लेखन वाचले. बरेचसे पटले. काही नाही पटले.
शिवाय त्यावर बरेच विचारही सुचले.

फल ज्योतिषाबद्दल जनसामान्य लोकांत संशय व भ्रम उपस्थित करून ज्योतिषशास्त्राला बदनाम करण्याची युक्ती अंनिस सारख्या संस्था वारंवार करत असतात.
खरे आहे, मान्य आहे. असे ते करत असतात.
त्यांना काही इतर कामे नाहीत. फुकट मिळणार्‍या प्रसिद्धीच्या सोसापायी लष्करच्या भाकर्‍या भाजायला काही लोकही तयार आहेत. मग काय होणार?
लोकांची मनोधारणा ज्योतिषशास्त्राच्या विरोधात जाणार नाही, याची खबरदारी घेण्याची जबाबदारी परिषदेवर आहे.

छे! छे! इतके काही ओढवून घेण्याची गरज नाही अंगावर. परिषद नव्हती तेंव्हाही जोतिष होते व अनिस ने कितीही ज्ञानाचे अहंकारी अवडंबर माजवले तरी ते कायम राहिलच यात शंका नाही!
त्यामुळे काही प्रमाणात वरील वाक्य मान्य केले तरी १००% मान्य नाही.

या पुढे अंनिसने 'तपासणी 'असा शब्द न वापरता 'एकत्रितपणे हाती घेतलेले शोधकार्य' असा उल्लेख सर्वत्र व नेहमी करण्याचे बंधनपूर्वक मान्य करावे.

उत्तम विचार आहे. प्रकाश राव याबाबत काही करतील काय?

परिषदेतर्फे सर्व संस्थांच्या ज्योतिषींना प्रतिनिधित्व मिळेल अशा संख्येचा संघ तयार करावा.

इथे मात्र बोंब आहे.
कुणाला ज्योतिषी म्हणावे याची व्याख्या ना अनिस कडे आहे, ना परिषदेकडे!
मग ज्याच्या ज्ञानाची, काही कुठून शिक्षण घेतले, त्याचा दर्जा काय होता याची रूपरेखाच नाही. त्याचे काय करणार? नक्की कोणत्या पदवी पर्यंत शिक्षण घेतले हेच जर ठरवणे शक्य नसेल तर अशा "तपासण्यांना" काहीही अर्थ उरत नाही हे मी आधीच ठासून सांगितले आहे.
कोणत्याही संशोधना आधी आपले "टारगेट" हेच निश्चित करणे गरजेचे अनिस ला वाटत नाही यातच त्यांचा एकांगी दृष्टीकोन दिसून येतो.

यात या प्रयोगाचा फोलपणाही आहेच.

जर उद्या अकाउंटट्स ना हिशोबात नक्की काय येते अशी परिक्षा घ्यायची झाली तर ते किमान बिकॉम असावेत अशी अट घालाल की नाही?
मग या ज्योतिषात कुठे आहे ते "प्रमाणीकरण झालेले" शिक्षण?
कुणाला ज्योतिषी म्हणायचे हे तर आधी पक्के करा हो, मग घ्या असल्या तपासण्या हाती!

ज्योतिषशास्त्राची महानता लोकांना पटवून देण्याला परिषदेला आयतीच संधी मिळेल.

असं काही करावे असे मला तरी वाटत नाही. हे काही महान वगैरे शास्त्र नाही.
अडचणीच्या परिस्थितीत सामान्य माणसाला आशेचे बळ देणारे हे मनाला उभारी देणारे ज्ञान आहे. याला शास्त्र वगैरे कशाला म्हणायचे?

परिषदेने पुढाकार घेऊन १०० मंदमती किंवा सव्यंग व्यक्तींच्या वेगळ्या कुंडल्या मिळवाव्यात. त्या पत्रिकांमधून ग्रहस्थिती व ज्योतिषशास्त्र पध्दतीच्या अन्य आडाख्यांवरून एक सर्वमान्य कोष्टक करावे.

