कं टा ळ लो
हा दुवा
--मनोबा

एकतर् सध्या लोक् सुट्टीच्या मूडमध्ये आहेत, शिवाय काल् असे ऐकले, की वांद्र्याहून् आणि कुर्ल्याहून् रिक्शावाल्यांवर् पोलिसांनीच् बंधने घातली होती. शिवाय् 'काही लोक' आधीच् लोकांना सांगत् होते की तिथे आता काही नाहीये. घरी जा.
कविता

"तितक्याच जोरात मिडिया या फियास्कोचेही करणार."

~ त्याला कारणही (दुर्दैवाने) अण्णाच आहेत.
वाईट एकच, दिग्विजय सिंगसारख्या वाचाळवीरांचे यामुळे चांगलेच फावेल. शिवाय पाच राज्यातील निवडणुकांदरम्यानच्या प्रचारावर "अण्णा मॅजिक" काही परिणाम करू शकेल याची जी शक्यता होती तीही आता धूसर बनली आहे.

असो.

अशोक पाटील

वृत्तपत्रातुन पध्दतशिरपणे टीम-अण्णांविरुध्द केलेले मत-परिवर्तन प्रयत्न (ब्रेनवाशिंग), टीम अण्णांची आंदोलन घाई आणि अडमुठेपणा, पहिल्या आंदोलनानंतर राहून गेलेले लोकांच्या मतपरिवर्तनाचे डावपेच,कंटाळलेले लोक ही आणि अशी अनेक कारणे आंदोलन फसण्यासाठी जबाबदार आहेत.

ऑक्युपाय वॉलस्ट्रीट आणि लोकपाल आंदोलन हे तसे फारसे यशस्वी झालेच नाहीत.

मुळातच हे आंदोलन बऱ्यापैकी मीडियाने फुगवलेले होते. शेवटी सूज उतरणारच होती. असो. पण ह्या आंदोलनामुळे भ्रष्टाचाराचा मुद्दा ऐरणीवर आला आहे नाकारता येणार नाही. नंतर सरळसरळ राजकीय/काँग्रेसविरोधी झालेले हे आंदोलन कुठल्याही पक्षाचा बॅनरखाली झालेले नव्हते हेही मान्य करायला हवे. असो. अण्णांच्या ह्या आडमुठ्या 'आम्ही म्हणू तो कायदा' आंदोलनाला पाठिंबा नसला तरी शेवटी हा 'डॅम्प स्क्विब' (बोऱ्या वाजलेला) झालेला पाहून वाईट वाटले.

सरकारी कटकारस्थानांमुळे फक्त पाच हजार लोक त्या मैदानात जमू शकले असा स्पिन देण्यात सध्या अनेक अण्णासमर्थक/भाजपासमर्थक/काँग्रेसविरोधक गुंतलेले आहेत. त्या चर्चा अतिशय मनोरंजक.

"तुझं वाचन किती? तू बोलतोयस किती?"
"तुझा पगार किती? तू बोलतोयस किती?"

अण्णांचा आडमुठेपणा, मिडियाने चढवून वाढवून दिलेला भाव, राजकीय पार्टींची सर्कस या सर्वांतून कधीतरी सामान्य जनता वैतागून बाहेर पडणारच होती. एखादे आंदोलन सुरू करायचे आणि ते पूर्णत्वाला न्यायचे यासाठी जी योजनाबद्धता लागते ती टीम अण्णा प्रत्यक्षात आणण्याच्या भानगडीतच पडत नव्हती. "चलो, हमारा साथ दो" असे म्हटले की सामान्य माणूस एकदा आपले कामकाज सोडून साथ देईल. दर महिन्या दोन महिन्यांनी कसा देईल बरे.

अण्णाची तुलना गांधीजींशी व्हायला लागली होती.आता दोन्ही नेतॄत्वातील फरक लोकांच्या लक्षात आला. अण्णांनी थोडे आत्मपरीक्षण करण्याची वेळ आली आहे.तसे न केल्यास त्यांचा वैचारिक अंत निश्चीत आहे.

