कॉप्टिक भाषेच्या मदतीने इजिप्शियन हायरोग्लीफ्सचा अर्थ काढणार्‍या जीन फ्रॅन्क्वा चँपोलीयनची आठवण आली.

देवनाम् पिय पियदसी हे अशोकासाठीच. अशोकाच्या शिलालेखांवर त्याचा उल्लेख पियदसी (प्रियदर्शी) असाच केलेला आढळतो. अशोकाचे बरेचसे शिलालेख प्रजाजनांनी अहिंसेचे पालन करावे या आदेशाचे आहेत. गिरनार येथील शिलालेखही तसाच काहीसा आहे.

अशोकाच्या शिलालेखात येणारे टोलेमी आणि अँटिओकस कोण* यावर अधिक शोध घेतला असता अलेक्झांडरचा सेनापती टोलेमी जो पुढे इजिप्तचा राज्याधिकारी बनला त्याचा पुत्र टोलेमी दुसरा याचे अशोकाशी राजकीय संबंध होते. त्याने आपले मुत्सद्दी अशोकाच्या दरबारी पाठवल्याचे उल्लेख या शिलालेखांत येतात.

अँटिओकस दुसरा हा सेल्युकस निकेटरचा नातू. याच सेल्युकसने चंद्रगुप्ताशी झालेल्या लढाईत पराभव झाल्या नंतर आपली मुलगी (का बहिण?) चंद्रगुप्ताला लग्नात देऊन संधी केली होती अशी आख्यायिका ऐकू येते. एकंदरीत सेल्यूकसच्या साम्राज्याचे मौर्य साम्राज्याशी नंतर सलोख्याचे संबंध असावेत. या संदर्भात, बौद्ध धर्माला अँटिओकस दुसरा याने राज्याश्रय दिल्याबाबत शिलालेख दिसतात.

एक शब्द " दानम " असावा असा प्रिन्सेपला संशय आला.म्हणजे द,न, म ही तीन अक्षरे मिळाली.

वाहवा! यनांच्या गूढलेखन कोड्याची आठवण झाली. :-)

शरदराव,

वाह! सकाळी उठून हा लेख वाचला. सकाळ सार्थकी लागली. जेम्स प्रिन्सेपबद्दल मी पूर्वी वाचले नव्हते. लेखाबद्दल धन्यवाद! असे लेख अधिक लिहा. विस्तृत लिहिलेत तर अधिक मजा येईल.

* ग्रीकांत आपल्या अपत्यांना आपले नाव देण्याची प्रथा असल्याने तीच तीच नावे पुन्हा दिसतात. त्यापैकी नेमके कोण हे काळानुसार ठरवावे लागते.

जेम्स प्रिन्सेपचा लेख मस्तच !!!

सामान्य माणसाला सदाचार शिकवण्यासाठी स्तंभ लेख, गुहालेख आणि गिरिलेख कोरुन धर्माज्ञांच्या द्वारे लोकांना अलौकिक शिकवण देणारा सम्राट अशोक ग्रेट आणि अपार श्रमामुळेच आमच्या पर्यंत सम्राट अशोकाला पोहचवणारा जेम्स प्रिन्सेपही तितकाच ग्रेट .

लेख आवडला.. नवी माहिती मिळाली

ऋषिकेश

लेख छान आहे. जेम्स प्रिन्सेपबद्दल काहीच माहित नव्हते. परंतू जुन्या लिपी कशा काय उलगडत असावेत याबद्दल नेहमीच कुतुहल राहिले आहे. यावर आणखी काही लिहिता आले, तर जरूर लिहा.
आणि 'सुवर्णपर्ण' हा शब्द मी प्रथमच वाचला, जाम म्हणजे जामच आवडला.
राधिका

नवी माहिती मिळाली. सकाळ सार्थकी लागली.

नवीन माहीती कळाली. मधे अशीच माहीती एका ब्रिटीश अधिकार्‍याबद्दल ऐकली होती ज्याने विजयनगरचे साम्राज्य शोधून काढले. तर सातारला असलेल्या एका ब्रिटीश् अधिकार्‍याने (कलेक्टर का न्यायाधीश) येथे नक्की काय काय घडले हे शोधायला लागून भाषा शिकतानाच संपूर्ण मराठ्यांचा इतिहास एकत्र केला असेपण ऐकले होते.

पूर्ण वाक्य

देवानां पिय, पियदसिन राज्ञा लिखा

असे आहे.

आणिक थोडी माहिती. ब्राह्मी लिपी वाचता येणारी 'सुशिक्षित' मंडळी तेंव्हा पुष्कळ होती, परंतु प्रिन्सेपच्या 'लिपी शिकवा' ह्या विनंतीला त्यांनी हेतुपुरस्सरतः धुडकावून लावले.

माझेकडे लिपीशास्त्रावर काही अत्यंत दुर्मिळ पुस्तके आहेत, ज्यात ही माहिती आली आहे. त्यात 'देवानां पिय, पियदसिन राज्ञा लिखा' चे फोटोदेखील आहेत. वेळ झाला की स्क्यान् करून पाठवेन.

धन्यवाद.

हैयो हैयैयो!

ह्या प्रिन्सेपबद्दल मी ऐकलेसुद्धा नव्हते. माहितीबद्दल धन्यवाद!

लेख आवडला.. अजून सविस्तर वाचायला सुद्धा आवडेल.
-- (देवनागरी) लिखाळ.

छान लेख. आणि माहितीचा छोटासा तुकडा.
अजून लिहा, वाचायला आवडेल.