हा संशोधनाचा प्रस्ताव अतिशय उत्तम आहे. पण छोटा आहे!
पुढे जावून, मी तर म्हणेन की असा
१. कायम स्वरूपी संशोधन समन्वय विभाग परिषदेने स्थापावा.
२. त्यात काय संशोधन होवू शकेल याची एक रूपरेखा प्रकाशित करावी.
३. संशोधनाची दिशा नक्की करावी.
४. तसेच संशोधनाला कालाचे बंधन द्यावे.
५. या साठी पुणे, नागपूर व इतर विद्या पीठांच्या सांख्यिकी तसेच इतर विभागांची मदत घ्यावी.
६. याच सोबत या कार्यासाठी लागणारी साधने, संगणक, पुस्तके यासाठी एक सुसज्ज कार्यशाळा व वाचनालय असावे.
७. या साठी जगातल्या अनेक विद्यापीठांशीही सलग्नता घेता येईल. (नक्की माहिती नाही पण मला वाटते इंग्लंडच्या ब्रिस्टॉल विद्यापीठात असे संशोधन चालते. तसेच हॉलंडमध्येही महेश योगी यांनी सुरू केलेले असे एक केंद्र आहे. तसेच अमेरिकेतही काही ठिकाणी अशी केंद्रे आहेत.)
८. संशोधनातले सिद्धांत वेळोवेळी प्रकाशित केले जावेत.

यामुळे
१. ज्योतिषातील भंपक प्रकार या संशोधनांमुळे दूर होण्याचा मार्ग मिळेल.
२. योग्य ते गाळीव व शुद्ध ज्ञान हाती लागु शकेल.
३. गर्ग, भृगु, पाराशर, वराहमिहिर हे नक्की काय म्हणाले आहेत समोर येईल. यांची एक मेकांच्या विरोधी मते समोर येतील.
४. नक्की कोणते निष्कर्ष योग्य व का याचे काही प्रमाणीकरण होईल.
५. नवीन ज्योतिषी प्रवाह काय म्हणतात हे कळेल.
६. जगात इतर कोणत्या पद्धती आहेत याची काही खबरबात हाती लगेल.
अजूनही अनेक फायदे यात आहेत.

ज्योतिष परिषदेला आवश्यक मान व दरारा मिळवण्यासाठी व पुढे तो तसाच राखण्यासाठी अशा तऱ्हेच्या शोधकार्याला वेगवेगळी क्षेत्रे निवडून वाहून घेणे भाग पडेल.

ज्योतिषांचा दरारा असावा असे मला काही वाटत नाही. आणि मान म्हणाल तर तो योग्य रीतीने दिर्घकाल काम करून जनमासात स्थान मिळवले की आपोआपच येतो. त्यासाठी "असे" दरार्‍याचे प्रयत्न कशाला हवेत?
आजही जोतिषांना समाजात मान नाही, असे कुठे आहे? दोन चार उथळ पाण्याचे खळखळाट सोडले तर जोतिषांची परिस्थिती उत्तम आहे असे वाटते. त्या मानानी
अनिसचीच परिस्थिती गंभीर आहे! त्यांना कुणी हिंग लावून विचारत नाही म्हणून तर असले धंदे सुचतात.

"आपण आणि ते"
असा भेद अनिस ने केला आणि म्हणूनच अनिस सर्वसामान्य समाजात फारसे स्थान मिळवू शकलेली नाही.
जे समाजाला हवे आहे ते जोतिष देते आहे, हे 'सत्य' स्विकारणे अनिसला जमण्यासारखे नाही, कारण तो त्यांचा पोटापाण्याचा धंदा आहे.
जर कुणाला विरोध केला नाही तर त्यांनी पोट कसे भरायचे?
प्रसिद्धी कशी मिळवायची?

मी तर असे म्हणन की अनिस ने सर्वात आधी मुस्लीम आणि ख्रिश्चन समाजाच्या अंधश्रद्धांनाही हात लावून दाखवावा! बंगाली बाबांना, दर्ग्यांना हात तर लावून दाखवा म्हणा!
मदर तेरेसाला संतपद मिळावे म्हणून चमत्कार दाखवावा लागला, याचे काही खंडन त्यांनी केलेले दिसले नाही. ना त्यांना त्यावेळी त्या अंधश्रद्धेची ची काळजी वाटली. हा दुटप्पीपणा नाही का? का नाही त्या विरोधात देशव्यापी आंदोलन सुरु करत?
तिथे बरी कच खाता? पोपच्या विरोधात जायची हिम्मत नाही, ना मुल्ला मौलवींच्या!
मग गरीब बिचारे हिंदु आहेतच कधी धोपटायला...

