बरं-वाईट असं सगळंच वाचल्यावर बहुधा चांगल्या पुस्तकांचं अप्रूप वाटत असावं. बरंचसं हेच आंतरजालीय लेख/चर्चांबद्दलही म्हणता येईल :)

नंदन
मराठी साहित्यविषयक अनुदिनी

श्री लिमये, यादी सर्वाधिक खपाच्या पुस्तकांची आहे. त्यात ललित व ललितेतर अशी बरीच पुस्तके आहेत. कुठल्याही भाषेत सर्वाधिक खपाच्या पुस्तकांची यादी घेतली तर अशाच पुस्तकांचा भरणा आढळतो. त्यावरून मराठी साहित्याला दैन्यावस्था आली आहे का? या प्रश्नाचे उत्तर देता येईल, असे वाटत नाही.

एखाद्याला कुठल्या प्रकारची पुस्तके आवडतात यावर ही यादी उपयुक्त ठरेल किंवा नाही हे ठरवता येईल. यादी वृत्तपत्रात आणि नुकतीच एका संकेतस्थळावर आलेली आहे. वृत्तपत्र वाचणार्‍या आणि संकेतस्थळावर जाणार्‍या लोकांच्या आवडीनिवडी निरनिराळ्या प्रकारच्या असतात. कोणाकोणाला लोकप्रिय पुस्तके आवडू शकतात. कमीत कमी अशा लोकांकरता तरी ही यादी उपयुक्तच वाटते. त्यात माझ्या एका मित्राने अनुवादीत केलेल्या पुस्तकाचे नाव (द अल्केमिस्ट* - (अनुवाद) नितीन कोतापल्ले) आहे, हे पाहून तर खूपच बरे वाटले.

*हे पुस्तक मला फारसे आवडलेले नाही.

________________________________
माझा प्रतिसाद या मार्गदर्शक सूचनांशी सुसंगत आहे का? नसल्यास कृपया खरड अथवा व्यनिने कळवा.

पाच वर्षांपूर्वीची दिलेली पुस्तकांची यादी आणि "मराठी साहित्याला इतकी दैन्यावस्था आलेली आहे का?" आणि
"एखाद्याला पुस्तके सुचवण्यासाठी ही यादी उपयुक्त आहे का? " या प्रश्नांचा (ज्याचा उल्लेख "एकच" प्रश्न असा मूळ धाग्यात केला गेला आहे ) सबंध काय ते कळले नाही बॉ. थोडे अधिक संदर्भ दिले तर काही पत्ता लागेल असे वाटते.

या यादीतील भयंकर सुंदर मराठी भाषा हे डॉ. द.दि.पुंडे यांचे पुस्तक छान आहे. शाळाही आवडले होते. (मात्र शाळाच्या तुलनेत बोकीलांची इतर पुस्तकेही फार चांगली आहेत)

बाकीची बहुतेक पुस्तके वाचलेलीच नाहीत.

अवांतरः बाकी शून्य हे अगदी नवेकोरे पुस्तक सवलतीच्या दरात (थ्रोअवे प्राईस) माझ्याकडे विकत मिळेल. इच्छुकांनी ajanukarna@gmail.com वर संपर्क साधावा.

