हा तुरुंग आहे? फोटोमध्ये तर लायब्ररी दिसत आहे. कि तुरुंगातील लायब्ररी आहे?

चित्र आवडले.
मात्र

त्यांच्या छोट्या-छोट्या पिंजर्‍यांच्या गजातून संध्याकाळी त्यांना हे दृश्य दिसले असू शकेल.

हे कसे ते कळले नाहि. गजांतून दिसणार्‍या दृश्यात मधे येणारे गज कुठे आहेत?

ऋषिकेश
------------------
आयुष्य हे चुलीवरल्या कढईतले कांदेपोऽहे

मला फाफॉ मध्ये फोटो दिसत नाही आहे. पण एक निरिक्षण. जर गजाला लेन्स टेकवून फोटो काढला तर गज येत नाहीत. उदा. प्राणी संग्रहालयात जर आतील प्राण्याचा फोटो काढायचा असेल तर कॅमेरा लेन्स गजाला / जाळीला चिकटवून फोटो काढा. फोटोत गज येणार नाहीत.
_______________________________________________
भो भद्र: कृतं मौनं कोकिलैर्जलदागमे ।
वक्तारो दर्दुरा यत्र तत्र मौनं हि शोभनम् ।।

गजाला टेकून कैदी उभा राहिला आणि बाहेर बघितले तर त्याला स्वतःचे गज दिसणार नाही.

कैदी प्रियाली यांनी दाखवल्यासारख्या छोट्या पिंजर्‍यात बंद असत. अशा पिंजर्‍यांच्या ओळीच्या ओळी आहेत. शेवटच्या ओळीच्या पिंजर्‍यातल्या कैद्यांना तुरुंगाच्या इमारतीची जी बुलंद भिंत दिसली असती, तिचे हे चित्र आहे.

पिंजर्‍यांच्या ज्या ओळी एकासमोर एक असत, त्यापेक्षा ही शेवटची ओळ अधिक खडतर मानली जाई. (म्हणजे तुरुंगातही काही त्रास झाल्यास या ओळीत पाठवले जाणे ही शिक्षा.) भिंतीत दिसणार्‍या खिडक्यांतून अत्यंत थंड वारा घोंघावत असे. त्या थंडीने जीव नकोसा होत असे.

कैदी पिंजर्‍यातुन बघत आहे अशी कल्पना केली तर, तुरुंग भीषण वाटत आहे. (लायब्ररी हाच काय तो थोडा दिलासा.) कृष्णधवल करण्याची कल्पना सुद्धा आवडली.

ऍल्काट्रॅझच्या सफरीचे अनुभववर्णन वाचायला आवडेल.
असेच म्हणतो.

- सूर्य.

आहे असे सांगितले नसते, तर चटकन कळले नसते.
कलत्या उन्हाची कोमलता आणि त्या तुरूंगाच्या कठीण भिंती यांच्यातला फरक अंगावर आला. दिवसा बाहेरचे जरासे आकाश दिसल्यासारखे वाटल्यानंतर रात्री याच भिंतीवर अंधार होत जाताना बघणे, हे अवघड असावे. लायब्ररीची पाटी त्यातल्या त्यात बरी, पण कैद्यांना त्या लायब्ररीचे फारसे पडले नसावे.

फारच टाईट क्रॉप वाटते.. खालच्या खिडकीच्या उजव्या बाजूला आणि भिंतीवरच्या सावलीच्या डाव्या बाजूला जरा थोडीशी जागा हवी होती. असा फोटो आहे का? कदाचित अशा क्रॉपमुळेही काही जणांना बंदिस्तपणा वाटू शकेल.
उघड्या दारामुळे चित्राचा तोल गेला आहे हे विसुनानांचे निरीक्षण फारच पटण्याजोगे आहे. जाडजूड गज, कृष्णधवल रंग, भिंतीवरचे काळाचा ओघ आणि वास्तूची शेकडो वर्षांची वाटचाल दाखवणारे रंग यामुळे चांगला जुळून आलेला परिणाम (इंम्पॅक्ट) उघड्या दाराने एकदमच कमी होतो (असे मला वाटते) या जागेतूनही सुटका होण्याचा मार्ग आहे अशी भावना तयार होते (जीची काही गरज नाही)
मात्र कृष्णधवल करण्याचा निर्णय खूपच योग्य!

खूपच लिहून झालं. :-)

-सौरभ.

==================

फोटोची कल्पना आणि एक्झेक्यूशन दोन्ही आवडले. कृष्णधवल रंगसंगतीमुळे अधिक परिणामकारक झाले आहे.
लायब्ररीच्या दाराबद्दल किंचित असहमत आहे. तुरूंगातून उघडा दरवाजा दिसणे ही गोष्ट फारच 'इमोशनली चार्जड' असावी. त्याचा यायला हवा तितका परिणाम येत नाही असे वाटते.

----
“What people say about you is none of your business” - Sean Stephenson

पण उघड्या दाराने आणि त्यावरील 'लायब्ररी' या पाटीने चित्रातला मूक संदेश बिघडवून टाकला आहे असे वाटले.
(ते दार बंद असते आणि ती पाटी नसती तर तुरुंगाची भीषणता स्पष्ट झाली असती. खिडकीवरील बलदंड गज मात्र भावले.)

असे मी पूर्वीच्या प्रतिसादात म्हटले होते.
पण तो क्लीशे होता.(असेही म्हणणे आता क्लीशे झालेले आहे.)
इतरांच्या नव्या प्रतिसादांनंतर आणि पुन्हा विचार केल्यावर तुरुंगाची भीषणता एवढा एकच विषय या प्रकाशचित्रामुळे दृगोचर होतो असे म्हणता येणार नाही. हे चित्र त्याहून व्यामिश्र आहे. तुरुंगातील कैदी, त्यांचे जीवन, तुरुंगाधिकारी आणि तुरुंग व्यवस्थापनाची कैद्यांना सुविधा पुरवण्याची (कदाचित कृत्रिम, वरवरची) इच्छा, आकाश - प्रकाश आणि भिंती यांचा (संवेदनशील) कैद्याच्या मनावर होऊ शकणारा परिणाम, उघडे दार आणि लायब्ररी बघून त्याच्या मनाची होणारी घालमेल अशा अनेक अंगांनी हे चित्र पाहता येईल.
वेगवेगळ्या विचारप्रक्रियांना उत्तेजन देणे हे कोणत्याही कलाकृतीचे यश असते. (उदा. एखादा वरवर सोप्या शब्दांचा शेर पण त्याला अर्थांचे अनेक पदर.) हे यश या प्रकाशचित्राने मिळवले आहे असे वाटते.