सुंदर रसग्रहण.
'आठांना दुनिया दिसली' 'आठांना' म्हणजे कोणाला ?

कविता व भावगीत यात फरक असतो कां (कीं नसतोच) व असल्यास काय त्यावर अवष्य लिहावे.

कविता ही वेगवेगळ्या प्रकाराची असावी. जसे, भावकविता, नवकविता, साम्यवादी कविता, दलित कविता, आदिवासी कविता, इत्यादी. भावना आणि त्या भावनेची गेयशब्दातील अभिव्यक्ती ही भावगीतात महत्वाची असते असे वाटते.

कवीतेतील फरकच करायचा तर, प्राचीन कविता आणि नवीन कवीतेतला फरक पाहा. प्राचीन कविता ही बहूतांशी कथनपर, वर्णनपर होती. कवीच्या व्यक्तीगत भावनांना किंवा अनुभवांना स्थान नसे, पण नव्या कवितेत कवी आपल्या व्यक्तीनिष्ठ भावना व विचार व्यक्त करतो. रचनेचे स्वरुप बदलले.कवितेतील आशय बदलला. अभिव्यक्तीची नवी माध्यमे शोधून काढली. त्यामुळे काव्याची भावोत्कटता वाढली. प्राचीन कवितेत आत्मनिष्ठ अंश फक्त संत कवींनी व्यक्त केला. एरवी बहुतेक प्राचीन काव्य आख्यानपर असून कथेतील त्या त्या पात्रांच्या भावना व्यक्त करण्याचे कार्य कवींनी केले. सारांश प्रत्येक कविता ही भाव व्यक्त करणारी असेल पण सर्वच कवितांना भावकविता म्हणन्याबाबत मी सांशक आहे.

-दिलीप बिरुटे

शरदराव,
आपण मराठी शिकवता का कल्पना नाही. पण शिकवत नसाल तर पोरांचे फार नुकसान होते आहे असे वाटते.
कविता आणि विवेचन फारच सुरेख. वाचून हे गाणे आठवले.

----
"मेरा कंपिटीशन यहां के डायरेक्टरोंसे नही है, हॉलीवूड से है. स्पिलबर्ग, कपोला..."

आठांना दुनिया दिसली..
बहुतेक चोळीत लक्ष गुंतल्यामुळे लेखाकडे दुर्लक्ष झालेले दिसते. असो. आठ आयन्यांना पदराने
झाकल्यामुळे त्यांना दुनिया दिसली नाही.
(उपक्रमपंत: हा प्रतिसाद उडवावयाला माझी हरकत नाही.)
शरद

शरदराव, वावा.

कवीराजांनी सोळा मोजले; तक्रार काय तर आठांनाच जग दिसले! बाकी पदराआड लपलेले. आता तेथे नजर घुटमळणारच हो, म्हणून काय चोंबड्या पदराने तेही झाकून टाकावयाचे? रुमाल इवलासाच आहे पण(तंग) चोळीमध्ये तो घुसमटणार नाही तर काय. हळवे हृदय म्हणणारच, अरे तुझी (रुमालाची कीं हृदयाची?) जागा चुकली गड्या. हा हंत हंत, ती घट्ट नेसलेली नऊवारी पातळे, त्या सिंहकटी कमरा,त्या केतकी पोटर्‍या.पाहून बसणारा झटका !.... .....पाणी आहे म्हणजे तलाव,नदी वा समुद्रही असू शकेल. पण चांदणं उपभोगावयाचे असेल तर नदी-समुद्र उपयोगाचे नाहीत, शांत जलाशयच पाहिजे. चांदण डुंबतं आहे म्हणजे भरपूर चांदणं असलेली पौर्णिमाच पाहिजे.

तुम्ही ज्या रसिकतेने रसग्रहण केले आहे त्याला तोड नाही. आणखी आणखी एक षटकार. "सन अठराशेमधे पुण्याला, गाठ जर का असती पडली!" हीच ओळ सध्या गुणगुणतो आहे सध्या.

