ज्ञानेशजी
भारतीय टीव्ही वाहिन्यांच्यावर हा प्रकार पहिल्यांदा सुरू झालेला असल्याने तुम्हाला धक्का बसलेला दिसतो. अहो अमेरिकेतील वाहिन्या खाजगी भांडणे(यात प्रसिद्ध ओफ्रा वि न्फ्रीचा कार्यक्रम सुद्धा समाविष्ट आहे) अगदी सासू सून, नवराबायकोची सुद्धा, वगैरे व्यवस्थित दाखवत असतात व हे कार्यक्रम तिशय लोकप्रिय आहेत. तेंव्हा आपल्याकडे पण ते होतीलच.
चंद्रशेखर

गेम्स पीपल प्ले नावाच्या पुस्तकात एरिक बर्न ने लोकं वेळ घालवण्यासाठी कुठचे मानसिक 'खेळ' खेळतात याविषयी लिहिलं होतं. त्यातला जगभर अतिशय पॉप्युलर असलेला खेळ म्हणजे 'ain't it awful?' किंवा 'बई गं! काय काय गोष्टी चालतात (आजकाल)!' ही जगभरच्या जनतेची गरज आहे बहुतेक. समधर्मी लोक एकत्र करायचे आणि आपण जे करण्याचा विचारही करणार नाही तसलं काहीतरी इतर लोकं करतात याबद्दल गास्प करून त्रागा व्यक्त करायचा. आपण चांगले व एकमेकांसारखे हे घट्ट करण्याचा, इतर कसे वाईट हे म्हणणं अतिशय छान मार्ग आहे.

कुठच्या तरी निनावी (आपल्याला माहीत नसलेल्या) जोडप्याच्या बाबतीत असलं काहीतरी चालतं (जे अर्थातच आपल्या समाजात, आपल्या जवळच्यांबाबत होत नाही) ते कस्सं कस्सं वाईट बरं का... असं म्हणण्याची गरज असणारे खूप आहेत - असावेत. म्हणूनच रिअॅलिटी टी.व्ही. वर असले शोज चालतात.

उपक्रमावर 'बई गं, हे शोज कित्ती कित्ती वईट, नं?' अशा चर्चा चालतात. एयन्ट इट ऑफुल?

राजेश

द्रौपदीचे सत्त्व माझ्या लाभु दे भाषा-शरीरा
भावनेला येउं दे गा शास्त्र-काट्याची कसोटी

I find television very educating. Every time somebody turns on the set, I go into the other room and read a book. ~ Groucho Marx

--
रोबो नी अ:ऱिणैयो, चिट्टि नी उयर्दिणैयो, मिऩ्सारम् उडलिल् रत्तम् नवीऩ उलहत्तिल् अऱिवियल् अदिसयम्
वायुण्डु आऩाल् वयिऱिल्लै, पेच्चुण्डु मूच्चिल्लै, नाडि उण्डु इरुदयम् इल्लै, पावर् दाऩ् उण्डु तिमिरे इल्लै

मी हा कार्यक्रम पाहतो. हो! बायकोला आवडत नसला तरी मी (वर म्हटल्या प्रमाणे) पाहतो व पण त्यातून काय शिकता येईल? हे देखील समजून घेण्याचा प्रयत्न करीत असतो.

* 'आपल्या जोडिदाराला आपण आतापर्यंत व्यवस्थित समजू शकलोय का?' ह्या प्रश्नाचं उत्तर बर्‍याच जणांच्या मनाच्या कोपर्‍यात लपलेला असतो. जी बाजू 'द्न्यात' असते तीच्या बाबत सांशकता निर्माण होण्यानेच हा प्रश्न निर्माण होतो. जी बाजू द्न्यात आहे तीच्या अगदी विरूद्ध बाजू असते 'अद्न्याताची'! माणसाला जीवनाच्या 'द्न्यात' बाजूपेक्शा 'अद्न्यात बाजूबाबत' ओढ (कल / झुकाव) निर्माण झाली की तो वा ती एखादी विचित्र कृती करणारच!

'द्न्यात बाजूला' आतापर्यंत कसे समजून घेतले होते? ती माहीत असताना आपण कोणते निर्णय घेतले होते? कसे वागलो होतो? हे माणूस वरील कृती करत असताना विसरून जात असावा.
पण 'अद्न्यात बाजू' जाणण्याची कृती केल्यानंतर, 'अद्न्यात बाजू' जाणणल्यानंतर (द्न्यात झाल्यानंतर) नव्या कृतीसाठी दोन पर्याय निर्माण होत असतात/असावेत. त्यावेळी जो पर्याय निवडला जाणार तो पर्याय भावी आयुश्यात पुन्हा-पुन्हा सतावत राहणार.

