>>निरपराध व्यक्तीवर आतंकवाद्याच्या एके४७ मधून उडणार्‍या गोळ्या त्याच्या सत्तेनेच उडतात, निष्पाप बालिकेवर एखादा नराधम बलात्कार करतो तो त्याच्याच सत्तेने हे खरे मानणे क्रमप्राप्त आहे. प्रा.डॉ.बिरुटे यांना हे मान्य आहे काय?

हम्म, आपल्या प्रश्नांची उत्तरे आहेत खरी अवघड. असाच प्रश्न आम्ही मनातल्या मनात देवालाही विचारतो. पण समाधानकारक उत्तर कुठेच मिळत नाही. देवाने अशा प्रसंगी काही चमत्कार करुन दाखविला पाहिजे असे नास्तिक लोकांबरोबर आम्हा देवभोळ्या लोकांनाही वाटते.
पण ईश्वराने काय केले असावे, त्याची सत्ता सर्वत्र चालत असली तरी. लेकरांना मोकळ्या मैदानात सोडले आहे.(जन्माला घातले) काय वाटेल ती मौजमजा करा, एके४७ मधून गोळ्या उडवा, काही करा. पण माणसाला जन्माचा उद्देश समजतो का ? कोण या गतानुगती जीवनातून सुटू इच्छितो. ईश्वराच्या लिला समजणे हे माणसाच्या आवाक्याच्या बाहेरचे आहे. आपण शुद्र बुद्धीने ज्याने जन्माला घातले त्यालाच विचारतो 'देव कोण आहे' 'देव हे अनाचार का थांबवत नाही'. भगवंताला समजून घेणे ही शुद्र बुद्धीचे काम नाही. अहो, या सृष्टीत अनेक चमत्कार आपण पाहतो. अहो, वैज्ञानिक म्हणायचे जगातील खनिज पदार्थांचा वापर पाहता पेट्रोल, लोखंड, कोळसा, वगैरे वस्तू लवकरच संपणार व मानव पुन्हा अंधार युगात जाणार. परमेश्वराच्या लीलेने अणुशक्ती शोधून काढली. खनिज शक्ती संपेल तेव्हा अणुशक्तीचा उपयोग करता येईल. किंवा प्रकाशाच्या किंवा अन्य कशाच्या तरी साह्याने मोटारी, रेल्वे, चालतील. अणुशक्तीवर संकट येईल तेव्हा भगवंत काहीतरी अन्य मार्ग सुचवेल. अशा प्रचंड शक्ती ईश्वराजवळ आहेत. पण ते आपल्याला समजून घेता आले पाहिजे. काही प्रश्नांची उत्तरे आपल्याला नसतील देता येत. पण इतक्या विशाल आणि सुंदर सृष्टीची रचना करणार्‍याला विशाल बुद्धीही असली पाहिजे. तेव्हा त्याचे योग्य नियोजन त्याला नक्कीच करता येत असेल. (हुश्श)

-दिलीप बिरुटे
(देवभोळा)

हेच प्रश्न रावण, दुर्योधन वगैरे खलनायकांच्या दुष्कृत्यांबाबत विचारले गेले होते आणि त्यांची (श्रद्धाळू लोकांना) समर्पक वाटतील अशी उत्तरे दिली गेलेली आहेत. याला 'देवाची लीला' , "ईश्वरेच्छा बलीयसी",' सत्वपरीक्षा पाहणे' वगैरे म्हणत असत.

नमस्कार,

चांगला मुद्दा आहे. मला खूप वेळा असा प्रश्न पडायचा. ह्याचं उत्तर माझ्या दृष्टीकोनातून असे देता येईल :

एखाद्या व्यक्तीच्या आयुष्यात घडणार्‍या चांगल्या आणि वाईट घटना तिच्याच पूर्वकर्मातून निर्माण झालेल्या असतात. त्यात जगच्चालकाला दोष देण्यात काहीही अर्थ नाहीये.

बाकी राहिला प्रश्न सद्गुरुंचा, ही माझी वैयक्तिक श्रद्धा आहे !.

आपली,
सौ. प्राची.

