श्रद्धा आणि चमत्कार
पंडित सातवळेकर यांनी "मनाचा दृढ विश्वास म्हणजे श्रद्धा" असे एके ठिकाणी म्हंटले आहे. दृढ विश्वास प्रत्यक्ष अनुभवाशिवाय निर्माण होत नाही. यावरून श्रद्धेचे मूळ अनुभवजन्य विश्वासांत असते असे दिसून येते. हीच गोष्ट Dr. F.S. Perls यांच्या Gestalt Therapy या मानसोपचार पद्धतीवरील पुस्तकात सांगितली आहे. त्यात म्हंटल्याप्रमाणे आयुष्यांत वेगवेगळ्या प्रसंगांतून गेल्यामुळे निर्माण झालेला स्वतःच्या सामर्थ्याबद्दलचा अनुभवजन्य विश्वास व त्यामुळे येणारा निश्चिंतपणा, वास्तव स्वीकारण्याची नुसती तयारीच नव्हे तर त्याच्याबद्दल उत्सुकता, वास्तव अपरिवर्तनीय नसून ते प्रयत्नांनी बदलता येते हा अनुभवजन्य आशावाद व कोणत्याही परिस्थितीत आपण टिकून राहतो, मोडून किंवा कोसळून पडत नाही हा अनुभवजन्य विश्वास ही श्रद्धेची अंगे होत. अशी श्रद्धा असलेला मनुष्य भौतिक पातळीवर कुठल्याही प्रसंगाचे स्वागत करतो, त्यातून जातांना त्याला प्रत्येक पावलागणिक आपल्यात आवश्यक ते सामर्थ्य असल्याची जाणीव व्हायला लागते, निरनिराळे पर्याय व मार्ग दिसू लागतात आणि यशप्राप्तीच्या वेळी सर्व काही आश्चर्यकारकरीत्या जुळून येत असल्याचा अनुभव येतो (ज्यात आपल्याला चमत्काराचा भास होतो).
Comments
श्रद्धा
पूर्णपणे सहमत
अतिशय समर्कपणे केलेले श्रद्धा म्हणजे काय याचे विवेचन. यात फक्त धोका एवढाच असतो की माणूस जेंव्हा त्याचा कोणत्याही गोष्टीबद्दलचा अनुभवजन्य विश्वास कायम रहावा म्हणून त्यात कर्मकांड आणू लागतो तेंव्हा या श्रद्धेचे अंधश्रद्धेत रूपांतर होण्यास वेळ लागत नाही.
चन्द्रशेखर
सहमत
सहमत आहे. हाच धोका आहे. लबाड लोक लोकांच्या श्रद्धेचे भांडवल करुन स्वार्थ साधतात. आमचे मते प्रोटोकॉल/ एटीकेट्स् / म्यानर वगैरे हे सुद्धा कर्मकांडच. मुद्दा कालबाह्य कर्मकांडाचा आहे. बरीच कर्मकांडे मागुन पुढे चालू अशा प्रकारची असतात. त्यात काही आचार/विचार असतोच असे नाही. मेंढर जशी जातात तशी ही चालु असतात.पण त्याची नाळ मानसिक स्वास्थ्याशी आहे हे नाकारता येत नाही.
प्रकाश घाटपांडे
मान्य
यावरून श्रद्धेचे मूळ अनुभवजन्य विश्वासांत असते
शरदरावांनी मांडलेले वरील मत पूर्णतः मान्य आहे. आणि श्रद्धेत कर्मकांड शिरले की अंधश्रद्धा निर्माण होते हे चंद्रशेखर यांचे व याच आशयाचे प्रकाश घाटपांडे यांचेही मत मान्य आहे. श्रध्देचे समर्थन हे त्यायोगे होण्याऱया कर्मकांडापासूनच्या फायद्यांच्या अनुषंगाने होते हे ही तितकेच खरे.