डॉ. सूशलरनाच विचारून
पहा काय प्रयोग केले त्यांनी ते ;)))

आपला
कोणतेही दावे न केलेला
गुंडोपंत

ऍव्होगॅड्रो नंबर म्हणजे काय बॉ?

बाकी वेगवेगळ्या दरूचा नक्कीच वेगवेगळा परिणाम होत असावा...
मला तो नेहमीच महिन्याच्या शेवटी खिसा वेगवेगळ्याप्रकारे हलका झाल्यावर जाणवला आहे. ;)))

आपला
(नेहमीप्रमाणेच अज्ञानी)
गुंडोपंत

होमिओपॅथी मध्ये अनेक औषधे आहेत मात्र १२ क्षार मध्ये अर्थात १२च.
त्यांची काही काँबीनेशन्सही होतात. मुख्यतः १२ आहेत.

बाकी उपचार पद्धतीत साम्य बरेच आहे असे मला वाटते.
जसे दोन्ही पद्धती लक्षण पाहून दोषाचे मूळ दूर करण्याचा प्रयत्न करतात.

आपला
गुंडोपंत

>> बोटाला चावला कि विचू खांद्यापर्यंत चढत असे
म्हणजे????.. आम्हा आजन्म शहरात राहीलेल्या आणि गावात फक्त सुट्टीपुरते 'फिरून' येणार्‍यांना विंचु चढतो म्हणजे काय्? बोटाचा खांद्यापर्यंत कसा जातो? वगैरे मुलभुत प्रश्न आहेत.
हे वाचून आमची स्थिति गावातल्या मुलाला लोकल-धावपळ वगैरे सांगून व्हावी ना तशी झाली आहे :))
पण् खरच्.. हा विंचु चढतो म्हणजे काय होतं बॉ?

आपला
(पढतमुर्ख) ऋषिकेश

माझ्या माहितीप्रमाणे विंचवाच्या विषावर जगात औषधे उपलब्ध नाहीत.
फक्त कोकणातल्या एका अतिशय छोट्यागावातल्या डॉक्टरने (नाव लक्षात नाही) त्यावर संशोधन केले आहे.
हे संशोधन आंतरराष्ट्रीय मान्यता पावले आहे.

अशा वातावरणात आपल्या वडिलांनी शोधलेली विंचु उपचार पद्धती जर रुग्णांना दिलासा देत असेल, तर त्यावर एखादा प्रयोगासहीत असलेला लेख नक्की लिहा.
हा शोध क्रांतीकारी आहे. याची व्हॅल्यु खूप आहे. नक्की विचार करा!

आपला
गुंडोपंत

राजेंद्र यांचे स्पष्टिकरण पटले.

अजुन एक मुद्दा असा की "प्लासिबो एफेक्ट" हा मोठ्या लोकांच्या टेस्टच्या संदर्भात म्हणले आहे ना? म्हणजे रुग्ण वयाने मोठा आहे व त्याला बरे नाही आहे व हे औषध घेतले की आपल्याला बरे वाटेल हे कळते.

आता लहान मुल ज्यांना फक्त रडणे, खेळणे इतकेच माहीत त्यांना होमिओपथीने चांगला गुण आलेला पाहीला आहे. शिवाय कडवट ऍलोपाथीच्या औषधांपेक्षा जे काही वेळा मुले ओकुन टाकतात, ती होमिओपथीच्या "साखरेच्या गोळ्या" एकदम आनंदाने घेतात. हा माझा अनुभव आहे. तसेच एका ओळखीच्या मोठ्या व्यक्तिला देखील स्कीन रिलेटेड प्रॉब्लेम मधे ऍलोपाथीच्या उपचारापेक्षा होमिओपथीच्या "साखरेच्या गोळ्या"मुळे पटकन गुण आलेला पाहीला आहे.

इथे ऍलोपथी म्हणजे काय ते मला माहीत नाही. पण आधुनिक वैद्यक हे पूर्णपणे कामचलाऊ (प्रॅग्मॅटिक - चांगला अर्थ) असे आहे.

एखादी गोष्ट आपल्याला अतर्क्य वाटते म्हणून ती होउच शकत नाही हा माझ्या मते शास्त्रीय दृष्टीकोन नाही. असे असेल तर त्याबाबत अधिक माहिती मिळवायला हवी. आणि इथेही दोन मुद्दे आहेत. पहिला, हे घडते आहे का आणि दुसरा याचे स्पष्टीकरण काय? दुसर्‍या प्रश्नाचे उत्तर माहित नसेल तर पहिल्याचेही उत्तर नाही असे मानणे योग्य नाही.

हा आधुनिक वैद्यकाच्या उपयोगाचा (प्रॅक्टिस चा) पाया आहे. एखादा उपाय का काम करतो ते स्पष्टीकरण मिळाले तर त्यात बदल करून तो आणखीन प्रभावी करणे, कोणास तो उपाय विशेष कारणासाठी लागू नाही, वगैरे ज्ञान सोपे जाते, इतकेच.

अमुक औषध वापरायचा प्रसंग काय ते ठरवता आले, तर कधी तेच औषध वापरून आणि कधी औषध न वापरून (किंवा वेगळे 'हल्लीचे' औषध वापरून) बघता येते. ज्या प्रकारे अधिक प्रमाणात गुण येतो तो उपाय वापरावा.

