अशाप्रकारची नवीन तंत्रज्ञानाची माहिती उपक्रमावर सातत्याने हवी.

लेख वाचून या उपकरणाचा खप किती असा प्रश्न पडला. तुम्ही दिलेल्या दुव्यात त्याचे उत्तर मिळाले पण दुवा सध्या वरवर वाचला. नंतर वाचून अधिक प्रतिसाद देते.

प्रयोग उत्तम आहे, पण व्यवहार्य वाटत नाही, हिरेमठ ह्यांनी ९ व्या वर्षापासूनचे स्वप्न साकारण्यासाठी चरखा बनविला की त्याची उपयोगिता लक्षात घेउन बनविला हे जाणून घेणे गरजेचे ठरेल, काही प्रश्न उभे रहातात जसे कातलेल्या सुताचे काय करावे? भारीत बॅटरीवर फक्त एक बल्ब किंवा रेडिओ चालणार असल्यास ते वापरणार वर्ग कोणता? त्या वर्गाला हा चरखा परवडेल काय? अर्थात प्रश्न नाउमेद करण्यासाठी विचारले नाहीत पण उपयुक्ततेबाबत अशी उपकरणे कायमच कमी असतात असे वाटते.

अशा भारतीय संदर्भात हा प्रयोग पण उत्तमच आहे, पण त्याची व्यवहार्य राबवणूक शक्य कशी होईल/होईल काय असे वाटते.

तसे पहाता, १००% टक्के उपयुक्त नसली तरी डास मारणारी रॅकेट डास मारायचे काम करते हे खरेच आहे.

पण व्यवहार्य भारतीय उत्पादन मिळाल्यास त्याला प्राधान्य मिळेलच असे वाटते, न मिळण्यासाठी काही कारण लक्षात येत नाही.

उत्पादन उपयुक्त आहे असे वाटते. बेसिकली हाताने जेवढे कार्य (वर्क) होऊ शकते त्यापैकी थोडेच चरख्यासाठी लागते. उरलेले कार्य वीजनिर्मितीसाठी वापरले जाते.

एल ई डी किंवा रेडिओ चालतो असे म्हटले आहे याचा अर्थ फारच थोडी वीजनिर्मिती होऊ शकते असे दिसते.

कारण
हाताने लावलेली ऊर्जा = चरख्यासाठी वापरलेली ऊर्जा + वीज निर्मितीसाठी लावलेली ऊर्जा हे समीकरण उल्लंघता येणारच नाही.

चरख्याऐवजी अधिक उपयुक्त काम केले जाऊ शलेल का हे पहायला हवे. (पंप चालवणे)

अवांतर : कष्टकर्‍यांच्या ऊर्जेतून वीजनिर्मिती करण्याऐवजी सुखवस्तूंच्या व्यायामातून वीजनिर्मिती करायला हवी. ट्रेडमिलवर व्यायाम करण्या ऐवजी डायनामो फिरवणे किंवा व्यायामाच्या सायकलला जो डायनामो असतो त्यात निर्माण होणारी वीज साठवायला पाहिजे.

नितिन थत्ते

मी स्वतः हिरेमठ यांना फोन करुन काही मिनिटे बोललो. आवज खुप उत्साही होता. तसेच हा चरखा सध्या एल ई डी साठीची उर्जा उत्पन्न करतो आहे. पण भविष्यात कदाचित जास्त चांगला उपयोग दिसेल सुद्धा. जमल्यास हे उत्पादन प्रत्यक्ष पहायचा मानस आहेच. बाकी थत्ते म्हणतात त्या प्रमाणे सर्व प्रकारच्या/थरातल्या वाया जाणार्‍या उर्जा योग्य प्रकारे मॅनेज झाल्यास अपारंपारीक उर्जा स्त्रोतांचा जास्त चांगला अभ्यास आणि वापर होईल. चरखा ही त्याची एक चांगली सुरुवात म्हणता येईल. सुताचे काय करावे हा प्रश्न ते निर्माण करणारेच सोडवतील नाही का? शेतकरी शेती सोबत दुग्ध व्यवसाय करु लागले तसेच काहीसे..

या परिचयावरून तरी हा स्तुत्य हेतु असणारा बर्‍यापैकी निरूपयोगी प्रयोग वाटला!

------------------
ऋषिकेश
------------------

चांगला धागा. थत्त्यांशी बऱ्यापैकी सहमत.

बाकी भारतीय उत्पादनावर भर कशाला? विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात, संशोधनाच्या क्षेत्रात अनेक देशांतले लोक एकत्र येऊन काम करतात. "सायन्स इज ऍन इन्टरनॅशनल एन्टरप्राइज़" असे म्हटले जाते. तिथे असा विचार करून चालत नाही.

"तुझं वाचन किती? तू बोलतोयस किती?"
"तुझा पगार किती? तू बोलतोयस किती?"