त्यामुळे अनिस हाच भंपकपणा आता बंद करावा असे मला वाटते.
आणि सुरु ठेवायचा तर तो सर्व धर्मांना समान लागु असावा.

आणि अनिसचा सर्व धार्मिक अजेंडाही वर्षाच्या आधी प्रकाशित व्हावा व वर्षाच्या शेवटी अहवाल!

आपला
गुंडोपंत

नारळीकरांच्या
या चाचणी मधून प्रत्येक ज्योतिषाला किंवा संस्थेला 40 मुलांच्या पत्रिका अथवा पत्रिका तयार करण्यासाठी आवश्यक माहिती पुरवण्यात येईल चाचणी देणाऱ्यांनी फक्त त्यापैकी कोणत्या पत्रिका हुषारांच्या आणि कोणत्या पत्रिका मतिमंद मुलांच्या आहेत हे ओळखून दाखवावे.
या आवाहनातही गोम आहेच.

ते प्रत्येक व्यक्तीची जन्मवेळ हे त्या व्यक्तीची पहिला श्वास घेण्याची(च) वेळ आहे हे कशावरून सांगणार?

अनिस चे आजवरचे वर्तन पाहता ते कशावरून यात घोळ करणार नाहीत असे वाटते?

मुळात हे लोक स्वतःला कोण समजतात की त्यांनी जोतिषाला मान्यता द्यावी किंवा न द्यावी?
यांनी न दिली तरी सामान्य माणूस थांबणार आहे यांच्या मान्यते साठी?
उगाच काही तरी स्टंटबाजी करतायेत.

नारळीकरांनाही बहुदा संशोधनात हली काही स्फुरत नसावे, विष्णु पुराण वाचूनही वेळ जाता जात नसावा, म्हणून मग वेळ घालवायला हे उद्योग! ;)))

आपला
गुंडोपंत शंकासूर

गुंडोपंतांचे संशोधन प्रस्तावाचे आठही मुद्दे मला व्यक्तिशः१००%मान्य आहेत. तसेच परिणिती बाबतचे सहाही मुद्दे मान्य. अजुनही अनेक मुद्दे आहेत हेही मान्य. http://mr.upakram.org/node/854 येथील प्रश्न क्रमांक ६२
परदेशातील फलज्योतिष संशोधनावरची उदाहरणे नेहमी उगाळली जातात मग आपल्याकडे या विषयावर संशोधन का केले जात नाही? हा भाग वाचावा.

कुणाला ज्योतिषी म्हणावे याची व्याख्या ना अनिस कडे आहे, ना परिषदेकडे!
मग ज्याच्या ज्ञानाची, काही कुठून शिक्षण घेतले, त्याचा दर्जा काय होता याची रूपरेखाच नाही. त्याचे काय करणार? नक्की कोणत्या पदवी पर्यंत शिक्षण घेतले हेच जर ठरवणे शक्य नसेल तर अशा "तपासण्यांना" काहीही अर्थ उरत नाही हे मी आधीच ठासून सांगितले आहे.

आम्ही बी हेच म्हन्तो.

जर उद्या अकाउंटट्स ना हिशोबात नक्की काय येते अशी परिक्षा घ्यायची झाली तर ते किमान बिकॉम असावेत अशी अट घालाल की नाही?
मग या ज्योतिषात कुठे आहे ते "प्रमाणीकरण झालेले" शिक्षण?
कुणाला ज्योतिषी म्हणायचे हे तर आधी पक्के करा हो, मग घ्या असल्या तपासण्या हाती!

महाराष्ट्र ज्योतिष परिषदेचे अध्यक्ष श्री श्री भट यांनी ज्योतिषाच्या अभ्यासक्रमाच्या प्रमाणीकरणाचा मुद्दा मांडला होता. कित्येक वर्षे ते तो मांडत आहे. ज्योतिषाच्या अभ्यासक्रमाबाबत ज्योतिषात एकमत होणे हे अशक्य हे आम्ही जाणतो. http://mr.upakram.org/node/1246 यावर व दा. भट यांच्या २००१ च्या ज्योतिषसंमेलनात केलेल्या भाष्यावर आमचे प्रतिभाष्याचा यानिमित्त आढावा घ्यावा.