प्रा.डॉ. दिलीप बिरुटे म्हणतातः
..."ज्याच्या सत्तेशिवाय शरीर चालत नाही, झाडाचे पान हलत नाही. सर्व चराचर हलवणार्‍याला अनेक गोष्टी करुन घेता येतात, तर विचार प्रसारित करण्याच्या बाबतीत लै शुल्लक गोष्ट असेल त्याच्यासाठी..."
..
हे खरे मानायचे तर निरपराध व्यक्तीवर आतंकवाद्याच्या एके४७ मधून उडणार्‍या गोळ्या त्याच्या सत्तेनेच उडतात, निष्पाप बालिकेवर एखादा नराधम बलात्कार करतो तो त्याच्याच सत्तेने हे खरे मानणे क्रमप्राप्त आहे. प्रा.डॉ.बिरुटे यांना हे मान्य आहे काय?

मुळात ईश्वराची सत्ता सर्वव्यापी आहे हे गृहीतक तपासून पाहणे इष्ट ठरेल. याबद्दल एक कथा ऐकलेली आहे. (कथेचा मूळ स्रोत मला माहीत नाही. कोणाला ठाऊक असल्यास जरूर मांडावा.)

एकदा एक लहान, निरागस मुलगा वडिलांना प्रश्न करतो, "बाबा, बाबा, ईश्वर खरेच सर्वशक्तिमान असतो का हो? त्याला काय पाहिजे ते करू शकतो?"

बाबा "हो" म्हणतात.

"मग बाबा, ईश्वर इतका भला मोठा आणि जड धोंडा बनवू शकेल का, की जो तो स्वतःच हलवू शकणार नाही?"

आता झाली का बाबांची पंचाईत; "बनवू शकतो" म्हटले, तर मग तो हलवू शकत नाही म्हणजे काय पाहिजे ते करू शकत नाही, आणि "बनवू शकत नाही" म्हटले, तर मग बनवू शकत नाही म्हणजेही काय पाहिजे ते करू शकत नाही! आणि "मग सर्वशक्तिमान कसा?" म्हणून मुलाने विचारले, तर त्याला उत्तर काय द्या?

गोष्ट संपली.

पण तरीही ईश्वराची सत्ता सर्वत्र चालते असे घटकाभर मानू या. म्हणजेच, आपल्या दृष्टिकोनातून तो एके४७मधून उडणार्‍या गोळ्या, बलात्कार पाहिजे तर थांबवू शकतो शकतो असे समजू. पण थांबवू शकतो म्हणजे थांबवलेच पाहिजे अशी त्याच्यावर सक्ती थोडीच आहे? ईश्वर कोण आहे, तो की आपण? सर्वत्र चालणारी सत्ता कोणाची आहे, त्याची की आपली? आणि सत्ता जर त्याची आहे, तर त्याला सक्ती करणारे आपण कोण?

आपल्या घरात जर झुरळे किंवा उंदीर झाले, तर आपण त्यांना (झुरळांच्या किंवा उंदराच्या) गोळ्या घालून मारतोच ना? हवे तर झुरळांना किंवा उंदरांना मारणे आपण सहज थांबवू शकतो. तसे थांबवावे अशी सक्ती झुरळे किंवा उंदीर आपल्यावर करतात का? मुळात करू शकतात का?

ईश्वराच्या लेखी आपण त्याच्या घरातली (पक्षी: जगातली) झुरळे किंवा उंदीर नाही कशावरून? त्याला मारायचे तर मारेल, वाचवायचे तर वाचवेल. त्याबद्दल काही म्हणणे असणारे आपण कोण लागून गेलो?

पण हे आपल्याला पटू शकत नाही. कारण आपण स्वतःला ईश्वराने बनवलेल्या सृष्टीतले खास प्राणी समजतो. वास्तविक तसे काहीही नाही. इतर किडामुंगीसारखेच आपणही.

पण हेही आपण मानू शकत नाही. कारण "मानव" म्हणून आपला अहं आड येतो. मग "ईश्वराची लीला अगाध आहे, मर्त्य मानवास ती समजू शकत नाही" वगैरे काहीबाही स्पष्टीकरणे सुरू होतात. (वाच्यार्थ: ईश्वर थोर आहे, म्हणून मानवाला त्याचे काही कळत नाही. गर्भितार्थ: खरे तर मानव थोर आहे, पण त्या ईश्वराचे काही कळत नाही बुवा, म्हणून त्याला मानवापेक्षा थोर म्हणावे लागते. पण काही हरकत नाही. केवळ ईश्वरच आमच्यापेक्षा थोर असू शकतो. पण तो सर्वात थोर असला तरी आम्ही नंबर दोन म्हणजे इथे पृथ्वीवर सर्वात थोर आहोत हे विसरू नका! आणि तसाही ईश्वर कोणी बघितलाय? खरे तर त्याला आम्हीच कल्पनेने बनवला. म्हणजे आम्हीच थोर!)