महाराष्ट्र सरकारची २००८-०९ ची पुरस्कारप्राप्त लेखकांची नावे त्यांच्या पुस्तकासह : ३-१२-२००९ रोजी प्रसिद्ध झालेली यादी.:
काव्य -
डो. यशवंत मनोहर(स्वप्रसंहिता), अशोक कोतवाल (कुणीच कसे बोलत नाही),
ऋख्विज सतीश काळसेकर (काळोखाच्या तळाशी),
कविता महाजन (मृगजळीचा मासा),
नाटके -
चंद्रकांत प्रभाकर देशपांडे (बुद्धिबळ आणि झब्बू)
चंद्रशेखर फणसळकर (खेळीमेळी),
जगतकुमार आ. पाटील (आसाचा फेरा),
ज्ञानेश महाराव (जिंकू या दाही दिशा)
कादंबरी -
अंबिका सरकार (अंत ना आरंभही),
संजय भास्कर जोशी (श्रावणसोहळा) आणि शरणकुमार लिंबाळे (झुंड)
राजा कदम (अवशेष),
बाळाजी मदन इंगळे (झिम पोरी झिम)
लघुकथा -
अनिल रघुनाथ कुलकर्णी (तळ्याकाठच्या सावल्या)
वसू भगत (प्रकाशाची झाडे)
सदानंद देशमुख (खुंदळघास),
ललित गद्य -
जोंधळे (किरण पाणी), विश्वास पाटील (नॉट गॉन विथ द विंड)
प्रकाश गोविंद कुलकर्णी (नव्या क्षितिजाच्या प्रदेशात)
सौ. सुप्रिया अनिल वकील (पॉप कॉर्न)
एकांकिका -
डॉ. विनिता परांजपे (रहस्यभेदी)
अविनाश नारायण चिटणीस (बादशाह आणि इतर)
डॉ. सतीश साळुंके (अवस्थ तरीही)
विनोद -
डॉ. शरद बर्वे (झुळूक अमेरिकन तार्‍याची)
श्रीकांत बोजेवार (दोन फूल एक हाफ)
संकीर्ण -
गिरीश कुबरे (अधर्म युद्ध)
विदूर महाजन (मैत्र जिवाचे)
ललित विज्ञान -
डॉ. प्राची साठे (जीवन मृत्यूच्या सीमारेषेवरून)
सौ. सुधा रिसबूड (कल्पित अकल्पित)
डॉ. अजित पाटील (देशोदेशीचे विज्ञानेश्वर)
चरित्र -
यशवंत रांजणकर (वॉल्ट डिस्ने)
सुमेध वडावाला (मनीश्री),
आत्मचरित्र -
शरद जोशी (अंगार मेळा)
आशा दस्तगीर अपराध (भोगले जे दुःख त्याला),
समीक्षा आणि सौंदर्यशास्त्र -
अशोक रामचंद्र केळकर (रुनुवात),
डॉ. अशोक रानडे (संगीत विचार)
डॉ. आनंद पाटील (टीका वस्त्रहरण)
श्रीमती किशोरी आमोणकर (स्वरार्थरमणी)
इतिहास -
के. के. चौधरी (झुंजार पुणे-)
डॉ. साहेब खंदारे (मराठ्यांचा सामाजिक सांस्कृतिक इतिहास खंड-1)
अर्थ शास्त्र -
सी. पं. खेर (नवप्रवर्तन सूत्र आर्थिक विकासाचे)
यशवंत अनंत पंडितराव (आधुनिक अर्थशास्त्राचे निर्माते)
राज्यशास्त्र व समाजशास्त्र -
डॉ. सुधाकर देशमुख (राष्ट्र आणि राष्ट्रवाद)
न्या. नरेंद्र चपळगावकर (विधिमंडळे आणि न्यायसंस्था- संघर्षाचे सहजीवन)
तत्त्वज्ञान व मानसशास्त्र -
राजीव साने (नवपार्थ हृदयगतः
शिक्षण शास्त्र -
डॉ. जनार्दन वाघमारे (बदलते शिक्षण स्वरूप आणि समस्या)
भाषाशास्त्र व व्याकरण -
डॉ. हरिश्चंद्र बोरकर (भाषिक भ्रमंती)
भौतिकशास्त्र व तंत्रविज्ञान -
विनोद कुमार सोनावणे व सुधाकर आगरकर(कृतिप्रधान विज्ञान अध्यापन)
डॉ. रामचंद्र नर्‍हे व डॉ. सुलभा कुलकर्णी
(निसर्गातील नॅनो रचना विज्ञान व तंत्रज्ञान)
दलितांवरील साहित्य -
डॉ. माहेश्वरी गावित (आदिवासी साहित्य विचार)
अनुवादित -
चंद्रकांत पाटील (कवितांतरण)
प्रा. पुरुषोत्तम देशमुख (द डार्क होल्डस नो टेरर्स)
संपादित -
हेरंब कुलकर्णी (परीक्षेला परीक्षा काय? )
अविनाश पाठक (मराठी वाङ्मय व्यवहारः चिंतन आणि चिंता)
आधारित -
डॉ. विठ्ठल वाघ (म्हणी कांचन)
संशोधन -
भिवाजी शिवाजी शिंदे (तमाशातील सोंगाड्या)
ललितकला आस्वाद -
माधव वझे (रंगमुद्रा)
विजय पाडळकर (गंगा आये कहा से गुलजार एका दिग्दर्शकाचा प्रवास)
शेती -
डॉ. राजेंद्र देशमुख (अशी फुलवा परसबाग)
श्यामराव करम (पाणलोट विहिरी)
शेतीपूरक व्यवसाय -
कॅप्टन लक्ष्मीकांत कलंत्री, डॉ. अधिकराव जाधव, संजय धामणे (किमया रेशीम शेतीतून लक्षाधीश होण्याची)
क्रीडा विभाग -
नंदू नाटेकर (क्रीडागाथा)
संगणक, इंटरनेट -
प्रा. सुभाष, पवार (किमया फोटोशॉपची)
पर्यावरण -
अरुणा अंतरकर (कथा आधुनिक दंडकारण्याची)
बृहन्महाराष्ट्र पुरस्कार -
देवेंद्र कांदोलकर, गोवा (सागरशाळा),
पांडुरंग गावकर, गोवा (नंतर)
आणि काही बालवाङ्मयासाठीचे पुरस्कार.

यातली किती पुस्तके दर्जेदार असतील?--वाचक्नवी

मराठी साहित्याला इतकी दैन्यावस्था आलेली आहे का?
वरील यादीत सर्वाधिक खप होणारी पुस्तके आहेत त्या अर्थी त्या पुस्तकांचा वाचक हा अधिक आहे, असावा. पण, वरील यादीवरुन साहित्याची दैन्यावस्था कशी प्रकट होते ते काही कळले नाही.