त्यासाठी उदाहरण रामायणातील रामाचच घेवूया!
प्रणयासाठी सुपर्णकेने (शुर्पणखा हे नाव बदललेले वाटते. जसे महाभारतातील सुर्योधन, सु:शासन च्या एवजी दुर्योधन, दु:शासन )
जेव्हा रामाला विचारले तेव्हा रामाने तीचा प्रस्ताव 'लक्शुमणाला विचारून बघ!' असे म्हणून अव्हेरले.
त्यावेळी रामाच्या मनात, 'सुपर्णकेचा प्रस्ताव स्विकारला तर सीतेला काय वाटेल? सीता म्हणाली तर, 'अरण्यात आहोत हे सागूंन मला मेलीला आतापर्यंत ताटकळत ठेवलं आणि स्वत: मात्र...! ' हा/ असा विचार आला होता का?' *
ह्या टप्प्यावर दोन पर्यायांपैकी
1- 'आत्मप्रतिश्ठा जपणं' व 'त्यासाठीच माझ्या जोडीदाराला असं म्हणायची संधीच मी देणार नाही', हा की
2- 'याचक म्हणून समोर असलेल्या स्त्रीचा मान राखणं' व 'त्यासाठी मी माझ्या जोडीदाराशी सल्ला-मसलत करेन.'
रामाने पहीला पर्याय निवडला. त्यानंतर आयुश्यातील इतर ही दोन वळणांवर त्याला हाच पर्याय निवडावा लागला.

चर्चा प्रस्तावात उल्लेखलेल्या कार्यक्रमांमध्ये जी मंडळी आपणहून जोडीदाराच्या चारीत्राची चाचणी त्यांच्या नकळत घेत आहेत. त्यांच्या आयुश्यात त्यांना यापुढे आपल्या जोडीदारावर विश्वास ठेवणे जमेल असे मला तरी वाटत नाही. ज्या मंडळीचे जोडीदार ह्या 'लॉयल्टी टेस्टमध्ये' पास झालेत ते बहुदा भविश्यात त्यांच्यावर विश्वास ठेवणार नाहीत.

+1
प्रतिसाद व आपला विचार आवडला. फक्त एक गोष्ट समजली नाही. या विषयाबद्दलचे इतके तर्कसंगत विचार तुमच्या मनात परिपक्व झालेले असातानाही आपण हा कार्यक्रम कशासाठी बघता?
चन्द्रशेखर
Learning is not compulsory... neither is survival.

खरोखरच ह्या विषयावर काय प्रतिक्रिया देऊ ते कळत नाहीये कारण या विषयातले काहीच माहिती नाहीये.
१९९५ साली घरातून इडीयट बॉक्स काढलाय तो अजून परत घेतला नाहीये. लोक चवीने याच्या दुष्परीणामांची चर्चा करतात मात्र त्यावर काही उपाय करतात की नाही ते माहित नाही.

मला येथेही भेट द्या.
http://rajdharma.wordpress.com

मला समजत नाही अशा कार्यक्रमांचा जर तुम्हाला त्रास होतो तर तुम्ही बघता कशाला. उगीच एखादी चर्चा चघळत बसायची याला काही अर्थ नाही.

’दुसर्‍यांचे पत्र फोडून वाचू नये/ दुसर्‍याची डायरी वाचू नये’ हे सभ्यतेचे सामाजिक संकेत असतात. या कार्यक्रमांच्या निमित्ताने दुसर्‍यांचा आयुष्यात डोकावण्याच्या मर्यादांचे कुठेतरी उल्लंघन होते आहे, असे आपल्याला वाटते का?

सभ्यतेचे सामाजिक संकेत वेगवेगळ्या संस्कृतींत वेगवेगळे असू शकतात. सामाजिक संकेत बदलतही जातात. कधीकधी एक संस्कृती, दुसर्‍या एका संस्कृतीप्रमाणे स्वतःला बदलू इच्छिते. त्यानुसार, बदलणे न बदलणे नेहमीच व्यक्तीच्या हातात असेल असे नाही. समाज बदलला की त्यानुसार अनिच्छेने का होईना पण बदल घडतो.

बाकी, जोपर्यंत माझ्या हातात रिमोट आहे तोपर्यंत मला टेलेव्हिजन इडियट बॉक्स वाटत नाही. :-)

स्टार वर्ल्डवर आणखी एक असाच कार्यक्रम असतो. नाव विसरलो. त्यात जोड्यांना बोलावून प्रश्न विचारतात आणि खरी उत्तरे दिली की पैसे देतात. शेवटचे बक्षीस बहुधा $५००,००० आहे. पॉलीग्राफ टेस्टमुळे खरे बोलत आहात किंवा नाही हे कळते. ९९% प्रश्न तुम्ही तुमच्या जोडिदाराला कसे, केव्हा, किती वेळा फसवले या संकल्पनेभोवती असतात.

--
अनुदिनी : शब्द
http://rbk137.blogspot.com/

वैविध्य नसते तर जग चालले नसते... टिव्ही आणि अशा सिरीयल्स नसत्या तर अजून काही...आपण सांगितलेल्या मालीका पहाणारे अनेक जण लवकरच कुठल्यान् कुठल्यातरी बाबाच्या मागे जातील अथवा कुठले तरी तर्र दिसणार्‍या डोळ्यांच्या व्यक्तीचे टिव्ही वरच प्रवचन ऐकणे चालू करतील असा माझा कयास आहे. ;)

बाकी आधी "बुद्ध धर्माच्या (प्राचीन) र्‍हासावरून" चर्चेनंतर एकदम "निर्बुद्ध खोक्यांचा अत्याचार" असे वाचून मला "बुद्ध नसलेले (म्हणून निर्बुद्ध असलेले) बुद्ध धर्माच्या र्‍हासास कारण कसे झाले" यावर माहीतीपूर्ण लेख असेल असे आधी वाटले ;)