अण्णा आंदोलनाचा असा शेवट व्हावा हे बघुन वाईट वाटले. मात्र हा तात्पुरता विराम दिसतोय.
कालचा राज्यसभेतील दिग्दर्शित फियास्को मिडीयाने आधीच उघड केल्याने आता काँग्रेसला पुन्हा ब्याकफुट वर जावे लागते आहे असे दिसते.

ऋषिकेश
------------------
'नाविन्य' हे एकाच व्यक्तीने वेगवेगळ्या आयडीने लिहुन कसे बरे तयार व्हावे?
नुसते नावात गोड पदार्थ घालुन तसे लिहिता थोडेच येते?

अण्णांचे हसे होणार होते हे उघडच होते. जे सर्व काही झाले त्याला राजकारण म्हणावे इतके चांगले उदाहरण आहे. यामध्ये अनेक गोष्टी उघड झाल्या. वर अनेकांनी योग्य मुद्दे लिहिले आहेतच. मिडियाचा अतिरेक, लोकपाल म्हणजे दुसरी लढाई इत्यादी जरा अतिरेक होत होता. सर्व राजकिय पक्ष आणि आंदोलक सर्वच गोष्टींचा फायदा घेत होते. सरकारला किंबहुना काँग्रेसला कायदा केल्याचे फक्त क्रेडिट हवे होते हे स्पष्टच दिसत होते. तसेच त्यांना हवे तसे बिल करुन स्वतःला सुरक्षित ठेवायचे होते.

या लोकपालचा आम्हा भारतीयांना एकच फायदा झाला की असे कायदे संसद करते, त्यासाठी आंदोलन केल्यास जनतेचा फायदा होण्याची शक्यता असते आणि उगाचाच अतिरेक केल्यास राजकारणी नेहमी प्रमाणे स्वतःचा फायदा करुन घेतात हे मोठ्या प्रमाणावर कळले.

जे झाले ते चांगले की वाईट याचा निर्णय शेवटी काळच देणार आहे.

प्रत्येक माणूस भ्रष्टाचाराविरोधी बोलतो, अन् भ्रष्टाचार करतो. हेही या देशी सत्यच आहे. फक्त प्रत्येकवेळी 'त्यांनी' केला तो भ्रष्टाचार अन् माझा तो नाईलाज हे म्हणून स्वतःची समजूत करून घेण्यात आपण बहुधा सफल होतो. व्यक्तिगत नैतिकता उंचावत नाही तोवर या भ्रष्टाचारापासून मुक्ती नाही हे सत्य आहे.

परंतु आजकाल इन्स्टंट फूड् अन् स्पूनफेड अभ्यास करणार्‍या पिढीस एकंदरीतच कुणीतरी आयते 'सोल्युशन' देणारा मसिहा हवा आहे. या लोकपाल बिलाच्या सुरुवातीच्या काळात तेच झाले. मसिहा आला आहे असे वाटले. (असे मसिहे/अवतार शोधणे, किंवा त्यांची अपेक्षा करणे हा या देशाला मिळालेला शाप आहे असे वाटते. सगळेच या विचारात असतात की कुणी अवतार घेईल अन माझी पीडा हरण करील.)

आंदोलन खरे यशस्वी करायचे असेल, तर चांगला 'कार्यक्रम' सोबत घेऊन 'ग्रासरूट लेव्हल' ला काम करणे गरजेचे आहे. हे संघटना बांधणे, व ती वाढवत नेऊन मग काही करणे हे आजकाल कुणी करताना दिसत नाही अन् म्हणून अशी आंदोलने फसताना दिसत आहेत.

'टीम'च्या वागणूकीबद्दल, त्यातील व्यक्तिंच्या चारित्र्य/निस्पृहतेबद्दल कितीही मतभेद असले तरी शेवटी त्यांचेही विचार व्यक्तींचे प्रबोधन गरजेचे इथेच येऊन थांबले आहेत हे लक्षात घेण्याजोगे आहे.