१) परिषदेने पुढाकार घेऊन १०० मंदमती किंवा सव्यंग व्यक्तींच्या वेगळ्या कुंडल्या मिळवाव्यात. त्या पत्रिकांमधून ग्रहस्थिती व ज्योतिषशास्त्र पध्दतीच्या अन्य आडाख्यांवरून एक सर्वमान्य कोष्टक करावे. त्यामधून जमवलेल्या कुंडल्यांचा त्या कोष्टकाशी कसा मेळ बसतो, ते दाखवून देण्याचे कार्य करण्याचे घोषित करावे. तसे करत असताना काही कुंडल्या या आडाख्यांशी न जुळणाऱ्या आढळल्या तर त्यांचे स्पष्टीकरण ही करून दाखवले जाईल असे ही प्रसिद्ध करावे. २) त्या कुंडल्या ज्या व्यक्तींच्या होत्या त्यांची नावे व शक्य झाल्यास त्या सव्यंग व्यक्तींना प्रसारमाध्यमांसमोर प्रत्यक्ष उभे करून उत्तर द्यावे. म्हणजे परिषदेने जमवलेल्या पत्रिका ज्योतिषांनी आपल्या मनाने बनवलेल्या आहेत असा आक्षेप विरोधकांना घेता येणार नाही.

मान्य आहे. हे व.दा. भटांनाही मान्य आहे. एक वर्षाच्या अवधीत आपणच असे डिझाईन करावे असे त्यानी परिषदेत सुचित केले आहेच.
अवांतर- माझे काही बाबतीतील मौन हे सूचक असुन त्यातील अन्वयार्थ काढण्यात काही लोक गुंतले असणार हे आम्ही जाणतो

प्रकाश घाटपांडे

सर्वसामावेशक सर्वमान्य चाचणी ही अशक्य आहे
http://mr.upakram.org/node/854 प्रश्न क्रमांक ४७ फल्ज्योतिष हे शास्त्र आहे काय ? यातील शेवटचा परिच्छेद वाचा.
प्रकाश घाटपांडे

महाराष्ट्र अंधश्रद्धा निर्मूलन समिती, आयुका व पुणे विद्यापीठ यांच्या संयुक्‍त विद्यमाने फलज्योतिषाची कथित वैज्ञानिक चाचणी घेण्याच्या उपक्रमावर महाराष्ट्र ज्योतिष परिषदेने बहिष्कार टाकला. पुणे विद्यार्थीगृह येथे परिषदेच्या रविवारी झालेल्या एका बैठकीत हा निर्णय घेण्यात आला. या वेळी ज्येष्ठ ज्योतिषी श्री. श्री.श्री. भट, श्री. सिद्धेश्‍वर मारटकर, श्री. ओक, डॉ. धुंडीराज पाठक आदी मान्यवर उपस्थित होते. या प्रसंगी श्री. भट म्हणाले, ``अंनिसचे कार्याध्यक्ष डॉ. नरेंद्र दाभोलकर यांनी लोकांचा विश्‍वास गमावला आहे. ही चाचणी म्हणजे लोकांची फसवणूक करण्याची त्यांची नवीन चाल आहे. या चाचणीत आम्ही सहभागी होणार नसून कोणत्याही ज्योतिषाने असली आव्हाने स्वीकारू नयेत.'' डॉ. पाठक म्हणाले, ``मुळात फलज्योतिष हे शास्त्र आहे, हे अंनिससमोर सिद्ध करण्याची गरजच काय ? ही मंडळी खोटारडी असून त्यांच्याकडून डॉ. जयंत नारळीकर यांच्या नावाचा वापर करून घेतला जात आहे. `फलज्योतिष हे शास्त्र नाही', हे अंनिसवाल्यांनी अगोदरच ठरवून टाकले आहे. या चाचणीचे खोटेनाटे निष्कर्ष जमा करून ते विधिमंडळात न्यायचे व वादग्रस्त अंधश्रद्धा निर्मूलन कायद्याचे कथित महत्त्व पटवून देऊन तो मंजूर करून घ्यायचा, हाच या चाचणीमागील मुख्य हेतू आहे. या कायद्यामुळे `ज्योतिष' या विषयावरच बंदी येणार असल्याने असल्या चाचण्यांना विरोध करण्यापेक्षा थेट या कायद्यालाच विरोध करणे ज्योतिषांच्या हिताचे ठरेल.'' ज्योतिषशास्त्राच्या अन्य एक विद्यार्थिनी मेधा करमरकर यांनीही या चाचणीवर आक्षेप घेत ``फलज्योतिष हे हिंदु धर्मशास्त्राशी निगडित असल्यानेच डॉ. दाभोलकर त्यास विरोध करत आहेत'', असे सांगितले. ``हिंदु धर्मियांना त्रास देण्याचा त्यांचा हा प्रयत्‍न असून असली आव्हाने ते मुसलमान व ख्रिस्ती यांना देऊ शकतील का ?'', असा परखड प्रश्‍नही त्यांनी उपस्थित केला. या वेळी श्री. व.धा. भट,श्री. ओक, श्री. श्रीकृष्ण जोशी, श्री. सिद्धेश्‍वर मारटकर, श्री. सतीश कुलकर्णी आदींची भाषणे झाली. श्री. शरच्चंद्र गोखले यांनी सूत्रसंचालन केले.

