आमच्याकडे माझा मित्र व फॅमीली जेवायला आले होते, तेव्हा असेच मासे मस्त तळून एकाशेजारी एक, एका मोठ्या सर्व्हींग थाळीमधे होते. माझ्या मित्राची छोटी मुलगी (३ वर्षे) ते बघून म्हणाली "ओह् फिश झोपलेयत का, गाई गाई म्हणून् तिने हलकेच थोपटले आणी बाहेरच्या खोलीत गेली." असे मासे दिसले की मला तो प्रसंग आठवतो. :-)

मांदेली हा मला मनापासून आवडणारा एकमेव मासा आहे. लहानपणी त्यांचा रंग आवडत असल्यामुळे मी हट्ट करून घ्यायला लावायचे आणि घरी आल्यावर पाण्यात ठेवून खेळायचे. नंतर खायचे मात्र नाही. थोडी मोठी झाल्यावर मात्र मी मांदेली खाऊ लागले.
आमच्याकडे मांदेलीची तुकडी केली जाते. ती तर मला आवडतेच पण गावी गेल्यावर वहिनीच्या हातची कालवणातली मांदेली खायलाही फार मजा येते. गावी कधी न कळवता टपकले तर झाडून सगळे भाऊ भेटल्या भेटल्या "अगं येणार हे कळवलं नाहीस! आता धक्क्यावरूनच आलो, येताना मांदेली आणली असती" असं ऐकवतात आणि मग पुढचे २ दिवस सकाळ संध्याकाळ वेगवेगळ्या वहिनीच्या हातची मांदेली खाण्यात जातात.
असो. मांदेली बद्दल काही माहिती देऊ शकले नाही, त्याबद्दल क्षमस्व!
राधिका

मासे खाण्यात करलीचा टप्पा पार केल्यावर भाजलेली अख्खी मांदेली काट्यासकट खाण्याचा पराक्रम करुन दाखवणे ही लहानपणी माझ्या दृष्टीने पुढची यत्ता होती. दळवींच्या भाषेत सांगायचं तर 'बरा दबदबीतसा' कालवण आणि भाजलेली अशा दोन्ही प्रकारात मांदेली छान लागते. पापलेट-हलवा-सुरमई-बांगडा या मोठ्या माशांमुळे कोकणासारखाच मांदेलीच्या लोकप्रियतेत अनुशेष जाणवतो. त्यामुळे रविवारच्या जेवणासाठी पापलेटबरोबर, एखाद्या दुय्यम नायिकेप्रमाणे मांदेलीचा एखादा वाटा घेणारेच अधिक. अर्थात, बर्‍याचदा हा साईडरोलच अधिक भावखाऊ निघतो, ही बाब अलाहिदा. :)

बाकी. मांदेलीबद्दल गूगलल्यावर हा माहितीपूर्ण दुवा मिळाला. http://www.fishbase.org/Summary/SpeciesSummary.php?id=625
एक, ताजी फडफडीत मांदेली कशी ओळखायची याच्या टिप्स सोडल्या, तर इतर उपयोगी माहिती या दुव्यावर आहे :)

मांदेली आणि इतर माशांची शास्त्रीय नावे येथे सापडतील -
http://www.maharashtra.gov.in/english/gazetteer/KOLABA/gen_fish.html

नंदनशेठ,

तू दिलेला फिशबेसचा दुवा छानच आहे आणि माहितीपूर्णही आहे. ह्या दुव्यावरची माहिती चाळत असताना मला चक्क पापलेटाचा ष्टांप सापडला! :)

हा ष्टांप कुवेतमधला आहे..

असो..

आपला,
(पोष्ट्या) तात्या.

मासोळी मांदेली ही माझी सर्वात प्रिय मासोळी नाही याचे कारण सांगण्याची गरज नाही. अर्थात, याचा अर्थ मला ती आवडत नाही असा नाही. आवडतेच. आमच्या घरात नुसती मांदेली आणलेली आठवत नाही. मांदेली आली की सोबत बोंबिल हमखास येतात. :) हे कारणही मांदेली आवडण्यास पुरेसे आहे. :))

स्पॅनिश अँचोव्ही ही मांदेलीची चुलतबहीण. पूर्वी नाही पण आता तिचे लोणचे (हे अमेरिकेत मिळते, युरोपातही मिळत असणारच) आवडायला लागले आहे. पिझ्झावरती हे लोणचे "आवडते" आणि "आवडत नाही" असे खाद्यधर्मीयांचे दोन कट्टर विरोधी पंथ आहे. गेली काही वर्षे मी अँचोव्ही वाद्यांच्या बाजूला पंथांतर केले आहे.

अवांतर : गोव्यात कोलंबीचे न शिजवता लिंबाच्या रसात घातलेले ताजे लोणचे खाल्ले होते. कालच एके ठिकाणी "ट्यूना" मासळीचे असे ताजे लोणचे खाल्ले. असा प्रकार कोकणातही कोलंबीवेगळ्या मासळीचा करतात का? मांदेलीचे चांगले लागेल असा माझा कयास आहे.

तात्या,
आम्ही मासळी खात नाही मात्र आपला माहितीपूर्ण लेख (तसेच प्रतिसाद सुद्धा) चविने वाचले. आणखी असेच येऊ द्या. आम्ही खाणे जमले नाही तरी वाचन करायला मात्र आहोत.

कोणास ठाऊक, मासळींच्या वासामुळे माझा त्यांच्याबद्दल पूर्वगृहदुषित दृष्टीकोण बनला आहे. त्यामुळे काधि मासळी खाण्याची इच्छाच होत नाही. तुमच्यापैकी कोणी माझ्यासारख्यांच्या गटातून खवैय्या गटात गेले आहे का? जर असेल तर त्या बदलांबद्दल सांगू शकाल का? तसेच कोणी प्रत्न कराताना मघार घेतली असेल तरीही तसे का झाले हे सांगावे.

आणि हो, जर तुमच्या माहितीमुळे मी व माझ्यासारखे अनेक मासळी खावू लागलो अन भाव वाढला तर त्याची जबाबदारी सर्वस्वी तुमची असेल.

तुमचे सगळ्यांचे मासळी या विषयावरचे नॉलेज अगाध आहे.. मी पामर माझे अद्न्यान् पाजळत नाही.
पण आपण सगळ्या खवय्ये लोकांनी सांगितलेली माहिती नक्किच माझ्या उपयोगी पडेल...

तात्या, हा विषय इथे आणल्याबद्दल धन्यवाद..

आपली (मासे विषयात "ढ")
प्राजु