ होईल. शुद्धलेखनाच्या ’नवीन’ नियमांतही अनेकवचनदर्शक अनुस्वार काढलेले नाहीत. वेदात=एका वेदात; वेदांत=अनेक वेदांमध्ये --वाचक्नवी

अपूर्ण वर्तमान काळ, अपूर्ण भूतकाळ वगैरे निश्चित घडणार्‍या घटनेची माहिती देत असतात.
मी शाळेला जाते./मी शाळेला जात नाही-- साधे विधान दर्शवणारा साधा वर्तमान काळ/भूतकाळ.
मी (नेहमीच)शाळेला जात असते/नसते. --रीति वर्तमान काळ.
मी शाळेला जात आहे./जात नाही आहे. -- अपूर्ण वर्तमान काळ. अर्थ : या घटकेला मी (निश्चित) शाळेला जात आहे/नाही(आहे).
अवांतर : मी शाळेत जाते, या वाक्याला मी शाळेच्या इमारतीत जाते, असाही एक अर्थ आहे. तो अर्थ ’मी शाळेला जाते’ला नसावा.
तसेच भूतकाळाची रूपे : मी (नक्की)शाळेला जात (नाही होते)नव्हते.
भविष्यकाळात : मी (नक्की)शाळेला जात (नाही असेन)नसेन.
थोडक्यात काय तर होणे/असणेची रूपे लावल्याखेरीज नकारार्थी अपूर्णकाळी वाक्यांत निश्चितपणा येत नाही.
--वाचक्‍नवी

अरे वा, वरच्या तीनपैकी दोन वाक्य मी जशीच्या तशी दुसरीकडे लिहीली होती. मित्राशी केलेल्या गप्पांवरून व्याकरणासंबंधी एवढी घनगंभीर चर्चा झडू शकते असं तेव्हा अजिबातच वाटलं नव्हतं. असण्याचा एवढा बाऊ होईल असं कधी स्वप्नातही वाटलं नाही हो मला!!

इकडे इंदूरमध्ये मराठीवर हिंदीचा प्रभाव असल्याने असे 'नाही आहे' प्रयोग नैमित्तिक आहेत. लिखाणातही ते उतरतात. इतकेच नाही, तर 'खूब सारे' च्या धर्तीवर 'खूप सारे' असा नव्या पद्दतीचा शब्दसमूहही वापरात आहे. 'खूप सारे लोक आले होते.' बरेच हा शब्द तुलनेने वापरात नाही. वाक्यरचनाही अनेकदा हिंदीच्या चालीवरच होते. त्यामुळे अनेकदा क्रियापद वाक्याच्या मध्ये येते. 'मैं वहॉं गया नहीं' हे 'मी तिथे गेलो नाही. 'तू मला सांगितलेलं नाही समजलं' अशी अनेक वाक्ये सर्रास ऐकू येतात.

भाषेची साजरी रूपे इथे आणि इथे पहा.

(भोचक)
रविवार पेठ नि कुठेही भेट !

(१)तू मला सांगितलेलं नाही समजलं (नाहीवर आघात). आणि, (२)तू मला सांगितलेलं समजलं नाही. (आघात नाही).
दोन्ही वाक्ये व्याकरणदृष्ट्या बरोबर आहेत, पण ती समानार्थी नाहीत.
पहिल्या वाक्यात 'नाही'वर जोर असल्याने 'मला नाही समजलं, काय म्हणणं आहे? आधी सांगताना घोटाळा केलास, त्यातून टीव्हीचा मोठा आवाज, कसं समजणार?' हा आविर्भाव!
दुसरे वाक्य साधे. 'तू मला सांगितलंस खरे, पण मला ते नीट समजलं नाही; पुन्हा सांगशील? तू सांगत होतीस तेव्हा किनई, माझं लक्ष भलतीकडेच होतं.' अशा अर्थाची गोड सारवासारव.
पूर्वजन्मी इंदुरी होतां की नव्हतां, ते महत्त्वाचे नाही. पण जर या जन्मी असलांत तर मात्र, पहिल्या तर्‍हेचेच वाक्य बोलावे लागणार. पण जर इंदुरी नसालच, तर महाराष्ट्रात दोन्ही वाक्ये वेगवेगळ्या अर्थच्छटांसाठी वापरायला मोकळ्या.--वाचक्नवी

१. तुझे मित्र/मैत्रिणी कुठे जाऊन काय करतात याची जबाबदारी तुझ्यावर नक्कीच नाही. (त्रिकालाबाधित सत्य. जबाबदारी आज नाही, उद्या नाही आणि कालही नव्हती.)
२. तुझे मित्र/मैत्रिणी कुठे जाऊन काय करतात याची जबाबदारी तुझ्यावर नक्कीच नाही आहे.(निदान आजतरी नाही, कदाचित उद्या असू शकेल.)
'आहे' हा शब्द विधानाची कालमर्यादा(व्हॅलिडिटी) स्पष्ट करतो. --वाचक्नवी