तुमचे म्हणणे बरोबर आहे भास्कर, हे सर्व तपासायला हवे. पण असेच काम एमआयटीतही चालले आहे असे समजते.

http://web.mit.edu/~bcs/people/desimone.shtml
उपक्रमावर या विषयात काम करणारे कोणी लोक आहेत किंवा नाही कल्पना नाही.

भाग घेणारे कोण होते?
उत्तरः (लेखातून भाषांतर)
२५ निरोगी उजवखुरे (डावखुरे च्या उलट!) लोक. वय वर्षे १९-३३. पैकी १३ स्त्रिया होत्या.

(स्वानुभवावरून सांगतो.) साधारणपणे अशा प्रयोगांसाठी जाहिरातपत्र लावतात. आकडा (२५ लोक) हा खूप लहान असल्यामुळे हे जाहिरातपत्र केवळ त्या कॅरोलिन्स्का हॉस्पिटलातच वेगवेगळ्या ठिकाणी लावले असण्याची शक्यता आहे. "निरोगी लोकांना आमंत्रण" असे म्हटले की साधारणपणे हॉस्पिटलातले कर्मचारी उत्तरे देतात, किंवा कधीकधी पेशंटलास् भेटायला आलेले नातेवाईक वगैरे (हे कमीच).

प्रयोग दुखरा नसेल (जसे हे मेंदूचे चित्रण), आणि चिरिमिरी "बक्षीस" असेल, तर विद्यार्थी डॉक्टर किंवा परिचारिका हौशीने येतात.

या प्रयोगातील कृतिक्रम.

एक व्हिडियो गेम.
पटलावर एका मोठ्या वर्तुळात १५ मोकळी ठिकाणे आहेत. (म्हणजे घड्याळात १२ आकड्यांऐवजी ठिपके असतात, त्याऐवजी १५ ठिपक्यांसाठी जागा.)
त्या १५ रिकाम्या जागांत तीन किंवा पाच ठिपके (पिवळे किंवा लाल) दिसतात. ते कुठे आहेत ते नोंदवायचे. असे अनेकवेळा. जितक्या बरोबर नोंदी तितका खेळ फत्ते.
या खेळाच्या दोन प्रकारच्या खेळी प्रत्येक खेळाडूला आलटूनपालटून अनेक वेळा दिल्यात.
प्रकार १ (लक्ष विचलित न करणारी खेळी) : या प्रकारची खेळी खेळण्यापूर्वी पटलावर मध्यभागी एक त्रिकोण दिसतो. या प्रकारात दृश्य होणारे ठिपके पिवळे किंवा लाल ते महत्त्वाचे नाही. कुठलाही ठिपका कुठल्या जागेवर होता ते लक्षात ठेवून नोंदवायचे.
प्रकार २ (लक्ष विचलित करणारी खेळी) : या प्रकारची खेळी खेळण्यापूर्वी पटलावर मध्यभागी एक चौकोन दिसतो. या प्रकारात फक्त लाल ठिपक्यांच्या जागा लक्षात ठेवाव्या लागतात. पिवळे ठिपकेही दिसतात, पण त्यांच्याकडे जाणीवपूर्वक दुर्लक्ष करावे लागते, कारण त्यांच्या जागा नोंदवल्यात तर खेळीत गुण मिळत नाहीत. पिवळे ठिपके केवळ लक्ष विचलित करतात, त्यांना स्मृतीतून गाळणे इष्ट.

प्रकार दोन ची खेळी खेळताना लक्ष द्यायचे, पण "गाळणे वापरून" (पिवळे ठिपके स्मृतीतून गाळायचे). बाकी मेंदूच्या सर्व कृती प्रकार एक च्या खेळीसारख्याच.

हा खेळ खेळताना मेंदूचे चित्रण होत होते. मेंदूचे अनेक भाग कार्यरत होत असताना दिसले. पण एक विशिष्ट भाग प्रकार २ च्या खेळीत कार्यरत होत होता, पण प्रकार १च्या खेळीत तो मेंदूचा एक भाग कार्यरत होत नव्हता. त्यावरून गाळण्याच्या क्रियेत तो भाग कार्यशील असल्याचा निष्कर्ष संशोधकांनी काढला.

हे वर्णन त्रोटक आहे. अर्थात यापेक्षा प्रयोग काळजीपूर्वक केला गेला.

धनंजय