छत्री हरवल्यामुळे होणारे नुकसान लक्षात घेतल्यास नेमके नुकसान चार रुपये एक आणा असे झाले.

- सूर्य

अवांतर - क्रुपया (व्यवस्थित टाइप न करता आल्याबद्दल क्षमस्व) ज्या कोड्यांची उत्तरे व्य.नि. ने पाठवायची असतील त्यांची उत्तरे नंतर् जाहीर केल्यास सगळ्यांना समजतील. उदा. मोक आणि तोक या कोड्याचे उत्तर मला अजुन माहीत नाही. त्यामुळे नंतर उत्तरे जाहीर करण्याची विनंती मी आपणास करतो.

छत्रीची खरी किंमत ४रु. असेल तर चिमणरावांना पहिल्या खरेदीत १ रु. चा फायदा झाला होता.
तो जमेस धरता एकूण नुकसान ३रु. १ आण्याचे झाले.

दुकानदाराने दुसर्‍या खरेदीच्या वेळी चिमणरावांना फसवले असल्यास मात्र ४रु. १ आणा नुकसान झाले.

------------------------------------------
तुम्ही सध्या हे वाचत आहात.

पहिली छत्री हरवली नाही असं गृहीत धरलं तर् हरवल्यानंतर झालेला सगळा खर्च म्हणजे ४ रुपये १ आणा नुकसान आहे...

नुकताच माझा मोबाईल हरवला...मग दुसरा ५ हजाराचा मोबाईल घेतला. आता हा नवीन खर्च हा निव्वळ् नुकसानीत जमा आहे..

(एका छत्रीत भिजणार्‍या दोघांतला एक) अभिजित

खायचे पैसे लावू नयेत. बाकी छत्रीचे आमच्या हिशोबाने ३ रुपये दोन आने, हे आमचे उत्तर. यनावालासेठ बाकी तुमचे कवतुकच करायला पाहिजे,हे सुचते कुठून तुम्हाला ;)

आधीची छत्री जरी ३ रू ची असली तरी तिला "रिप्लेस" करायला लागलेली किंमत ४ रू
तसेच जी भजी चिमणरावांनीच खल्ली (की खाल्ली?) त्याचा १ आणा सोडून देऊ
त्यामुळे नुकसान ४ रू १ आणा

... वाद अनंत काळापासून चाललेला आहे. हे असेच चालायचे!

सरकारने पेट्रोलची किंमत वाढवल्यानंतर रातोरात पेट्रोलपंपांवर जास्त पैसे मोजावे लागतात. योग्य का अयोग्य? करा विचार!!

(बिनहिशेबी) एकलव्य

याचे उत्तर कधी कळणार आहे?

त्याला भजी खाण्यासाठी एक आणा दिला. शिपायाने एक आणा खर्च केला.

छत्री हरवली नसती तर त्याला पाठवलाच नसता, हे म्हणायला ठीक आहे. पण त्यानंतर झालेल्या कुठल्याही खर्चाचा छत्री हरवण्याशी संबंध लावता येईल ("फुलपाखरू-वावटळ" न्यायाने). त्याला नुकसान म्हणणं बरोबर नाही. म्हणून उत्तर ३ रु.

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
छत्री हरवल्यामुळे चिमणरावांचे नेमके किती नुकसान झाले ? असा प्रश्न आहे. आपण दोन चिमणरावांची कल्पना करू.

प्रथम प्रत्येकाकडे ३ रु.वाली छत्री आहे.ती घेऊन दोघे कचेरीला निघाले.समजा त्यावेळी प्रत्येकाच्या खिशात केवळ ४रु.२ आणे एवढीच रक्कम आहे. दोघे हाटेलात गेले.एक एक आण्याची भजी खाल्ली.
बाहेर पडताना :

संध्याकाळी घरी आल्यावर चि.१ कडे छ्त्री आहे. आणि किती रक्कम आहे? .. शून्य. त्यांचे सर्व ४रु.२आणे खर्च झाले.
चि.२ कडे सुद्धा तशीच छत्री आणि आणि किती पैसे आहेत? ..४ रु.१ आणा.कारण त्यांचा केवळ १ आणाच खर्च झाला.
दोघांच्या शिलकीत हा फरक का पडला?

यावरून छत्री हरवल्यामुळे झालेले नुकसान ४रु.१ आणा. हे उत्तर.
अनेकांनी हे उत्तर दिले आहे.''पहिली छत्री हरवली म्हणून हा भूर्दंड पडला. "या मावशीच्या वाक्यात उत्तर आहे हे नेमके हेरून श्री. अभिजित यांनी ते उद्धृत केले आहे.
या सर्व उत्तरांत श्री. योगेश यांचे ७रु.१आणा हे चुकीचे (जाणून बुजून) उत्तर सर्वोत्तम आहे असे मला वटते.

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
आपले एक सदस्य श्री. अभिजित हे काल्पनिक संवाद लिहिण्यात निपुण आहेत. बुद्धिमान गंधर्व कन्या आणि सुस्वरूप तरुण यांचे उपवनातील संवाद त्यांनी छान लिहिले आहेत.त्याचा दुवा माझ्या खरडवहीत आहे.त्यांचे अनुकरण करून पुढील संवाद लिहिला आहे.
छत्री न हरवणारे चि.२ घरी आल्यावर चहा पिता पिता :
"

."
........