हे सर्व खोटे आहे; शेवटी "जितनी चाबी भरी राम ने, उतना चले खिलौना" हेच खरे, हे लक्षात ठेवावे, आणि आपले दैनंदिन आयुष्य चालू ठेवावे. ईश्वर काय करतो आणि काय करत नाही याची चिंता करू नये. त्याचा मूड असेल, तर करेल; मूड नसेल, तर करणार नाही. आपल्याला काही करता आले, तर आपण करावे; उगाच त्याला मध्ये आणू नये.

तिसरे म्हणजे, समजा मी ईश्वरभक्त आहे. आणि मी गेलो जंगलात. आणि समोरून आला वाघ. आता वाघाला लागलीये भूक, आणि मी समोर दिसतोय. मला माझ्या जिवाची काळजी आहे, आणि माझ्याजवळ समजा बंदूक आहे. आता वाघ आणि मी दोघेही पडलो ईश्वरभक्त. आणि समजा दोघेही नसलो ईश्वरभक्त, तरी त्याची (आणि केवळ त्याचीच) सत्ता आम्हा दोघांवरही असल्याकारणाने तो दोघांचीही काळजी घेण्यासाठी जबाबदार आहे असे दोघेही मानतो. किमानपक्षी, माझी काळजी घेण्यासाठी तो जबाबदार आहे असे मी मानतो, आणि वाघाची काळजी घेण्यासाठी तो जबाबदार आहे असे वाघ मानतो. मग त्याने नेमके कोणास दुसर्‍याला मारू द्यावे आणि कोणास वाचवावे? कारण कोणासही वाचवले तरी मारला गेलेला बोंब मारणार! बरे, समोरून आयत्या वेळी शेळी आणून वाघाचे लक्ष शेळीकडे वेधावे, जेणेकरून वाघाकडून खाल्ले जाण्यापासून मी वाचेन आणि माझ्याकडून बंदुकीची गोळी खाण्यापासून वाघ वाचेल, असा जर त्याने विचार केला, तर मग शेळीवरही त्याचीच सत्ता असल्याकारणाने शेळीही त्याला आपल्या रक्षणासाठी जबाबदार मानत असल्याकारणाने शेळीही बोंब मारणार. बरे, वाघ शाकाहारी नाही, त्यामुळे केवळ झुडुपे खाऊन जगू शकत नाही. आणि जगू शकत असता, तरी झुडुपेही सजीव असल्याकारणाने तीही त्याला आपल्या रक्षणासाठी जबाबदार मानत असणार, म्हणजे तीही बोंब मारणार. मग बिचार्‍या ईश्वराने करावे तरी काय? आणि अशा परिस्थितीत त्याने "तुम्ही काय वाटेल तो गोंधळ घाला; मी मध्ये पडणार नाही" असे म्हटले, किंवा तसे न म्हणतासुद्धा मध्ये पडण्याचे टाळले, तर त्याला दोष देणारे आपण नेमके कोण?

मुळात ईश्वर आपले रक्षण करण्यासाठी आपल्यास बांधील आहे, आणि त्याने तसे न केल्यास तो आपल्याला किमान एक स्पष्टीकरण देणे लागतो, हे आपण नेमके कशाच्या आधारावर ठरवले?

आपण स्वतःला माकड समजता ही आपली श्रद्धा आहे. ती आपल्याला तारो अश्या आपल्याला मनापासून शुभेच्छा !

माझे वैयक्तिक मत खालील सुभाषिताशी जुळते:

आहार निद्रा भय मैथुनंच सामान्यंएतद् पशुभिर् नराणां ।
धर्मो हि तेषां अधिको विषेशः धर्मेण हीनाः पशुभिस् समानाः ॥

सौ. प्राची.