मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
मराठी संस्थळांविषयी प्रियाली यांनी नोंदविलेली निरीक्षणे वास्तवदर्शी आहेत.फेसबुकाची फारशी माहिती नाही. तिथे गेल्यावर कुठे काय वाचायचे तेच कळत नाही(मला).कुठे काही वाचनीय असेल पण ते शोधता येत नाही.असो.
..

"मराठी संकेतस्थळांवर नवी पिढी नाही, भविष्यात नवी पिढी मराठी संकेतस्थळांकडे वळल्यास ती पिढी ग्रामीण भागातून येणारी असेल. शहरी पिढी ही मराठी शाळेत शिक्षण घेत नसल्याने तिचा सहभाग फारसा नसेल."

.
असे प्रियाली म्हणतात ते पटण्यासारखे आहे.
..अनेक वाचकांना उपक्रमसारखी मराठी संस्थळे आहेत याची माहितीच नसावी. तसेच स्वत:चा संगणक असला तरी बहुसंख्य मराठी माणसे संगणावर देवनागरी मराठी कसे लिहावे हे समजून घेण्याचा प्रयत्न करीत नाहीत असे वाटते.

भविष्यात नवी पिढी मराठी संकेतस्थळांकडे वळल्यास ती पिढी ग्रामीण भागातून येणारी असेल.

या बाबतीतील माझा अनुभव या वाक्याशी बराचसा जुळणारा वाटतो आहे. मी इंग्रजी व मराठी या दोन्ही मधून ब्लॉगिंग करत होतो. अलीकडे असे जाणवू लागले की माझ्या परिचितांपैकी जे तरूण वर्ग या सदराखाली मोडतात त्यांना माझे मराठी ब्लॉग वाचण्यात स्वारस्य नाही व बहुदा त्यांना ते समजतही नसावेत. मराठी वाचन प्रेमी आहेत ते ज्येष्ठ नागरिक आणि मुख्यत्वे ग्रामीण वाचक. समाजाच्या वरच्या वर्गातील मंडळींना बहुदा मराठी कळतच नाही किंवा ते वाचण्यात रस नसावा. खालच्या वर्गातील उदंड वाचक वर्ग ब्लॉगला मिळताना दिसतो. या सगळ्या वाचकवर्गाला विचारप्रवर्तक लेखन फारसे रुचत नाही असे वाटते. तो व ती यापुढे फारसे जावे असे त्यांना वाटत नसावे.
मराठी लेखनावर आलेली दुसरी मर्यादा ऍन्ड्रॉइड फोन्स मुळे आली आहे. यावर मराठी फॉन्ट्स नीटसे दिसत नाहीत. अनेक मंडळी अलीकडे ब्लॉग्स फोन्सवरच वाचताना दिसतात.
इंग्रजी ब्लॉग्सना जगभरातून वाचक मिळतात त्यामुळे अगदी घरगुती विषयांवरील लेखन तितकेसे वाचले जात नाही. त्यामुळे बर्‍याच वेळा विषयांवर मर्यादा येतात. मात्र विचार प्रवर्तक लेखांना उत्तम दाद मिळते
त्यामुळे अनेक वेळा कोणत्या भाषेत लिहावे हे मला सध्या पुष्कळ वेळा समजतच नाही. परिणामी मराठी लेखन आपोआपच कमी होत चालले आहे. खेद होत असला तरी ही सत्य परिस्थिती आहे.
चन्द्रशेखर
Learning is not compulsory... neither is survival.

फेसबुकावर सगळे भेटतातच म्हणून मराठी संकेतस्थळांवर न लिहीणार्‍यांचे प्रमाण कमी असावे.

माझ्या मते लोकांना स्वतःसारखे वाचन लेखनाची आणि त्याहूनही अधिक म्हणजे वादांची आवड असलेले मित्र-मैत्रिणी आजूबाजूला सापडत असतातच असे नाही. त्यामुळे जेथे अशी हालचाल दिसते, तेथे लोक जातात. ती कधी फेसबुकावर असते, कधी मसंवर असते एवढेच.

पुढील पिढीपर्यंत मसं वाचणारे लोक कमी होणार आहेत हे मात्र वाटते आहे. माझ्याच काही मैत्रिणींपैकी अनेकजणींना वाचन आवडत नाही असे नाही, पण त्या आपण होऊन मराठी संकेतस्थळाकडे येत नाहीत. आल्या तरी टिकत नाहीत.

अशी काही बाही हालचाल टिकण्यासाठी काही तरी सणावारांप्रमाणे प्रॉजेक्ट करावे लागतात असेही वाटते.

