कित्येक वर्षांपासून मी हे करतो.
१. बाहेर पडताना खरेदी करावयाची असल्यास स्वतःची पिशवी घेऊन बाहेर पडणे. (मला हातात पिशवी बाळगायची लाज वाटत नाही.) दुकानदाराला आवर्जून प्लॅस्टिकची पिशवी नको असे सांगणे
२. झाडे लावणे - माझ्या शेतात जिथे जिथे शक्य आहे तिथे आंबा, शेवगा, लिंबोरा अशी झाडे लावली आहेत
३. बागकाम करणे - माझ्या फ्लॅटच्या बाल्कनीत मी तीसएक कुंड्यांची बाग केली आहे. तिचा पर्यावरणाला किती उपयोग होतो ते मला माहिती नाही, पण बागकामात माझा वेळ झकास जातो. घरातला सगळा विघटनशील कचरा या कुंड्यांत टाकतो. भांडी विसळलेले, दाढीसाठी वापरलेले पाणीही या झाडांसाठी वापरतो. (गेल्या पावसाळ्यात एका रात्री या झाडांपैकी ब्रह्मकमळाच्या झाडांना पंधरा टपोरी शुभ्र अत्यंत सुगंधी फुलं आली!)
४. प्रत्येक कागदाच्या दोन्ही बाजू लिखाणासाठी वापरणे. मी जिथे काम करतो, त्या ठिकाणी ज्याला ज्याला पाठकोर्‍या कागदाची गरज पडेल त्याने ते माझ्याकडून घेऊन जावेत असे मी सर्वांना कळवले आहे.

दुसर्‍या बाजूला वहानाचा वापर कमी करणे, चालत, सायकलने किंवा सार्वजनिक वहानाने प्रवास करणे हे करणे मला जमलेले नाही (आणि भविष्यात जमेल असे वाटत नाही).
सन्जोप राव

विजेचा वापर गरजेपुरताच करून (प्रसंगी आपल्या गरजा कमी करून) आपण पर्यावरणाच्या रक्षणात हातभार लावू शकतो असे वाटते. विजेची निर्मिती, विशेषकरून विकसनशील आणि (आर्थिकदृष्ट्या) मागासलेल्या देशात, पर्यावरणाची बर्‍याचअंशी हानी करण्यास कारणीभूत आहे. शिवाय विजेची उपकरणे वापरताना वातावरणात कार्बन डाय ऑक्साइड सोडला जातो ते वेगळेच.
आपण पुढील गोष्टी करू शकतो,

• गरज नसेल तेंव्हा दिवे, पंखे, वातानुकूलन, संगणक बंद करणे.
• टिव्ही, सीडी प्लेअर नुसता दूरनियंत्रकाने बंद न करता पूर्णपणे बंद (स्विचऑफ) करणे. चार्जर सारखी उपकरणे (सॉकेटला जोडलेल्या अवस्थेत असतील आणि बटन सुरू असेल तर) प्रत्यक्ष वापरात नसतानाही वीज वापरत असतात.
• संगणक बंद करणे शक्य नसल्यास गरज नसेल तेंव्हा मॉनिटर बंद करणे. इ.

विजेचा वापर कमी करण्याचे आर्थिक फायदे आहेतच.

थोडासा विचार केला तर एक गोष्ट आपल्या लक्षात येईल. बर्‍याच गोष्टी आपण गृहीत धरून चालतो. त्या खरोखरीच आवश्यक आहेत का? याचा विचार करायला हवा.
उदा. सर्किट रावांनी सुचविल्या प्रमाणे "कापडाची पिशवी धूत असाल, तर त्या धुण्यासाठी वापरलेले पाणी, साबण ह्याचा पर्यावरणावर परिणाम ह्याविरुद्ध प्लास्टिकच्या पिशवीचा पर्यावरणावरील परिणाम"
यामध्ये आपण गृहीत धरतो की, कापडाची पिशवी धुण्यासाठी रोज साबण वापरण्याची आवश्यकता आहे.
या वापरलेल्या साबणाचा पर्यावरणावर किती परिणाम होतो याचा विचार करण्यापेक्षा या ठिकाणी साबणाची खरोखरच गरज आहे का, याचा विचार आधी करायला हवा. (अर्थात यात मतभेद असू शकतात).
सांगायचा मुद्दा हाच की आपण अनावश्यक वापर टाळायला हवा.
नैसगिक जीवन शैली अंगीकारावी. उगाच टि.व्ही वर साबणाच्या जाहिराती येतात म्हणुन उठसूठ साबणाचा वापर टाळावा.
एकदा टि. व्हि. वर एका निसर्ग प्रेमी मुलीची मुलखत पाहिली. आता तिचं नाव आठवत नाही. पण ती सर्पमित्र (सर्पमैत्रिण?) म्हणुन तिची मुलाखत घेतली गेली होती. मुलाखतीच्या दरम्यान एका प्रश्नाला उत्तर देताना तिने हा मुद्दा उपस्थीत केला. तिने म्हणे साबण वापरायचे सोडून दिले होते! आणि यात अनैसर्गिक असे तिला काहीच वाटत नव्हते.
आमच्या सरांनी एकदा एक गोष्ट सुचवली. ते म्हणाले, आजकाल केसांच्या शॅम्पूंच्या खूप जाहिराती येतात. हे शॅम्पू पूर्वी 'हप्ते मे सिर्फ एक बार होते'!. आता ते 'ऱोजाना' झाले आहेत!
आमच्यामध्ये असा काय मोठा गुणसूत्रीय बदल झाला ज्या मूळे आमचे केसांना नेहमी शॅम्पू वापरण्याची गरज भसावी?
एखाद्या कंपनीने एखाद्या वस्तूचं उत्पादन करुन ते जाहिरातींच्या मार्फत आमच्या टाळक्यावर मारावं आणि आपण ते आधुनिकतेच्या नावाखाली कोणताही विचार न करता स्विकारावं!

