चर्चाप्रस्ताव निवडताना योग्य विषयाची निवड करावी तसेच लिहिलेला मजकूर कृपया पडताळून पाहावा. चर्चाप्रस्तावातील त्रुटी येथे सुधारुन दिल्या आहेत. - संपादन मंडळ.

पहा! आधीच प्रस्तावातच गोंधळ? हस्तक्षेपा बद्दल मोर्चा काढायचा का? ;)
असो
बाळकृष्णा, प्रस्ताव चांगला आहे. चर्चा व्हायला हरकत नाही.
मला तर वाटतं की असे गोंधळ घालणे हाच एक धंदा आहे.

आपला
गुंडोपंत

चर्चा-प्रस्तावात योग्य ती दुरुस्ती केल्याबद्दल संपादन मंडलाला धन्यवाद.चर्चेमधून चांगला विचार पुढे यावा,हीच अपेक्षा आहे.

हा लेख मुखपृष्टावर दिसेल तर त्यावर अधिक प्रतिक्रिया व्यक्त होतील,असे वाटते.हा विषय खूप महत्वाचा आहे,असे मला वाटते.

आनंद पटवर्धनांची ' पिता पुत्र और धर्मयुद्ध" तसेच "राम के नाम" या डॉक्युमेंट्रीज या विषयाच्या अनुषंगाने आवर्जून पहाण्यासारख्या आहेत.
प्रकाश घाटपांडे

सबब अशी हिंसक आंदोलने होऊ नयेत म्हणून संपूर्णपणे नवीन धोरणात्मक विचार करायला हवा.

हे विधान मान्य आहे.परंतू केवळ कायदा-सुव्यवस्थेचा हा विषय न बनवता नागरी कर्तव्याचा पण विषय बनवला पाहीजे. ते करताना असे वागायची "सवय" आपल्याला कधी लागली आणि ती वेळीच न मोडल्याने घडलेले हे परीणाम आहेत असे सांगावेसे वाटते.

बंद, मोर्चे, हरताळ, आणि हिंसा या स्वातंत्र्यपूर्व समाजातील केवळ परकीय राज्यात काय्देशीर पर्याय नसल्यामुळे चालू झालेल्या प्रतिक्रीया होत्या हे आधी ध्यानात ठेवले पाहीजे.

या बाबतीत मी दोन उदाहरणे देतो: प्रथम स्वातंत्र्यवीर सावरकरांचे. १९५० च्या दशकाच्या सुरवातीस त्यांनी स्वतः चालू केलेली "अभिनव भारत" ह्या सशस्त्र क्रांतीची संघटनेची समारंभपूर्वक सांगता केली. कारण असे सांगीतले की आता भारत स्वतंत्र आहे आणि स्वतःच्या सरकारविरुद्ध सशस्त्र क्रांती करणे अयोग्य आहे जे लढे देयचे ते कायद्यानेच देयला हवेत.

दुसरे उदाहरण म. गांधींचे: काँग्रेस हा स्वातंत्र्यापूर्वी राजकीय पक्ष नसून एक (शक्य तितकी) सर्वसमावेषक राजकीय चळवळ होती. गांधीजींच्या नेतृत्वाखाली ती (करा अथवा मरा चा काळ सोडल्यास) - अहींसात्मक, सत्याग्रह आणि सविनय कायदेभंगाच्या मार्गाने झाली. पण भारत स्वतंत्र झाल्यावर ही चळवळ चालू ठेवणे योग्य नाही हे गांधीजींनी ओळखले होते. त्यांनी पण सावरकरांसारखेच त्यांच्या आधी तीच गोष्ट बोलली की "काँग्रेस विसर्जीत करा". अर्थातच सत्ता मिळवण्याच्या नादात हा "ट्रेड मार्क" शब्द काँग्रेसमधील नेहेरूंसकट कुणालाच दुरावून देयचा नव्हता. परीणामी गांधीजींकडे दुर्लक्ष झाले आणि काँग्रेसमधील स्वातंत्र्यपूर्व काळातील चळवळिचे रूप त्यातील नेत्यांनी विसर्जीत केले नाही.

यापुढे आता कम्यूनिस्टांबद्दल बोलू: त्याम्चे तर काय मूळच सश्त्र क्रांतीवर अवलंबून आहे...

मला वाटते की या समस्येचे मूळ हे एकतर स्वातंत्र्यपूर्व काळात लागलेल्या आणि स्वातंत्र्यानंतर न सोडलेल्या सवयीत आहे किंवा जी काही वैअचारीक घडण आहे त्यात आहे. बरं अस असते की या एका अर्थाने वाईट सवयी आहेत आणि त्याप्रमाणे वागताना शिस्त लागत नाही, त्यामुळे त्यांची लागण इतरत्र होणे पण सोपे जाते. म्हणून या बाबतीत एक गोष्ट म्हणजे सर्व राजकीय पक्षांनी आम्ही कुठल्याही पद्धतीची हिंसा करणे, बंद करणे, हरताळ करणे हे वागणार नाही असे म्हणणे महत्वाचे आहे.

प्रामाणीकपणे मला जेंव्हा जेंव्हा मी या समस्या वाचत असतो अथवा जवळून पाहातो तेंव्हा राहून राहून एकच गोष्ट वाटते - नुसतेच सरकारकडून अपेक्षा न करता आणि कायदा-सुव्यवस्था ही पोलीसांच्याच (कुठल्याही) न देता - आपण आपले नागरी कर्तव्य पाळायला शिकले पाहीजे - व्यक्तीगत आणि सामाजीक. तरच सर्व चांगले बदल घडून येतील. यावर अधीक लिहीता येईल पण ते विषयांतर होईल म्हणून येथेच थांबवतो...

प्रामाणीकपणे मला जेंव्हा जेंव्हा मी या समस्या वाचत असतो अथवा जवळून पाहातो तेंव्हा राहून राहून एकच गोष्ट वाटते - नुसतेच सरकारकडून अपेक्षा न करता आणि कायदा-सुव्यवस्था ही पोलीसांच्याच (कुठल्याही) न देता - आपण आपले नागरी कर्तव्य पाळायला शिकले पाहीजे - व्यक्तीगत आणि सामाजीक. तरच सर्व चांगले बदल घडून येतील

.
समाजात समाज कंटक म्हणता येईल असे लोक जास्तीत जास्त दोन टक्केच असतात. पण त्यांच्यात उरलेल्या अठ्याण्ण्व टक्के लोकांना वेठीस धरण्यची उपद्रवक्षमता असते. त्यासाठीच तर पोलिस खात्याची निर्मिती झाली. 'दुर्दैवाने ज्यांनी पोलिसांना घाबरायला पाहिजे ते लोक पोलिसांना घाबरतच नाहीत आणि सर्वसामान्य पापभीरु नागरिक ज्यांनी पोलिसांना घाबरायचे काहीच कारण नाही असे लोकच पोलिसांना घाबरतात'. हे मत वरिष्ठ सेवानिवृत्त आयपीस अधिकारी व मना सज्जना या पुस्तकाचे लेखक तसेच क्रिडा समुपदेशक श्री भिष्मराज बाम यांनी एका ठिकाणि व्यक्त केले आहे.
प्रकाश घाटपांडे