बैठकीतील ठराव
श्री. श्री.श्री. भट यांनी या प्रसंगी मांडलेल्या ठरावाला उपस्थित सर्वांनी अनुमोदन दिले. हा ठराव पुढीलप्रमाणे होता -
डॉ. जयंत नारळीकर व अंनिस यांनी दिलेले आव्हान आम्हा सर्व ज्योतिषांना अमान्य आहे. ज्योतिषशास्त्राकडे पूर्वग्रहदूषितपणे पहाणार्‍या अंनिसने व तिच्याबरोबर असणार्‍या डॉ. नारळीकर यांनी जनतेची विश्‍वासार्हता गमावली आहे. ही चाचणी संशयास्पद असून तिला कोणीही प्रतिसाद देऊ नये.

प्रकाटाआ

ही बातमी येथे दिल्या बद्दल धन्यवाद!
श्री. श्री.श्री. भट यांनी या प्रसंगी मांडलेल्या ठरावाला माझाही पाठिंबा आहे.
अनिस व नारळीकर यांचे भुमीका ही १००% पुर्वग्रह दूषीत जोतिष विरोधी आहे यात शंका नाही.

तसेच, फक्त हिंदु धर्मातील गोष्टींना "विरोधासाठी/प्रसिद्धीसाठी विरोध" हेच ध्येय आहे असे अनिस च्या मागील कार्यावरून सहजतेने दिसून येते.

त्यामुळे जोवर अनिस ही धर्मातीत/सर्व धर्मांना समानतेने वागवणारी, तसेच ज्ञानाला नाही, तर सर्व धर्मातील अंधश्रद्धांना समानतेने विरोध करणारी संस्था आहे, हे आकडेवारीने सिद्ध करत नाही, तोवर या संस्थेवर बहिष्कारच घातला पहिजे, यात शंका नाही.

हे जर हे आव्हान अनिस सिद्ध करू शकत नसेल तर अनिस वर सरकारने सामाजिक सलोखा बिघवडवण्याच्या प्रयत्ना बद्दल सिमि प्रमाणेच बंदी घालावी.
आणि नारळीकरांना बेजबाबदार वक्तव्यांबद्दल कारणे दाखवा नोटिस द्यावी?

आपला
गुंडोपंत

गुंडोपंत आणि मंडळींच्या भावना / प्रतिक्रिया नारळीकर व दाभोळकर यांच्यापर्यंत पोहोचवल्या आहेत.
प्रकाश घाटपांडे

महाराष्ट्र ज्योतिषपरिषदेला पाठवलेल्या माझ्या प्रस्तावावर पहिली एक वगळता कोणीचीच प्रतिक्रिया मिळत नाही.