प्रस्ताव महत्वाचा आहे. वर सुचवलेले उपाय तर आहेतच (विजेची, पाण्याची, इतर साधनांची बचत), याचबरोबर जास्तीत जास्त लोकांना यातली गंभीरता पटवून देणे आत्यंतिक गरजेचे आहे. मी वर सुचवलेले (बचतीचे ) उपाय करतो. याशिवाय नॅशनल जिओग्राफिक सोसायटीचा सदस्य आहे. फावल्या वेळात एखाद्या संस्थेसाठी काम करायचे मनात आहे.

महाजालावर फिरताना एक संकेतस्थळ सापडले. या संकेतस्थळाला रोज एकदा भेट दिली तर त्यावरचे प्रायोजक जंगले वाचवण्यासाठी एक ठराविक देणगी देतात. कृपया सर्व सदस्यांनी याला भेट द्यावी ही विनंती. संकेतस्थळ इथे आहे.

रम्या यांच्या परळ - भायखळा सायकल फेरी प्रमाणेच माझा ही अनुभव आहे. अगदी आजही आपण हा अनुभव घेऊ शकता. पुर्व द्रुतगती मार्गावर चेंबुर कडुन मुलूंडच्या दिशेने येताना जसे तुम्ही घाटकोपर उड्डाणपुल सोडून विक्रोळीच्या दिशेने मार्गक्रमण करता, तेंव्हा तुंम्हाला लगेचच वातावरणात थोडा गारवा जाणवतो. याचे कारण महामार्गाला लागून असलेला खारफुटी (मॅनग्रोव्हज) चा सलग पट्टा होय. अगदी असाच अनुभव तुंम्ही आरे वसाहती मधील मार्गाने प्रवास करताना घेऊ शकता.

रम्या यांनी दुसऱ्या एका महत्वपुर्ण मुद्याकडे लक्ष वेधले आहे. ते म्हणजे स्थानिक तसेच पशु पक्ष्यांना पुरक झाडे लावणे. प्रत्येक पक्षी कावळ्यां प्रमाणे उकीरड्यावरचे खाऊन जगू शकत नाही. मुंबई मधून तर वड पिंपळ जवळपास हद्दपारच झाला आहे. याचा परिणाम त्यावर अवलंबून असणाऱ्या पशू पक्ष्यांवर झाला आहे.
दिलिप कुलकर्णी यांचे "निसर्गायण" व "दैनंदिन पर्यावरण" ही पुस्तकं या संदर्भात मार्गदर्शक व प्रेरणा देणारी आहेत.
- जयेश

या दुव्यावर आपली कुठली उपकरणे उर्जेचा वापर किती सुयोग्यपणे करतात हे कळेल.जसे...

आज जागतिक पर्यावरण दिन आहे. यंदाच्या वर्षी मुख्य समारंभ नॉर्वेमध्ये आहे. वाढत्या तापमानामुळे होणार्‍या गंभीर परिणामांबद्दल राष्ट्रसंघाच्या पर्यावरणविषयक समितीने चेतावणी दिली आहे.

या पानावर अधिक माहिती आहे.

दास पलवनारि औशधे वापरने कमि करुन् पर्यावरनातिल् प्रदुशन कमि करन्यासथि मि लावलेला शोध पाहा . हा पिनजरा मि नेहमि वापरते . स्वस्त आनि घरातल्या वस्तुनपासुन् तयार करता येतो . याचा वापर आपन् खुप जनाननि केला तर उपयोग होउ शकेल .त्यासाथि या सन्केत स्थलाला भेत द्या .

http://www.instructables.com/id/MOSQUITO-KILLER-TRAP/