१००% सहमत आहे रे बाबा तुझ्याशी!
ना काही स्वतःचा अभ्यास नाही काही विचार. नुसतेच फालतुचे पोकळ वाद!
मी ही कंटाळलोय!!

संपादक २५ शब्दांची मर्यादा एक पुज्य वाढवून २५० करतील काय?
तसेच पाक कृती मध्ये जसे जिन्नस, कृती असे तयार टप्पे दिलेले असतात, तसेच येथेही लेखनासाठीही द्यावेत. लेखन ही पण एक पाककृतीच असते. जमली नाही तर विचारांची चव बिघडते हे ही ध्यानात असु द्या!

• लेखाचा सारांश
• विषयाची ओळख
• तुमच्या मुद्यावर आजवरचे इतरांनी मांडलेले विचार
• तुमचे विचार
• तुलनात्मक अभ्यास/विचार
• अनुमान
• पुढील संशोधन विचारांची दिशा

म्हणजे काही तरी यात सुधारणा होण्याची शक्यता आहे... अन्यथा चांगले अभ्यासक येथून रजा घेतील की काय, असे वाटायला लागले आहे.

आपला
गुंडोपंत

आता असे खरच वाटायला लागले आहे...

अनिस ही एक दूटप्पी आणी बनेल चळवळ आहे आणी ते मी लो़कांच्या समोर आणल्या शिवाय राहणार् नाही...

ओक्के! हे तुम्हाला वाटते.

पण अनिस नेच अनेक चांगली कामे ही केली आहेत हे विसरू नका.
जसे ते जोतिषाला १०० नाकारताहेत व आत्मघात करून घेत आहेत, तसेच त्यांना १००% नाकारून जोतिषीही आत्मघातच करून घेतील असे माझे प्रांजाळ मत आहे!

होमिओपथी हे पण थोतांड असेल तर ज्योतिषांच्या मागे ते जसे लागले आहेत तसे होमिओपथीच्या मागे लागलेले दिसत नाहीत. होमिओपथिला तर विद्यापीठात् शिकवले जाते.

हं! मुद्दा विचार करण्या जोगा आहे बॉ!

तसे त्यांनी अनेक दर्गे आणि तसेच मदर तेरेसाच्या संतपदाच्या चमत्कारालाही आव्हान दिल्याचे माझ्या ऐकिवात नाही.
येथे मऊ दिसले म्हणून हिंदु खणायचे हा त्यांचा भामटेपणा दिसून येतोच यात शंका नाही.
इतकीच समाजाच्या मत परिवर्तनाची चाड असेल तर द्या ना पोप ला आणि मुल्ला मौलवींनाही आव्हाने!!! तिथे बरी शेपुट घालता?

का ख्रिश्चन आणि मुस्लीम अनिस च्या समाजाच्या व्याख्येत बसत नाहीत?

सर्व धर्माना सारखी वागणूक देत नाहीत या मुद्यावर अनिस संघटनेवर बंदीच घातली पाहिजे!
(अरे! हे तर मी मागेही म्हणालो आहेच.)

आपला
गुंडोपंत
(जोतिषाबद्दल ची एक चीनी म्हण: ज्याला जे माहिती झालेले असते ते दुसर्‍याला सांगत नाहीत, आणि जे त्याबद्दल बडबडत असतात त्यांना ते माहितच नसते!)

आपले मुद्दे बरेचसे पटले
पण
उलट अंनिसबरोबर चर्चा करून त्यांना खटकणार्‍या बाबींबाबत चर्चा करून/ शहानिशा करून त्या गोष्टी हिंदू धर्मातून अधिकृतरित्या धर्मबाह्य ठरवल्या गेल्या तर 'अंनिस' इतर धर्मांमधील अंधश्रद्धा दूर करण्यास रिकामी होईल.
हा मुद्दा पटणे शक्य नाही. अंधश्रद्धा या अंधश्रद्धा आहेत त्या कोणत्याही धर्मातील
असल्या तरी दूर करायला रिकाम पण कशाला हवे?

जशी जोतिषावर एक वार्ताहर परिषद घेता येते तशीच
मदर तेरेसांचे संतपदातील चमत्कार सिद्ध करावा असे पोप ला आव्हान द्यायचे आहे!
याची पत्रकार परिषद कधी घेत आहेत याची तारिख जाहिर करा. म्हणजे आमच्या सारख्यंची तोंडे बंद होतील.