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
अपेक्षित तेच घडले.
" महाराष्ट्र ज्योतिष परिषदेच्या बैठकीत पारित झालेला ठराव :
श्री. श्री.श्री. भट यांनी या प्रसंगी मांडलेल्या ठरावाला उपस्थित सर्वांनी अनुमोदन दिले. हा ठराव पुढीलप्रमाणे होता -
डॉ. जयंत नारळीकर व अंनिस यांनी दिलेले आव्हान आम्हा सर्व ज्योतिषांना अमान्य आहे. ज्योतिषशास्त्राकडे पूर्वग्रहदूषितपणे पहाणार्‍या अंनिसने व तिच्याबरोबर असणार्‍या डॉ. नारळीकर यांनी जनतेची विश्‍वासार्हता गमावली आहे. ही चाचणी संशयास्पद असून तिला कोणीही प्रतिसाद देऊ नये."
हे अपेक्षितच होते. पूर्वी डॉ. अब्राहम कोवूर यांनी राशिभविष्याचा खरेपणा सिद्ध करणार्‍याला एक लाख रुपयांचे बक्षिस ठेवले होते. त्यासाठी कोणीही ज्योतिषी पुढे सरसावला नाही.आता अंनिसचे पाच लाख रुपयांचे आव्हान आहे. त्याला सामोरे जायला अद्यापि कोणीही तयार झाला नाही.
कारण भविष्यकथन निरर्थक आहे.थातुरमातुरा पलीकडे निश्चित भविष्य सांगणे कधीही शक्य होत नाही याची अनुभवी ज्योतिषांना जाणीव असतेच.केवळ धंदा चालला पाहिजे म्हणून ते काहीतरी सांगत असतात.समाजात भोळसट गिर्‍हाइकांची कमतरता नाही.
"छे! असे भविषकथन मला बापजन्मी जमणार नाही. मी किती दिवस लोकांना आणि स्वत:लाही फ़सवीत राहूं? शेवटी मला जाणवले की ज्योतिष हा माझा जीवनव्यवसाय होऊ शकणार नाही. उणंपुरं वर्षभर मी हा मानसिक ताण सोसला.अन्‌ एके दिवशी ज्योतिषकार्यालयाची पाटी स्वहस्ते खाली काढली...त्या दिवसापासून आजपर्यंत कोणाचेही भविष्य सांगीतले नाही.".
.(संदर्भ:आत्मपुराण लेखक: पं.महादेवशास्त्री जोशी.)
अशी सद्सद्विवेक बुद्धीची टोचणी लागणारे आणि आपल्या हातून कोणाची फ़सवणूक होऊ नये म्हणून आपले ज्योतिषकार्यालय स्वहस्ते बंद करणारे पं. महादेवशास्त्री जोशीं सारखे ज्योतिषी अपवादात्मकच.बाकीचे सगळे रेटून खोटे बोलणारे.
***पुण्यातील एका प्रसिद्ध ज्योतिषांच्या संदर्भातील ही सत्यकथा आहे. ते एका अग्रेसर वृत्तपत्रात भविष्यविषयक सदर लिहित असत.त्यांच्या कन्येचा विवाह रीतसर पाहून सवरून ठरला. नियोजित वधुवरांच्या पत्रिका स्वत: त्या ज्योतिषांनीच पाहिल्या. गुण जमले. अनुरूप अशा वराशी लग्न लागले. दुर्दैवाने अल्पकाळातच मुलीला वैधव्य आले. स्वत:च्या कन्येच्या भविष्यात काय आहे तें त्या ज्योतिषांना आधी समजू शकले नाही! कसली पत्रिका नि कसले काय!( पुढे दर आठवड्याला ते लोकांची राशिभविष्ये लिहितच होते.)

