१९९२ सालच्या अमेरीकन राष्ट्राध्यक्षपदाच्या निवडणूकात राष्ट्रीय पातळीवर अननुभवी असलेल्या बिल क्लिंटनला तत्कालीन राष्ट्राध्यक्ष जॉर्ज एच बुश यांच्याशी सामना देयचा होता. बुश स्वतः कधीकाळी सीआयएचे प्रमुख होते, चीनमधे राजदूत होते, रेगनच्या काळात उपाध्यक्ष होते आणि नंतर ८८ ते ९२ च्या कालासाठी राष्ट्राध्यक्ष होते. याच काळात कम्युनिझम कोसळला, सद्दामला कुवेतमधून माघार घ्यावी लागली इत्यादी इत्यादी... थोडक्यात क्लिंटनसाठी ही निवडणूक सोपी नव्हती. (त्यात त्यांच्या गव्हर्नरम्हणून काही भानगडी बाहेर येत होत्याच!).

तरी देखील एक गोष्ट होती ज्यामधे राजकारण्यांनी लक्ष दिले नव्हते. ते म्हणजे "राष्ट्राचे अर्थकारण" आणि त्यात भरडली जाणारी जनता. बाहेर मुर्दुमकी गाजवली की घरात काही चालेल असा काहीसा रिपब्लीकन आव बुश यांचा होता. अशा आविर्भावाला क्लिंटनच्या निवडणूक मोहीमेत एक घोषणा दिली गेली: (परराष्ट्र धोरण, युद्ध जिंकणे, वगैरे गेले चुलीत!) "इट्स दी इकॉनॉमी स्टूपिड!" या एका वाक्याने कळीचा मुद्दा वर आला आणि त्याचा पुरेपूर म्हणणार नाही पण काही अंशी का होईना परीणाम होऊन सत्तांतर झाले, क्लिंटन राष्ट्राध्यक्ष झाले... त्यांच्या काळात इकॉनॉमी आणि नोकर्‍या या अनेक कारणाने वाढत गेल्या हा आणि ती समृद्धी नंतरच्या काळात इतिहासजमा झाली हा देखील इतिहास आहे. ओबामा निवडून येण्यासाठी त्याचे व्यक्तीमत्व, निवडणूक संघटन कौशल्याप्रमाणेच घसरगुंडीवरील अर्थकारण हे देखील कारणीभूत होतेच...

भारताच्या बाबतीत आपण पहायचे ठरवले तर भले निवडणुकीतले गोंधळ, जातकारण, धर्मकारण, निधर्मकारण वगैरे कितीही वापरायचे ठरवले तरी मुक्त अर्थव्यवस्थेबरोबरच "इट्स दी इकॉनॉमी स्टूपिड!" हे वाक्य अनेकदा आणि अधिकाधिक खरे ठरत असल्याचे दिसत आहे. ज्या रावसरकारने मुक्तार्थव्यवस्था आणली त्यांना देखील बाहेर पडावे लागले... नंतर "तिसर्‍या युतीस" अर्थकारण आणि राजकारण दोन्ही समजत नसल्याने मारच खावा लागला. एनडीएच्या काळात नक्कीच अनेक प्रयत्न केले गेले आणि जगभर बदलत असलेल्या घडामोडींचा अर्थकारणासाठी फायदा घेण्याचा प्रयत्न केला गेला. पण तरी देखील बहुतांशी जनता ही काजळीने ग्रासली होती (अर्थात "शायनिंग" नव्हती)... परीणामी परत एकदा राज्यकर्त्यांना दिसून आले की "इट्स दी इकॉनॉमी स्टूपिड!" तेच एका अर्थी उत्तरप्रदेशात दिसून आले.

मधल्या काळात धर्माने ग्रासलेल्या मध्यपूर्वेत देखील तेच दिसू लागले आहे आणि ओबामाचे सगळे गूण हे अमेरीकन काँग्रेसच्या २०१० च्या निवडणूकीत उपयोगी पडू शकले नाहीत. कारण परतः "इट्स दी इकॉनॉमी स्टूपिड!"

आता, असे म्हणतात की भारतीयाचे सरासरी वय जवळपास २५आहे! म्हणजे पोटापाण्याचा विचार करणे, तशी इकॉनॉमी तयार करणे अधिकच महत्वाचे आहे. पण जिथे चालू झाले अशा रशिया-चीनने काडीमोड घेतलेल्या पोथीनिष्ट तत्वज्ञानाला कवटाळून बसलेल्या बंगालीबाबूंना आज अखेर झटका बसलाच. कारण परत तेच, "इट्स दी इकॉनॉमी स्टूपिड!" (अर्थात अजूनही काही अपवाद आहेत, जसे की तामिळनाडूचे रिव्हॉल्व्हींग डोअर!)

आता आशा करूया, हा संदेश ग्राम पंचायतीपासून ते लोकसभा/राज्यसभेच्या सर्वपक्षिय राजकारण्यांपर्यंत पोहचेल. नाहीतर निवडणु़का या कितीही "मॅनेज" करायचा प्रयत्न केला तरी शेवटी त्यांना एकच संदेश मिळू शकेल(आणि तरूणपिढी देईल अशी आशा): "इट्स दी इकॉनॉमी स्टूपिड!"