बाकी सारी मते पटली पण

HIV बाधीत व्यक्तींबाबत समाजाची दृष्टी इतकी कलुषीत असते

व्याभिचारानेच बहुतेक गुप्तरोग होत असतील आणि व्याभिचार निषिद्ध असेल तर असे होईलच ना?

एकीकडे लिव्ह-ईन रिलेशनस्‌ला व समलिंगी विवाहांना कायदा मान्यता देतोय. तृतिय पंथियांना कायद्यानी मतदानाचा हक्क मिळालय, रेशन कार्ड मिळालय. त्यांना लिंग बदलाचा हक्क मिळाला आहे. तर दूसरीकडे आजही विधवा, घटस्पोटीत व अनाथ व्यक्तींकडे बघण्याची समाजाची दृष्टी कलुषीत दिसते.

तुमच्या हेतूविषयी शंका घेत नाही पण या वाक्याच्या पहिल्या भागात नाराजी व्यक्त होते आहे.

प्रबोधनाची गरज ही प्रत्येक समाजाला आहे. १००% प्रबोधन झालेला समाज सापडणे कठिण असावे; प्रबोधनाचे विषय आणि व्याप्ती बदलते इतकेच.

कुठलाही समाज नव्या संकल्पनेला राजरोस तयार होत नाही. त्यासाठी वेळ, शिक्षण, संयम या सर्वांची गरज पडते. जेव्हा तुम्ही म्हणता,

ऑरकुटवर अनेक मित्रांनी मला फ़्रेंड लिस्टमधुन डिलिट केलं. अर्थात अनेक नवीन मित्र मिळाले.

तेव्हा विधानात आशा दिसून येते, जे महत्त्वाचे आहे. समाजातील काहीजणांना तरी विषयाचे महत्त्व पटले आहे हे कळते. ही जमेची बाजू आहे. किंबहुना, ज्यांनी तुम्हाला आज डिलीट केले ते भविष्यात तुम्हाला पुन्हा ऍड करण्याची शक्यता आहे कारण संपूर्ण समाज तुमच्या मताविरुद्ध नाही. काहीजणांचे अलरेडी प्रबोधन झालेले आहे.

ही मुलगी अत्यंत सुंदर आहे, एक खानदानी सौन्दर्य आहे तीच्याजवळ. प्रचंड बुद्धीमत्ता आहे, नम्रता आहे विचार करण्याची क्षमता आहे. या मुलीला ग्रॅज्युएट झाल्यावर चांगली नोकरी मिळाली. बरे दिवस आले आईनी वेश्याव्यवसाय बंद केला.

इथेही मला प्रबोधन दिसते. त्या मुलीचे आणि तिच्या आईचे. त्यांनी स्वतःला वेश्याव्यवसायातून बाहेर काढले ही प्रबोधनाची पहिली पायरी. दुसरी पायरी त्यापेक्षा उंच असेल आणि गाठायला थोडा वेळ लागेल.

>>एखाद्या हिजड्याला भिक मागणं वा शरिर विक्रय करणं या शिवाय दूसरा कोणाता तरी उद्योग करावा अस वाटत असेल तर त्याला समाज उभा करत नाही.

याच्याशी असहमत आहे. हिजड्यांना (म्हणजे जे चौकात भीक मागताना-आणि त्यावेळी इतर सामान्य नागरिकांना हॅरॅस करताना दिसतात ते) भीक मागण्याची सक्ती कुणी करत असेल असे वाटत नाही. माझ्यासमोर साडी नेसून येणारा हिजडा पँट शर्ट घालून आला (आणि विचित्र हावभाव करीत नसेल) तर त्याला नॉर्मल काम द्यायला माझी किंवा बहुधा कोणाचीच हरकत नसेल.

बाकी प्रबोधनाची आणि मनोवृत्ती बदलण्याची गरज नेहमीच असते याच्याशी सहमत. शेजारच्या संकेतस्थळावरचा कौल तुम्हीच टाकला आहे का?

नितिन थत्ते

तुमच्या कामाचे कौतुक वाटते.
पण ह्या विशयावर समाजाचे प्रबोधन कसे काय होऊ शकते?
तुम्ही समाजातील ज्या वर्गाबद्दल बोलत आहात, तो टक्केवारीने नेहमीच कमी असतो. ज्यांची टक्केवारी कमी असते त्यांना अशाप्रकारचेच दुय्यम दर्जाचे जीवन जगावे लागते. अशांना 'आदर्श मानणे' समाजाला पेलण्यासारखे आहे का? त्यांची टक्केवारी खूप जास्त झाली तर मग चित्र वेगळे होवू शकते.