मराठी असे आमुची मायबोली तिला बैसवूं वैभवाच्या शिरी |
***********************************
** दोन वर्षांपूर्वी ई-टीव्ही (मराठी) वरील ’संवाद’ कार्यक्रमात एका प्रसिद्ध ज्योतिषाची मुलाखत झाली. त्या ज्योतिषाने खास ई-टी.व्हीच्या प्रेक्षकांना म्हणून एक भाकीत सांगीतले ते असे:
"येत्या तीन महिन्यांत राष्ट्रवादी कॉंग्रेस महाराष्ट्राच्या मुख्यमंत्री पदावर दावा करील. नंतर महिन्याभरात राष्टवादीचे एक आमदार मुख्यमंत्री होतील.
या भाकिताचे काय झाले ते सांगणे नलगे.
**२००४ च्या लोकसभा निवडणुकीत N.D.A. बहुमत मिळवील. त्यांचेच सरकार येईल असे भविष्य बहुतेक सर्व प्रसिद्ध ज्योतिषांनी वर्तवले होते. पंतप्रधान श्री. वाजपेयी होतील की अडवाणी याविषयी थोडी मतभिन्नता होती. पण डॉ. मुरलीमनोहर जोशी प्रचंड बहुमताने निवडून येतील आणि मंत्रिमंडळात त्यांना महत्त्वाचे पद मिळल असे छातीठोकपणे सांगणार्‍या प्रसिद्ध ज्योतिर्विदांची संख्या अडतीस होती. पुण्यातून निवडून येणार्‍या खासदारांची नांवे चार सुप्रसिद्ध ज्योतिषाचार्यांनी वर्तवली होती. ही सर्व भाकिते सपशेल खोटी ठरली.( पण दुसर्‍या दिवसापासून हे चारजण निर्लज्जपणे राशीभविषाचे सदर लिहितच होते.) ज्योतिषांचे आश्रयदाते डॉ. मुरलीमनोहर जोशी तर निवडणुकीत पराभूत झाले.(बहुधा त्यांचे डिपॉझिट जप्त झाले असावे. पण निश्चित आठवत नसल्याने मी तसे विधान करीत नाही.)

मला माझ्यापुरते वाटते की,
जगात आपल्यालाच सगळे काही कळते हा भ्रम अंगी बाणवणे योग्य नाही.
काही गोष्टींची खात्री नकळत पटत जाते. आपले आयुष्य ही प्रत्येकाला वेगवेगळ्या प्रकारे पटणारी गोष्ट आहे.
जोतिषाचे म्हणाल तर मी स्वतः या सगळ्या जोतिषाच्या/दैववादी विचारांच्या विरोधात अनेक वर्ष राहिलो आहे.
अनेक जणांशी भांडलो आहे. वाद घातले आहेत. आव्हाने दिली आहेत.

पण पुढे जाणीव वाढत गेली तसे या वादांमध्ये असे जाणवत गेले की, अरे या विषयातली आपल्याला काय माहिती आहे?
मग ज्या गोष्टीची पुर्ण माहितीच आपल्याकडे नाही, ज्यावर काही भाष्य करण्याची पात्रता आपल्यापाशी नाही,
त्याला नाकारण्याचा मला काय अधिकार?
मी जेंव्हा पाराशर, भृगु, वराहमिहिर आणि इतर यांच्या विचारधारा समजून घेईन,
ते काय म्हणाले आहेत, कोणत्या संदर्भात म्हणाले आहेत,
हे समजेन तेंव्हा मला कदाचित यावर काही भाष्य करायला मिळेल.

या विचारांनी मी अभ्यासाला सुरुवात केली आहे.
आपल्या कुवती/ज्ञानापलिकडेही काही आहे, ज्याचे आकलन तर्कमार्गाने होत नाही, ही जाणीव खुप काळ अस्वस्थ करून गेली...
स्वतःशी वाद घालण्यात, चिंतनात बराच काळ व्यतीत झाला. मग मलाही हे कळायला हवे, ही जाणीव वाढत गेली.
अजूनही मी या वाटेवरचा बालवाडीचा विद्यार्थीच आहे.
मात्र या बालवाडीतही मला इतकेच ठाम कळले आहे की "सगळे मला कळते" हा भ्रम व्यर्थ आहे.

जिथे अनेक ज्ञानी लोकांनी, ऋषीमुनींनी आयुष्येच्या आयुष्ये या चिंतनात घालवली त्यात काहीच नाही असे म्हणून नाकारूनच मोकळे होणे हा आत्मघातच आहे असे आता मला वाटते.

वरील प्रतिसादांमुळे काही गैरसमज होऊ नये म्हणून मी माझी भुमीका सांगितली.
ज्यांना परिक्षा घ्यायची आहे त्यांनी आपला या क्षेत्रातला ज्ञानाचा अधिकार आत्मसंशोधनाने पाहावा व परिक्षा घ्यावी, हा अधिकार ज्यांना योग्य वाटेल मान्य असेल त्यांनी ती परिक्षा द्यावी इतकेच मला वाटते!

आपला
गुंडोपंत