सध्याच्या काळात प्रेम आणि सगळं काही काउंटवर मिळाल्यासारखे मिळतं. तिथे काय अशा भावनांचे, कवितांचे मोल!

आपण मराठी शिकवता का कल्पना नाही. पण शिकवत नसाल तर पोरांचे फार नुकसान होते आहे असे वाटते.

आरागॉर्न, ह्यांच्याशी वरील वक्तव्याशी पूर्णपणे सहमत आहे. एकंदरच मराठी शिकणाऱ्या मुलांचे किती नुकसान होते आहे ह्याची कल्पना करवत नाही.

कवितेच्या वर्गीकरणांना अवाजवी महत्त्व द्यायला नको असे मला वाटते. शेवटी चांगल्या कवितेची ओळख पटली तरी पुरे!

"तुझं वाचन किती? तू बोलतोयस किती?"
"तुझा पगार किती? तू बोलतोयस किती?"

छान कविता आणि रसग्रहण .. खूपच मस्त

आपण मराठी शिकवता का कल्पना नाही. पण शिकवत नसाल तर पोरांचे फार नुकसान होते आहे असे वाटते.

+१७६०

बाकी ,

चांदणं जेव्हा पाण्यात डुंबतं, तेव्हा आपण कोणी बोलावयाचं नसतं,कारण, ते एकटं असतं

मधे चांदण्याच्या एकटं असण्याच कारण पुढे करत आहे कारण "आता एकटे आहोत तर (कदाचित नेहेमीसारखा! ;) ) बोलत बसु नकोस.. तर काहि गोष्टी न बोलता कर असे तर तीला सांगायचे नसेल?

ऋषिकेश
------------------
समाजातली सामाजिक जाणीवही अगदी नसल्यातच जमा आहे. सुस्त, मद्दड जनता गोळाभर अन्न गिळून, टीव्हीवरच्या मालिका बघून झोपी जात आहे - सन्जोप राव

उत्तान, म्हणून अतिरंजनही मिष्किल आणि प्रामाणिक होणारे गीत आहे. रसग्रहण आवडले.

(शरदरावांना बोलगीते फारशी आवडत नाही असे दिसते... चालायचेच.)

लेख आवडला.

परंतु पाडगांवकरांच्या 'पापडाच्या कवितेचा' उल्लेख खटकला. त्या कविता पावसाळा नुकता कुठे सुरू होतो न होतो त्या सुमारास येत आणि त्या मातीचा ओला सुगंध घेऊन येत एव्हढे मला आता आठवते आहे. त्या 'लिज्जत' ने स्पॉन्सर केल्या असत एवढाच त्यांचा व पापडाचा काय तो संबंध. पण तत्कालिन इतर कवींनी त्याची 'पापडांच्या' कविता अशी मत्सरी संभावना केली, ठणठणपाळांनी त्याची त्यांच्या नेहमीच्या खुशखुशीत शैलीत रेवदी उडवली, आणि ते बिरूद कायम झाले. खरे तर मला वाटते तो जाहिरातीचा एक चांगला सुसंकृत प्रयत्न होता.

ज्या प्रा. बापटांचे तुम्ही गुणगान गायले आहे, तेही पुढे जाहिरातींसाठी कॉपी लिहीत होते. आणि ह्यात मला अजिबात काही वाईट अथवा चूक आहे, असे वाटत नाही. विषय निघाला म्हणून हा उल्लेख केला आहे, व त्यात मला बापटसरांचा अपमान मुळीच अभिप्रेत नाही. उलट अत्यंत भोंगळ अशा हिंदीमिश्रीत कॉप्या येऊ लागण्याच्या सुरूवातीच्या काळात (८० च्या मध्यावर) जर काही ठाकठीक मराठीतील कॉप्या असल्या, तर त्या त्यांनी लिहीलेल्या असाव्यात.