माझ्या मते काही काळासाठी सगळ्या जुन्या खेळाडूंनी निवृत्ती घ्यावी. तेच गुर्जी की फुर्जी आणि त्यांच्या त्याच छापातल्या प्रतिक्रिया हे मरगळीचे कारण आहे.

माफ करा! संकेतस्थळ, संवाद स्थळ, संस्थळ आणि सोशल नेटवर्किंगस्थळ यांच्यातील नेमका फरक न कळल्यामुळे प्रचंड घोळ उडाला आहे! या शब्दांचे इंग्रजी प्रतिशब्द द्यावेत ही विनंती. तरच लेख मला कळेल असे वाटते.
----------------
सुधीर काळे

१. फेसबुकवर फ्रेंड्स निवडता येतात.
२. तापदायक वाटणारे / ठरलेले, अश्लील मेसेजेस पाठवणारे इ. लोक अनफ्रेंड करता येतात.
३. अतिच झाले असेल तर कुणाला 'ब्लॉक' देखील करता येते.
४. आपल्या स्टेटसवर कुणी चुकीच्या मतांचा प्रचार करत असेल ( उदा. मी एकदा विनायक सेन यांच्याविषयी लिहिलं होतं, तेव्हा काही हिंदुत्ववादी लोकांनी 'साध्वी ऋतंभरा' आणि सनातन संघटना यांच्याविषयीही मी असेच बोलावे, लिहावे याचा आग्रह धरला होता आणि काहींनी मी माओवादी असून त्यांना मदत करत असलाचे आरोप मी खुलासा करूनही वारंवार केले होते.) तेव्हा ती मते आपण आपल्या वॉलवरून 'काढून फेकू शकतो'.
५. अनेक लोकांमध्ये चर्चा होते व तिला गती असते. तात्कालिक महत्त्वाच्या विषयांसाठी ही गती गरजेची असते. उदा. ही आजची लिंक पहा : http://www.facebook.com/kavita.mahajan.5
यात मी असे मांडले होते : लिंगभेद मानणार्‍या पुरुष न्यायाधिशांना व पोलीस अधिकार्‍यांना प्रशिक्षणाची गरज आहे असे वाटते आहे. नवरा जिथे जाईल तिथे त्याच्यामागे बायकोने सीतेसारखे गेले पाहिजे, असे विधान काल एका न्यायाधिशाने केले. मध्यंतरी न्यायाधीशांचे एक सर्वेक्षण झाले होते, त्यात "बायकोला अधूनमधून एखादी थोबाडीत मारायला हरकत नाही" असे बहुतांश न्यायाधिशांचे मत होते.
दिल्लीत एका नववधूला मारहाण करत रस्त्यावर आणून ट्रकखाली ढकलण्याची घटना घडली. तोवर तिच्या माहेरचे लोक बातमी कळून तिथे पोचल्याने ती बचावली. तिला हॉस्पिटलमध्ये दाखल केल्यानंतर तातडीने रक्त द्यावे लागले. ते दुर्मिळ गटाचे होते. ते आमच्या एका कार्यकर्त्या मित्राने दिले. मग पोलीस पोचले. तेव्हा तो पोलीस अधिकारी तिला म्हणाला की,"नवर्‍याविरुद्ध तक्रार करायला तू कोण मोठी पतिव्रता लागून गेली आहेस?" जिच्याविषयी काहीच माहिती नाही तिच्या चारित्र्यावर हा अधिकारी का संशय घेतोय म्हणून जाब विचारला, तर तो म्हणाला,"परपुरुषाचं रक्त घेतलंस ना आत्ताच... मग हा 'व्यभिचार'च झाला!"
या महापुरुषांचा सत्कार आपण कसा करावा? काही कल्पना सुचताहेत का?
---- यावर आज तिथे वकील, डॉक्टर, विद्यार्थी इत्यादींसह अनेक क्षेत्रांमधील लोक उत्तम चर्चा गांभीर्याने करत आहेत.
मराठी साइट्सवर ही गती नसते.
६. ट्विटर वर केवळ अपडेट देता येतात, मिळतात आणि शब्दमर्यादा आहे. मराठी लिहिले तर रोमन प्रमाणे मोजले जाऊन खूपच कमी शब्द लिहिता येतात. चर्चा होतच नाहीत. मेसेज दिले-घेतले जातात. ते 'इतरां'ना समजत नाहीत. त्यामुळे फेसबुक अधिक खुले आहे.
७. फेसबुक स्टेटस हा तर मला लेखनाचा एक 'नवा रूपबंध' (फॉर्म) वाटतो. कविता, लेख, कथा इ. नसलेले काही निव्वळ 'नोंद' म्हणून सुचत असते, ते तिथे लिहिता येते.