इतक्या साध्या गोष्टीसाठी रिकामपण कशाला हवे हे कळले नाही?

तोच प्रकार कोणत्याही पीर आणि दर्ग्या बाबत! हे काम तितक्याच तडफेने अनिस ने का करू नये?

लोकं धर-धरून हाणतील म्हणून?
हिंदु पुळचट आहेत... बोलतील पण धरून हाणतीलच असे नाही म्हणून की काय?

दर्ग्याला तर नुसता एक बोल लावून दाखवा म्हणा...
नाही यांना मुल्ला मौलवींनी "स्वर्ग" दाखवला तर पहा मग...

नाना,
यांना जागृती करायचीच आहे ना, मग ती सगळीकडे सारखीच करा.
नाय तर उगाच एकालाच धरून बोंब मारू नका, गपचूप बसा!

आपला
गुंडोपंत

हा खर तर वेगळा प्रस्ताव करता येईल. उपक्रमपंतांना वेगळा चर्चेचा प्रस्तावात वर्ग करण्यास विनंती.
प्रकाश घाटपांडे

अभ्यासपूर्ण, सोदाहरण आणि तर्कसंगत प्रतिसाद!

'लोका सांगे ब्रह्मज्ञान| आपण कोरडे पाषाण' ही परिस्थिती आज हिंदू धर्माला येऊन धर्मग्लानी झालेली आहे. ज्या धर्मपंडितांनी हिंदू धर्माचा सखोल अभ्यास केलेला आहे आणि आजच्या जगाशी त्याचा मेळ घालण्याचा प्रयत्न ते करत आहेत त्यांनाही मध्ययुगात हिंदू धर्मात झालेल्या वैचारिक भेसळीचा वीट आलेला आहे हे स्पष्ट दिसते. विवेकानंदांपासून ते बाबा रामदेवांपर्यंत कोणताही हिंदू धर्म प्रसारक/प्रचारक वेदान्त-ज्ञानमार्ग - भक्तीमार्ग - कर्ममार्ग यांचाच उदोउदो करताना दिसतो. (हिंदू धर्मातील वाईट रुढींबाबत जागतिक प्रेक्षकवर्गासमोर ते कोणतेही समर्थन करताना दिसत नाहीत. प्राणायामाऐवजी / योगाभ्यासाऐवजी मरीआईच्या जत्रेत पाठीला हुक आडकवून लटकण्याचा सल्ला कोणत्याही बाबांनी चीन/अमेरिका/ऑस्ट्रेलिया येथील विदेशी मुमुक्षुंना दिलेला दिसत नाही.)

सहमत आहे.

'वेदांग ज्योतिष' - ज्याला अस्सल हिंदू म्हणता येईल - ज्याला वेदांचा आधार आहे ते - केवळ खगोलशास्त्र आहे.
फलज्योतिष/होराशास्त्र - ज्यात भविष्यकाळात घडणार्‍या घटनांसंबंधीताअडाखे बांधले जातात - हे ऐतिहासिक दृष्ट्या हिंदू धर्माचा भाग वेदान्त कालानंतर (इ.स. २०० नंतर) ग्रीक आक्रमकांकडून हिंदू संस्कृतीत आले. म्हणजेच हा प्रकार शास्त्रोक्त नाही.
मग जर तो आर्वाचिन भौतिकीच्या निकषांवर खरा ठरत नसेल तर तो हिंदू धर्म शुद्धीकरणात काढून टाकला पाहिजे.

अगदी बरोबर! फलज्योतिषाचा संबंध हिंदू संस्कृतीशी (प्रचलित अर्थाने हिंदू धर्माशी) लावण्यामुळे मोठाच गोंधळ झाला आहे. या एका मोठ्या गैरसमजाच्या बळावर आजवर हे असले प्रकार चालत आले आहेत. या माहितीचा प्रसार करून जनजागृती होणे आवश्यक आहे.

