बिकट वाट- वहिवाट अशी त्या गावांची अवस्था होती. या वाईट अवस्थेवर आपण मात करायची, असे तीन गावांमधील लोकांनी ठरवले आणि त्यातून उभे राहिले एक आदर्श काम. आपल्याच गावांमधील रस्त्याच्या कामासाठी एकाच ग्रामपंचायतीची तीन गावे एकत्र आली आणि या गावांमधील लोकांनी आपले रस्ते बांधून काढले.

ही गोष्ट आहे वेल्हे तालुक्‍यातील मोहरी, सिंगापूर आणि एखलगाव या गावांची. ही गावे हरपूड ग्रामपंचायतीत येतात. दुर्गम भागातील या गावांमध्ये प्रत्येकी 20 ते 25 कुटुंबे राहतात. हरपूड गावापासून साधारण दोन किलोमीटर अंतरावर चढ-उताराच्या वाटेने या गावामध्ये चालत जावे लागते. एसटीची सेवा केवळ हरपूडपर्यंत असून, पुढच्या गावात जाताना चालतच जावे लागते.

पावसाळ्यात प्रचंड पावसामुळे पासलीपर्यंतच एसटी धावते, पुढे गुडघाभर चिखलातून वाट काढत गावकऱ्यांना चालतच आपल्या गावी जावे लागते. या गावांना जोडणारे रस्ते वाईट अवस्थेत होते, त्यामुळे हिवाळा आणि उन्हाळ्याच्या दिवसांमध्ये दुचाकी कशीतरी या रस्त्यांवरून जाऊ शकायची; पण पावसाळ्यात मात्र एकही वाहन या रस्त्यांवरून जाऊ शकायचे नाही, अशी रस्त्यांची अवस्था. गावाजवळ मोठे रुग्णालय नसल्याने अचानक कोणी आजारी पडले, तर त्याची दुर्दशा फारच व्हायची.

खराब रस्त्यांवरून त्या व्यक्तीला डालात घालून पासलीच्या रुग्णालयात न्यायचे म्हणजे मोठी कसरतच; शिवाय त्याच्यावर उपचार सुरू होईपर्यंत जीव टांगणीला लागलेला. रस्ता खराब असल्याने रुग्णांचे हाल व्हायचेच, शिवाय वेगावरही मर्यादा यायच्या. रस्त्यांच्या या दुरवस्थेमुळे डॉक्‍टरही या गावाकडे फिरकायला नाखूषच असायचे. सार्वजनिक वाहतुकीवर मोठा परिणाम घडवणारी गोष्ट म्हणजे या गावातील रस्ते. त्याचा परिणाम गावातील विद्यार्थ्यांच्या शिक्षणावरही व्हायचा. प्राथमिक शाळेत शिकवायला येणाऱ्या शिक्षकांना या गावांमधील शाळा ही एक शिक्षा वाटायची, ती रस्त्यांमुळे आणि दळणवळणाच्या गैरसोयीमुळेच.

या गावांमधील मुले इतरत्र शिकायला गेली तरी हीच समस्या. वर्षानुवर्षे या अवस्थेत काढल्यानंतर गावकऱ्यांच्या एक गोष्ट लक्षात आली, ती म्हणजे आपल्याला कोणीच आयते रस्ते बांधून देणार नाही, त्यासाठी कष्ट आपल्यालाच करायचे आहेत. ही गोष्ट गावकऱ्यांनी ग्रामपंचायतीत मांडली. ग्रुप ग्रामपंचायतीतील सदस्यांनाही या गोष्टीची जाणीव होती, त्यामुळे लोकांच्या उत्साहाला आणि रस्त्याच्या कामाला खतपाणी कसे घालता येईल, याकडे लक्ष द्यायला सुरवात केली; तेव्हा असे लक्षात आले, की राज्यात रोजगार हमी योजनेंतर्गत अनेक विकासाची कामे होत असतात.

त्यामधून रस्तेबांधणी, पाणलोटक्षेत्र विकासासारखी अनेक कामे होतात. आपल्याकडचे रस्तेही खराब आहेत आणि आपल्या हातांना कामही हवे आहे, आपणच रोजगार हमी योजनेंतर्गत आपल्या गावातील रस्त्यांचे काम केले, तर दोन्ही गरजा पूर्ण होतील. या विचारातून एक चांगले काम उभे राहिले. मोहरी, एखलगाव आणि सिंगापूरच्या रस्त्यांसाठी आपण श्रमदान करायचे, असे गावकऱ्यांनी ठरवले. त्याला ग्रामपंचायतीने साथ दिली. रोजगार हमी योजनेंतर्गत रस्त्याचे काम सुरू झाले.

रस्त्याच्या बांधकामाचे स्वरूप भिन्न होते. मिळणारा निधी पंचायतीचा आणि श्रम गावकऱ्यांचे. रोजगार हमी योजनेंतर्गत काम केल्याचा दुहेरी फायदा या गावांमधल्या ग्रामस्थांना झाला. त्यांच्या गावचा रस्ता पक्का होऊ लागलाच, शिवाय गावातल्या गरजू लोकांच्या हाताला सरकारतर्फे कामही मिळाले. एखलगाव, सिंगापूर आणि मोहरी या गावांमधल्या जवळजवळ 50 लोकांना रस्त्याच्या निमित्ताने उदरनिर्वाहाचे साधन मिळाले. सिंगापूर ते पासली हा पाच किलोमीटरचा रस्ता ग्रामस्थांनी बांधून पूर्ण केला आहे.

रस्त्याचे काम पूर्ण झाल्यावर या भागातील बांबूसारखे उद्योगधंदेही चांगले चालू लागतील, असे गावकऱ्यांचे मत आहे. आपल्या प्रतिकूलतेवर आपणच मात करायची असते, ही गोष्ट या ग्रामस्थांकडून शिकण्यासारखी आहे.