या बाबतीत होमियोपथीबद्दल डॉ. दफ्तरींचे उत्तम पुस्तक वाचले. डॉ दफ्तरी हे नागपूर येथे सेंट्रल प्रॉव्हिंसेस राज्यात होमियोपथी महाविद्यालयांचे प्रशासक होते, असे अंधुक आठवते. हे पुस्तक साधारण १९५५ साली प्रकाशित झाले. त्यात त्यांनी १८८५-१९०० काळातली न्यू यॉर्क आणि फिलाडेल्फिया येथील इस्पितळांची आकडेवारी दिली आहे. असे दिसते की होमियोपथी वापरणार्‍या इस्पितळांत मृत्यूचे प्रमाण कमी होते. (त्या काळात ऍलोपॅथीमध्ये 'नसेतून भांडेभरून रक्त काढा', वगैरे उपाय होते.) गेल्या शतकात हॉस्पिटलमधील मृत्यूंचे प्रमाण खूप कमी झाले असल्याकारणाने, आणि शिवाय होमियोपॅथी मानणारे ज्या उपचाराला "ऍलोपॅथी" म्हणतात ती गोष्ट सारखी बदलत असल्याने, दफ्तरी यांनी दिलेली आकडेवारी आता लागू नाही.

इथे गंमत अशी आहे की मुळात प्लासिबो इफेक्टची व्याख्याच गुळमुळीत आहे. असे म्हटल्यानंतर आपण फक्त होमिओपथी म्हणजे नेमके काय हे समजावण्याची जबाबदारी प्लासिबो इफेक्टवर ढकलत असतो. प्लासिबो इफेक्टची सर्वात लोकप्रिय व्याख्या म्हणजे औषधाचा आणि बरे होण्याचा काहीही संबंध नसतो. रुग्ण बरा होतो तो केवळ त्याच्या 'विश्वासामुळे'.

हे कदाचित लोकप्रवादात शक्य आहे, पण क्लिनिकल ट्रायलमध्ये प्लासिबो ची व्याख्या सुटसुटीत आणि रोखठोक आहे. औषधाचे जे काय प्रभावी आहे (म्हणजे ते रसायन अशी बहुधा परिस्थिती असते) ते सोडून डॉक्टराने सर्व औषध देण्याचे सोपस्कार एकसारखे करणे. ते रसायन प्रभावी आहे असे मत असल्यास, त्या औषधाच्या गोळीऐवजी त्याच आकाराची, रंगाची, शक्यतोवर चवीची गोळी द्यावी. (रसायन खूपच वेगळ्या चवीचे किंवा वासाचे असल्यास गोळ्या पोटात विरघळणार्‍या खाद्य वेष्टनात घालून देता येतात.)

असो. माझे असे मत आहे की ज्याचा गुण येतो ते वापरावे. आणि जर होमियोपॅथीच्या विशिष्ट औषधांनी उपाय होत असतील, तर ते विकून, बाजार काबीज करून श्रीमंत होणारे उद्योजक या मुक्त बाजारपेठेत जरूर निघतील.

ऍस्पिरिनचा रेणू शरिरातील सायक्लो-ऑक्सिजनेझ नावाच्या एन्झाइमची क्रिया कमी करतो. त्यातून त्याचे शरिरावर परिणाम होतात.

पण हे औषध अमुक विशिष्ट परिस्थितीत देऊन गुण येतो की नाही, हे सांख्यिकीनेच ठरवावे लागते, हे खरे आहे.

अशा प्रकारचे काही प्रयोग होमियोपॅथीच्या बाबतीत झाले आहेत. पबमेड विदा शोधता (होमियोपथी आणि क्लिनिकल ट्रायल अशा शब्दांची पृच्छा केली) मला १००-२०० निबंध सापडले. (हा आकडा फार लहान आहे, हे सांगणे आले.) पैकी बहुतेक "पायलट प्रोजेक्ट" आहेत, त्यामुळे त्यांतून ठाम उत्तर निघत नाही.

त्यात एकच मला गैर वाटला : नवी दिल्ली, जनकपुरी, येथे Central Council for Research in Homoeopathy, JNBCHA नामक संस्थेतील डी.पी.रस्तोगी यांचा १९९९ मधला लेख वैद्यकीय संशोधनाच्या नैतिकतेच्या दृष्टीने थोडा डळमळीत वाटला. तिथे त्यांनी काही एड्सरुग्णांना होमियोपॅथिक औषधे दिलीत, आणि काही रुग्णांना प्लॅसिबो दिले. (निकाल होमियोपॅथी च्या बाजूने.) १९९९ मध्ये या रुग्णांकरिता बर्‍यापैकी प्रभावी औषधे उपलब्ध होती, किंवा माहिती होती. अशा परिस्थितीत कोणासही प्लॅसिबो देणे चूक आहे. पण त्या वर्षी दिल्लीत ती औषधे उपलब्ध होती का? हा प्रश्न विचारला पाहिजे - नसल्यास नैतिकतेच्या दृष्टीने काठावर पास.