अंनिस फक्त हिंदू धर्मावर हल्ला चढवते असा आरोप हिंदुत्ववाद्यांकडून होतो. हे जरी क्षणभर खरे मानले तरी 'अंनिस' हिंदू हिताचेच काम करत आहे हे त्यांच्या लक्षात येत नाही काय?हिंदुत्ववादी संघटनांना हिंदू धर्मातील या अंधश्रद्धा मान्य आहेत असा त्यांच्या 'अंनिस'विरोधाचा अर्थ घ्यायचा काय? असे असेल तर पदोपदी व्यास, शंकराचार्य, विवेकानंद, सावरकर यांचे दाखले देण्याचा त्यांना काय अधिकार? या सर्वांनी तर हिंदू धर्मातली जळमटे काढून त्याला वेळोवेळी उजाळा देण्याचा प्रयत्न केला होता.

सहमत आहे.

हल्लीच महाराष्ट्र अंनिसच्या संकेतस्थळाला भेट दिली.

त्यांच्या Thought and Action जुलै २००७ च्या अंकात (पीडीएफ दुवा) मदर तेरेसा यांच्या अंधशरद्धेमुळे समाजाला घातक ठरलेल्या विचारांवर एक लेख आहे. शिवाय मदर तेरेसा यांच्या मरणोत्तर ज्या स्त्रीने चमत्काराची साक्ष दिली होती, त्या स्त्रीने साक्ष पलटल्याचा उल्लेख आहे. याचा बोलबाला बंगालातील अंनिस-शैलीच्या "रॅशनलिस्ट असोसिएशन"ने केला आहे.

अंनिसने आपल्या मुखपत्रातून त्या चमत्काराच्या पर्दाफाशाला अनुमोदन दिले, म्हणजे त्याविषयी आपले मत स्पष्ट केले आहे. आता पोपला आव्हान देण्याने नेमके काय साध्य होते ते कळत नाही. गुंडोपंतांचा 'आव्हानच दिले पाहिजे' हा मुद्दा लक्षात येत नाही. आव्हान देणे न देणे म्हणजे केवळ "टॅक्टिक"(कामचलाऊ तात्कालिक धोरणे) असतात. मर्यादित निधीचा आणि मनुष्यबळाचा सर्वात कार्यशील विनिमय कसा करावा, ते ती-ती संस्था ठरवेल. "रॅशनलिस्ट असोसिएशन"ने मदर तेरेसा चमत्काराकडे लक्ष दिले त्याचे कारण हे असू शकेल की मदर तेरेसा यांचे प्रस्थ कोलकात्यात अधिक आहे. ते काम तिथे आपोआप होत असताना, महाराष्ट्र अंनिसने आव्हान प्रसिद्ध करून मर्यादित निधी का घालवावा? पाठिंबा दाखवला तर मतही प्रदर्शित होते, पैशांचा विनिमयही कार्यक्षम होतो.

अंनिसच्या Thought and Action जानेवारी २००८ च्या अंकात (दुवा) महाराष्ट्रातील एका बुवाबाज मुसलमान पीराचा अंनिसने पर्दाफाश केल्याची घटना आहे. शिवाय काही नवबौद्धांमध्ये बाळंतपणात मेलेल्या स्त्रीच्या डोक्यात खिळे ठोकून प्रेताची विटंबना करायची प्रथा आहे, तिच्याविरुद्ध अंनिसने केलेल्या कारवाईचा वृत्तांत आहे.

महाराष्ट्रात हे अन्यधार्मिक लोक ज्या प्रमाणात आहेत, त्या प्रमाणात त्यांच्या विक्षिप्त प्रथांच्या घटना घडतात. बहुसंख्य समाजात घटनांचे प्रमाण लोकसंख्येच्या मानाने अधिक असणारच. मग त्याच्याविरोधी कारवायाही त्याच कमी-अधिक प्रमाणात दिसणार ना?

हे मुखपत्र, शिवाय अंनिसचे मराठी वार्तापत्र गुंडोपंत वाचत असल्यास, हिंदू समाजातल्या प्रथांविरुद्ध किती कारवाया होतात, आणि अन्य समाजातल्या प्रथांविरुद्ध किती कारवाया होतात, ती आकडेवारी देऊ शकतील. पण अन्य समाजातील प्रथांविरुद्ध अंनिस शून्य कारवाया करते, हे सत्य नाही.

"महत्त्वाचा मुद्दा हा आहे की अंधश्रद्धा निर्मूलनाचा प्राधान्यक्रम कसा ठरवायचा?"