समजा, काही वाचकांनी वरील सर्व पुस्तके वाचलेली आहेत. आणि वरील सर्व पुस्तके वाचून ते सर्व या निष्कर्षावर आले की, वरील पुस्तकांमधे साहित्य वैशिष्ट्यांसहीत कोणताच दम नाही, किंवा नाविन्य नाही, तेव्हा प्रकट होणारी दैन्यावस्था समजून येईल. पण, मराठी साहित्याला 'दैन्यावस्था' सिद्ध करण्यासाठी काहीएक आधार असला पाहिजे असे मला वाटते.

एखाद्याला पुस्तके सुचवण्यासाठी ही यादी उपयुक्त आहे का?
हम्म, याबाबत मतभेद होऊ शकतात. वाचकाची आवड काय त्यावर बर्‍याचदा पुस्तके सुचविण्याबाबत मत-मतांतरे होऊ शकतात तेव्हा वरील यादी उपयुक्तच असेल असे होणार नाही.

-दिलीप बिरुटे

मूळ चर्चेला थंडगार प्रतिसाद - आणि इथे - त्याच चर्चेवरची चर्चा गाजतेय! संस्थळांच्या भिन्न पकृतींविषयी यातून काही बोध होतो का? आम्ही तक्रार नाही करावी, तर मग काय करावं?

स्वत:साठी मनातल्या मनात केलेली खरड : "मराठी साहित्याला इतकी दैन्यावस्था आली, अं?" ला प्रतिसाद उत्तम मिळतो. आधीच्या हापटबारांच्या यादीत भर.
राजेश

द्रौपदीचे सत्त्व माझ्या लाभु दे भाषा-शरीरा
भावनेला येउं दे गा शास्त्र-काट्याची कसोटी

ही चर्चा वाचून मला एकदम गदीमांच्या गाण्यातील आणि माणिक वर्मांनी सुरेल आवाजात गायलेल्या ओळी आठवल्या:

बहरला पारीजात दारी,फुले कां पडती शेजारी? :-)

असो. ह,घ्या. प्रत्येकाची आवड असते. जितके वैविध्य तितका समाज (अगदी भांडला तरी) प्रगल्भ होतो असे वाटते.

--------------
मी या आणि इतर संकेतस्थळावर केवळ "विकास" याच नावाने वावरतो. त्याच्या मागेपुढे उभ्या (||) आडव्या (=), तिरप्या (\\ //) आदी कुठल्याच प्रकाराच्या रेषा नसतात. त्या अर्थाने माझी कुठेही शाखा नाही. :-)

मराठी साहित्य माझ्याकडून फारसे वाचले जात नाही त्याचा खेद व्हायला हवा होता पण तसे काही झाले नाही खरे या अशा चर्चा वाचून. चालू द्या.

माझे एक स्नेही पुस्तक प्रकाशनाच्या व्यवसायात आहेत.त्यांच्याकडून मला मिळालेली माहिती अशी आहे.
मराठी पुस्तकांची प्रत्यक्ष विक्री(रिटेल सेल) ही अत्यंत अल्प असते. पुस्तके मुख्यत्वे खरेदी केली जातात ती जिल्हा आणि तालुका निहाय असलेल्या पुस्तकालयांकडून. ही सर्व पुस्तकालये सरकारी मदतीवर अवलंबून असतात. यातल्या बर्‍याचशा पुस्तकालयाना महाराष्ट्र सरकारच्या सांस्कृतिक विभागाकडून पुस्तके खरेदी करून पाठ्वली जातात. या विभागाचे कार्यालय नवी मुंबईत आहे. या ठिकाणी बल्क मधे पुस्तके खरेदीच्या ऑर्डर्स निघतात. येथल्या अधिकार्‍यांच्या मर्जीतील आणि त्यांना सहकार्य करण्यास इच्छूक असलेल्या प्रकाशकांना बहुदा ऑर्डर्स मिळतात. पुस्तकाच्या गुणवत्तेवर ऑर्डर्स अवलंबून नसतात. या शिवाय हा विभाग इतर ग्रंथालयांना कोणती पुस्तके विकत घ्यावी या संबंधी मार्गदर्शक यादी दर वर्षी पाठवतो. या यादीत पुस्तक येण्यासाठी परत प्रकाशक आणि सांस्कृतिक विभागाचे अधिकारी यांच्यातले संबंध महत्वाचे असतात. पुस्तकाची गुणवत्ता नव्हे.ज्या पुस्तकालयाना प्रत्यक्ष पुस्तक खरेदीचे अधिकार आहेत ती पुस्तकालये बहुदा या यादीतीलच पुस्तके खरेदी करतात.
यावरून हे लक्षात यावे की सर्वाधिक खपाची पुस्तकांची यादी आणि मराठी साहित्याचा दर्जा याचा तसा काही प्रत्यक्ष संबंध असणे संभवनीयच नाही. श्री लिमये यांना ही यादी बघून खेद करण्याचे काहीच कारण दिसत नाही.
चन्द्रशेखर

वाव्वा! अवचटांच्या सहज ओघवत्या पातळ वरणाला खरेच पर्याय नाही. आम्हाला फार आवडते त्यांचे वरण.

"तुझं वाचन किती? तू बोलतोयस किती?"
"तुझा पगार किती? तू बोलतोयस किती?"