सध्यातरी जे जसे आहे तसे स्विकारत आपल्यापरीन आपली स्वप्रतिमा हळू-हळू सुधारत, आपले आयुश्य सुखी कसे करता येईल, हे प्रत्येकाने पहायचे.

उपक्रमवर स्वागत

तुमचे कार्य चांगले वाटले. नक्की काय करता याबद्दल लिहलेत तर अजून आवडेल.

जोरजबरदस्तीनी वेश्याव्यवसायात ढकलल्या गेलेली एखादी वेश्या, तीची मुलं, तीला सहानुभुती दाखवणारी मंडळी ही मात्र समाजाच्या दृष्टीनी नालायक ठरतात.
यातील जोरजबरदस्ती शब्द खटकला. स्वेच्छेने व्यवसायात आलेल्या/करणार्‍याबद्दल सहानुभूती नसावी असे त्यातून ध्वनित होते.

'वेश्यांचे आणि त्यांच्या कुटुंबियांचे पुनर्वसन करायला हवे. असे पुनर्वसन करताना समाजाने मुक्त मनाने पाठिंबा द्यायला हवा.' असे तुमचे म्हणणे दिसते. तुमच्या कार्यास शुभेच्छा.

प्रमोद

प्रबोधन होणे गरजेचेच आहे यात शंकाच नाही. आपण वर उल्लेख करता त्या घटनांकडे पाहण्याची दृष्टी आज तितकी निकोप नसेलही, पण बदलांची सुरुवात होत आहे. काही जुन्या विचारसरणीचा पगडा काळाच्या ओघात मागे पडेल. आणि भविष्यात याबाबतीत कोणतीही विषमता असणार नाही असे वाटते. आपले काम कौतुकास्पदच आहे.

अवांतर : मागे एकदा भिन्न कादंबरीचा मुसुंनी परिचय करुन दिला होता. काही दिवसापूर्वीच भिन्न कादंबरी वाचून संपवल्यानंतर आपला अनुभव त्या तुलनेत काहीच नाही असे वाटले.

-दिलीप बिरुटे

तुम्ही या बाबतीत काही काम करता म्हणजे नक्की काय काम करता?? ते सान्गाल का??

लेख आवडला. "प्रबोधना"ची प्रक्रिया सतत चालू असणारी प्रक्रिया आहे. ती व्हायची गरज आहे याच्याशी सर्वसाधारणपणे सहमत आहे.

माझ्या बाबतीत घडलेला एक गमतीदार किस्सा सांगतो. सुमारे दहा वर्षापूर्वीची एक गोष्ट आहे. परदेश प्रवास करत होतो. विमानात शेजारी एक वयस्क बाई होत्या. गौरवर्ण, घारे डोळे. त्यांची बॅग चढवाउतरवायला मामुली मदत केल्याने त्यांच्याशी संवाद घडायला सुरवात झाली. त्यांनी माझी एकंदर बरीच चौकशी केली. स्वतःबद्दल जे सांगितले त्यावरून त्या आपल्या मुलाकडे का मुलीकडे काही महिन्यांकरता चाललेल्या होत्या. माझे शिक्षण, नोकरी, वास्तव्य याबद्दल अनेक प्रश्न त्यांनी विचारले. माझे पहिले नाव मी सुरवातीलाच सांगितले होते. शेवटी अनेक प्रश्नांनंतर त्यांनी माझे आडनाव विचारले. मला काय लहर आली नकळे , मी त्यांना "कांबळे" असे उत्तर शांतपणे दिले. ( हे माझे खरे नाव नव्हे.) राहिलेल्या प्रवासात आमचा संवाद फारसा झाला नाही.

मी म्हण्टल्याप्रमाणे, "प्रबोधना"ची प्रक्रिया सतत चालू असणारी प्रक्रिया आहे. ती व्हायची गरज आहे याच्याशी सर्वसाधारणपणे सहमत आहे.

उपक्रमावर तुम्ही लिहिते झालात हे चांगले. तुमच्या कार्याची आणि अनुभवांची अधिक माहिती देत जावी, ही विनंती.