खर आहे.
१) अंधश्रद्धा कशाला म्हणायचे?
२) अंधश्रद्धांचे संकलन
३) अधश्रद्धांची शोषणेच्या तीव्रते नुसार वर्गवारी
४) तीव्रते नुसार प्राधान्यक्रम
५) सोडवणुकीची व्यवहार्यता
६) सोडवणुकीचा प्राधान्यक्रम
या बाबींवर एकमत होत नाही तरी कार्य चालू राह्ते. समाजातील सूज्ञ लोक आपापल्या परीने अंधश्रद्धांच निर्मुलन करतच असतात. भले त्याची नोंद अंनिस कडे नसु द्यात.

प्रकाश घाटपांडे

(बाबा रामदेव) 'धर्मगुरू' आहेत असा त्यांनी काही दावा केल्याचे माझ्यातरी ऐकीवात नाही. पण तसे जरी असले तरी मग त्यांनी धर्माच्या सर्व परिअंगाबद्दल सर्वत्र बोललेच पाहिजे, त्यातील रूढी-समजुतींबद्दलही त्यांनी काहीतरी चळवळ उभारली पाहिजे असे का असावे?

- प्रदीप

असे मला मुळीच म्हणायचे नाही. माझे म्हणणे इतकेच आहे की हिंदू धर्मातील महानुभाव / हिंदू धर्म प्रसारक / हिंदू संस्कृती अभिमानी यांपैकी जे कोणी जागतिक प्रेक्षकसमुहापुढे जातात तेंव्हा ते हिंदू धर्मातील 'एकात्मता / शांती / समत्व / विश्वबंधुत्व' या उदात्त संकल्पना मांडतात.याचाच अर्थ असा की हिंदू धर्मातील संकुचित संकल्पनांबद्दल (अंधश्रद्धा इ.) त्यांच्या मनात किंतू आहे. त्यांच्या सद्सद्विवेकबुद्धीला या संकुचित कल्पना पटत नाहीत. नाहीतर अशा संकल्पना त्यांनी छातीठोकपणे जगासमोर मांडल्या असत्या. या कल्पनांना विरोध करणे हे त्यांच्याकडून अपेक्षित नाही. याला कारण आहे ते म्हणजे अजूनही अशा गोष्टींचा हिंदू समाजावर असलेला पगडा. (नंगा साधू, तांत्रिक साधना इ.) हिंदू शाक्तपंथाचा एक मोठा भाग तंत्र, मंत्र, जारण, मारण, उच्चाटन यासारख्या अघोर क्रियांचे समर्थन करतो. योग साधनेचा हा आदिम भाग आहे. परंतु अशा प्रकारची योगसाधना बाबा रामदेवांनी जगापुढे मांडली नाही यातच सारे काही आले.(इतर धर्मात असे काही आहे का? याची चर्चा या मुद्द्यावर अप्रस्तुत आहे.)

एकीकडे 'ब्रह्मम् सत्यं जगन्मिथ्या|' आणि 'वसुधैव कुटुम्बकम्|' असे सांगणारे उदात्त विचार आणि दुसरीकडे भानामती, मूठ मारणे, मानव बळी देणे इ. अघोरी कृत्ये यांची सांगड घालता घालता हिदू धर्मालाच नाकी नऊ आलेले आहेत. शिवाय चातुर्वर्ण्यातून निर्माण झालेल्या जातीपाती आणि अस्पृश्यता यामुळे मूळ उदात्त विचारांची पायमल्ली झाली आहे हे मान्य केलेच पाहिजे. यातले काय शिल्लक ठेवायचे आणि काय काढून टाकायचे याचा विचार आता हिंदूधर्मीयांनी केला पाहिजे.

अशी चर्चा हिंदू धर्माच्या वतीने कोण करणार? इतर काही धर्मात हे तात्विकदृष्ट्या शक्य आहे, कारण तेथे एकाअर्थी एकाधिकार असतो, हिंदू धर्माचे तसे नाही हे ठाऊक असतांना असा सल्ला देणे हे विलक्षण म्हटले पाहिजे.

-प्रदीप
विश्व हिंदू परिषद ही एक सर्वसमावेशक संघटना आहे (असे वाटते). सर्व धर्ममार्तंडांनी विधायक विचार केला तर कदाचित हे शक्य होईल.