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
श्री.जगन्नाथ यांसी,
१/ 'फुलपाखरू-वावटळ 'न्याय माझ्या वाचनात अथवा अथवा ऐकिवात नाही. जाणून घेण्यास उत्सुक आहे. कृपया समजवावा.
२/ दुसरा चिमणराव चि.२ केवळ काल्पनिक आहे.त्याला अस्तित्व नाही.कोड्याचे उत्तर समजले की चि.२ अंतर्धान पावतो.
(इंजीनियरिंग मेकॅनिक्स--डायनॅमिक्स मधे डी'अलेम्बर्ट फोर्स अशी एक संकल्पना आहे. हा फोर्स फिक्टिशिअस-काल्पनिक-असतो.त्याच्या वापरामुळे समस्या सुलभ होते.एकदा प्रॉब्लेम सुटला की डि'अलेंबर्ट फोर्स अदृश्य होतो. तसे या चि.२चे आहे.)
३/" चि.२ चे पुढे काय झाले? समजा छत्री हरवली नसल्याने ते पावसात फिरायला गेले, पाय घसरून पडले,....." इत्यादि.
कोडे हे दिलेल्या माहितीच्या चौकटीतच सोडवावे असे मला वाटते. तुम्ही दिल्या प्रमाणे तर्क केले तर ते नवीन कोडे होऊ शकेल.परंतु दिलेल्या कोड्याचे उत्तर (४ रु.१ आणा) मिळाले की ते कोडे तिथेच संपले.
.....समजा दुस-या दिवशी त्या दुकानात झालेल्या विक्रीच्या बिलांवर लकी ड्रॉ होता. त्यात चिमणरावांना २००रु बक्षिस लागले.आता हे वेगळे कोडे झाले.

१/ 'फुलपाखरू-वावटळ 'न्याय माझ्या वाचनात अथवा अथवा ऐकिवात नाही. जाणून घेण्यास उत्सुक आहे. कृपया समजवावा.

हा एक विनोद. फुलपाखराने पंख फडफडवल्यामुळे हवेत जी हालचाल होते तिचे हळूहळू वादळात रूपांतर होणे शक्य आहे, असा दृष्टांत दिला जातो. आणि खरोखरच त्यात शास्त्रदृष्ट्या अशक्य असे काही नाही. असे झाले तर फुलपाखरू हे वादळाचे "कारण" अाहे का, हा वादाचा मुद्दा. म्हणजे खिळा गेला म्हणून राज्य गेले, हे म्हणणे सयुक्तिक आहे का, हा वाद उपस्थित करण्यासाठी "भृंग-चक्रवात" न्यायाचा उल्लेख करतात.

ह्यापुढील सर्व अवांतर आहे : कुठल्याही घटनेला इतर असंख्य घटना कारणीभूत असतात हे प्राचीन काळापासून भारतात अाणि आता इतरत्र मान्य झाले आहे. त्यांतील एक-दोन घटनांना आपण सोय म्हणून "कारण" म्हणतो (उदा. छत्री विसरलास म्हणून भूर्दंड पडला) पण एकच एक कारण वेगळे काढता येत नाही. तो भाषेचा खेळ आहे. अमेरिकेत तरी नुकसानभरपाईच्या वकीलाला प्रचंड मागणी असते, कारण तो असले खेळ करू शकतो.

(ह्या असंख्य घटनांना भारतात "कर्म" म्हणतात, हे आपल्याला माहीत आहे. घडणारी प्रत्येक गोष्ट ही त्या कर्माचा परिपाक असते.)

खिळा गेला म्हणून राज्य गेले

हेही समजवा बुवा, आम्हाला तर हेही माहित नाही

दोन्ही उत्तरे बरोबर...असे आमचे मत आहे. तसेच ही उत्तरे व्यवहारातही दिसतात, अगदी लाखांच्या उलाढालीसही कारणीभूत होतात.

चित्र एक आणि चित्र दोन यांचा यनावालांचा युक्तिवाद योग्य आहे. तसेच जगन्नाथांचा चित्र दोनचे पुढे काय? हा प्रश्न आणि तर्कही योग्यच आहे.

(१) फिफो - First In First Out - गेलेली वस्तू किती रुपयांना घेतली होती यालाच महत्व. जर ती वस्तू परत मिळवायची असेल तर किती खर्च येईल हा नवा गडी नवे राज्य असा प्रकार. या न्यायाने ३ रुपये हे चिमणरावांना झालेले नुकसान.
(२) लिफो - Last In First Out - गेलेली वस्तू किती रुपयांना घेतली होती याला महत्व नाही. तर ती वस्तू परत मिळवायची असेल तर किती खर्च येईल त्याला महत्व. या न्यायाने ४ रुपये १ आणा हे चिमणरावांना झालेले नुकसान.

पेट्रोलच्या किंमती रातोरात वाढल्या की पेट्रोलपंपाचे मालक आज विकले गेलेला माल पुन्हा भरायला अधिक खर्च येईल हे कारण कायद्याने सांगून लगेच ग्राहकांनाही अधिक दर लावतो. येथे लिफोचे तत्व पणास लावले जाते. किंमती वाढत्या असल्या की लिफोच्या सूत्राने फायदा कमी दाखविला जाईल तर फिफोच्या मार्गाने गेल्यास त्याच व्यवहारात फायदा अधिक दिसेल. रोखेधारकांना खूष करायचे आहे कर वाचवायचा आहे यावर ठरविले फिफो की लिफो यांच्या नाणेफेक केली जाते!span>

(फिलि) एकलव्य