"भौतिक" म्हणजे तुमच्या मनात काय अर्थ आहे ते ठाऊक नाही.

या खगोलशास्त्रातल्या गणितातल्या कल्पना आहेत.

चंद्राची (पृथ्वीभोवतीची) कक्षा आणि पृथ्वीची (सूर्याभोवतीची) कक्षा या दोन्ही कक्षा वेगवेगळ्या प्रतलांत आहेत.

पृथ्वीभोवती चंद्राची कक्षा, आणि सूर्याची भासमान कक्षा : विकीपेडियावरील चित्र

म्हणूनच प्रत्येक अमावास्येला सूर्यग्रहण होत नाही, आणि प्रत्येक पूर्णिमेला चंद्रग्रहण होत नाही - कक्षा एकमेकांना कलल्या असल्यामुळे बहुतेक महिन्यांत चंद्राची सावली पृथ्वीवर पडत नाही, पृथ्वीची चंद्रावर पडत नाही.

पण चंद्राची आणि सूर्याची भासमान कक्षा दोन ठिकाणी एकमेकांना छेद देतात. ते बिंदू आहेत, त्यांच्यावर "कधीकधी" सूर्य आणि चंद्र असू शकतात. आपापल्या कक्षेत फिरता-फिरता चंद्र किंवा सूर्य या बिंदूंवर नसले, तर या भौमितिक बिंदूंवरती विशेष असे काहीही नसते, पण तरी ते आकाशात भौमितिक गणिताने शोधून काढता येतातच. (हे बिंदू "भौतिक" आहेत की नाहीत, तो अर्थ तुमचा तुम्ही लावा.) म्हणजे आकाशाच्या मानचित्रावर कक्षांच्या रेघा काढून त्यांचा छेदबिंदू चितारता येतो. हे दोने छेदबिंदू दररोज वेगळ्या ठिकाणी असतात - म्हणजे आकाशात "मार्गक्रमण" करत असतात.

या बिंदूंना "राहू आणि केतू" असे नामकरण केलेले आहे. राहू आणि केतू (म्हणजे हे गणिती बिंदू) आकाशात "मार्गक्रमण" करतात. आकाशात मार्गक्रमण करणार्‍या सर्व गोष्टींना (मग त्या गणिती का असेनात) पृथ्वी-स्थिर खगोलशास्त्रात "ग्रह" म्हणतात. (पृथ्वी-स्थिर खगोल-गणितात सूर्य हा "ग्रह" आहे, यात काहीच चूक नाही.)

राहू आणि केतूंचे महत्त्व येणेप्रमाणे :
जर सूर्य आणि चंद्र मार्गक्रमण करताकरता एकाच दिवशी पैकी एकाच छेदबिंदूवरती पोचले, तर सूर्य चंद्राच्या आड झाकला जातो, सूर्यग्रहण होते.
सूर्य एका छेदबिंदूपाशी असला, आणि त्याच वेळी चंद्र दुसर्‍या छेदबिंदूपाशी असला तर चंद्रावर पृथ्वीची सावली पडते, आणि चंद्रग्रहण होते.

राहू /केतू या फलज्योतिषातल्याही कल्पना आहेत. पण त्यांचे महत्त्व वेगवेगळ्या देशांत वेगवेगळे आहे.

फार आवडला प्रतिसाद.

आपला
गुंडोपंत

गुंडोपंतांशी सहमत.

धनंजयरावांनी सोप्या शब्दात माहिती दिली आहे.