वा प्रदीपजी. इतकी जूनी आठवण कोणीतरी जागृत ठेवली आहे हे पाहून खरेच आनंद झाला. अहो, मंगुअण्णा हा शब्दप्रयोगसुद्धा ठणठणपाळांचाच. मी बापडा कापी मारण्यापलीकडे काय लिहणार?
मासिकाच्या मलपृष्टावर येणारी कविता व त्यावेळचे रम्य रेखाचित्र अजूनही मन सुखावते. प्रथम ती कविता वाचूनच अंक उघडत असू.लेखक वा कोणताही कलाकार चांगले काय देतो ते घ्यावे हे मान्य.त्यामुळे सत्यकथा काय पाच-पंचवीस रुपये देत असेल त्यावर कवीने समाधान मानावे असे मी म्हणत नाही. त्यामुळे बापट-पाडगांवकर यांनी काव्यापलिकडे काय लिहले यात मी सांगण्यासारखे काही नाही.
पण तरीही...
श्री.धनंजय यांना "बोलगाणी"चा उल्लेख पटलेला दिसत नाही. आता तुम्ही सांगा "जिप्सी"च्या दर्जाची एकतरी कविता त्या पुस्तकात आहे कां? जरा लिहा कीं.
शरद

..यांच्या अनुकरणात त्यांची कविता गुरफटली गेली असेही म्हटल्या जाते.
नवीन माहिती. प्रा.डॉक्टरांनी कोणी, कोठे म्हटल्या ते सांगितले तर मला खचित आवडेल. त्या निमित्ताने परत कविताही वाचल्या जातील व
अभ्यासही होईल.
बापटांचे गुणगाण फक्त एका वाक्यात एका "अभिजात" या विशेषणाने
केले आहे!
बापट यांनी प्रचारकी काव्य लिहले हे मीही सांगितले आहे. तरुणपणी
स्वातंत्र्यलढा व सेवादलाच्या कलापथकाकरिता त्यांनी लेखन केले.
"सदैव सैनीका, पुढेच जायचे,
न मागुती तुला, कधी फिरायचे."
अशा ओळी अजूनही लक्षात आहेत.
शरद

धन्यवाद,सर.वसंत बापट यांनी जवळजवळ विसेक संग्रह/पुस्तके लिहली.बिजली(१९५१) हा पहिला व सेतू(१९५७) दुसरा संग्रह.
अशा सुरवातीच्या संग्रहातील कवितेतील एखाददुसरे कडवे घेऊन त्यावर याचे,त्याचे वळण दिसते हे म्हणणे थोडे ओढून ताणून वाटते. आता तुम्ही एखादी चांगली निसर्ग कविता घेतलीत, कुणाचीही, तर मी सुद्धा त्या कवितेत बालकवींचे वळण दिसते असे दाखवू शकेन. शिवाय एक कवी ५-१० निरनिराळ्या कवींचे अनुकरण करतो म्हणणे अंमळ मनोरंजकच ठरावे. उदाहरण बघावयाचे आहे ? गदिमांचे घेऊं.
गीतरामायण...तुलसीदासांच्या तुलसीरामायणाचे अनुकरण.
दिसे ही सातार्‍याची तर्‍हा ...राम जोशीचे अनुकरण.
चंद्रावरती दोन गुलाब... माधव ज्युलिअनांचे अनुकरण. (हसून घ्या.)
कविता गुरफटली हे म्हणणे अतिरंजित वाटते.
अवांतर: द.भींचे नाव आले म्हणून. वा.ल., द.भी., गो.म., व.दि.,भीमराव... थोड्क्यात मराठीचा प्राध्यापक असलेला कुठलाही कुलकर्णी घ्या. तो टीकाकारच का होतो ? (अचूक उत्तर देणार्‍यास एक
डोसा व कॉफी )
शरद

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
श्री.शरद प्रश्न करतातः"मराठीचा प्राध्यापक असलेला कुठलाही कुलकर्णी घ्या. तो टीकाकारच का होतो ? "
उत्तरः शके बाराशे बारोत्तरे..|ज्यांनी मराठी टीका रचली त्यांचे उपनाम कुलकर्णी! त्यामुळे कुलकर्णी कुलोत्पन्न अनेक मराठीप्राध्यापक टीकाकार झाले ही शक्यता नाकारता येत नाही!!